در این مقاله برخی از نکات تأمل برانگیز حواشی مرحوم استاد دکتر قاسم غنی حافظ شناس معروف ایران بر دیوان خواجه مورد بررسی قرار گرفته است . بدیهی است در مدت زمانی که از مرگ آن استاد فرزانه می گذرد ‘ حافظ پژوهان و حافظ شناسان بزرگی درباره خواجه حافظ و آثارش سخن رانده اند و امروز نیز این مکتب پربار همچنان به پرورش شاگردان و دانشجویان می پردازد . در این مقاله بر برخی از دریافت ها یا برداشت های آن اس...

موسوی گرماوردی و معلم دامغانی تلمیخات را با انگیزه‌هایی چون روایت داستان‌های دینی و تاریخی، سیاسی و یا بیان افکار و عقاید خود به کار گرفته‌اند و بر آن بوده‌اند تا شعر را به عنوان منبع آگاهی برای مردم زمانه ارایه دهند. یافته­های این تحقیق که به شیوۀ کتابخانه­ای و اسنادی و به روش تحقیق توصیفی انجام یافته ­است، بیان‌گر آن است که درصد استفاده موسوی گرمارودی در اشعارش از تلمیحات بیشتر بوده است؛ موسو...

حافظ غزل سرای شگفت آور و شیرین سخن ادب پارسی است که گستره ی غزل او عرصه ی درگیری دو نیروی عظیم خیر و شر است. ریاکاری و فساد اخلاقی جامعه ی روزگار او برخی را داعیه دار صلاح کرده است، چنانکه با ریاکاری و ظاهرسازی بر مرکب دغل بازی خویش سوارند و برخی نیز به دلیل رفتار این ریاکاران گوشه نشین خرابه ها شده اند و از ریا و نیرنگ گریزانند که این دو نگرش گروه های مثبت و منفی اجتماع عصر حافظ را تشکیل می ده...

در این مقاله به بررسی گفتمانی ابیات تخلص در غزل های حافظ پرداخته شده است؛ چنان که با نگاه گفتمان شناختی باختینی به ابیات تخلص حافظ روشن شد که هرچند در همة آن ها حافظ خود را خطاب قرار می دهد و بیت آخر را به عنوان امضای اشعارش به گونه ای نتیجه گیرانه می سراید، اما در این خطاب قرار دادن خود، یک گویندة واحد وجود ندارد؛ به عبارت روشن تر، این «خود» که در واقع طرف مکالمة حافظ است، هر بار موضعی متفاوت ...

موسوی گرماوردی و معلم دامغانی تلمیخات را با انگیزه هایی چون روایت داستان های دینی و تاریخی، سیاسی و یا بیان افکار و عقاید خود به کار گرفته اند و بر آن بوده اند تا شعر را به عنوان منبع آگاهی برای مردم زمانه ارایه دهند. یافته­های این تحقیق که به شیوۀ کتابخانه­ای و اسنادی و به روش تحقیق توصیفی انجام یافته ­است، بیان گر آن است که درصد استفاده موسوی گرمارودی در اشعارش از تلمیحات بیشتر بوده است؛ موسو...

چکیده: حافظ در قالب غزل های شورانگیز خود ، سخن از عشق و دوستی می گوید و لابلای این همه شور و عشق متذکر می شود که ، ریا و سالوس آفت عشق است . پس با ریا به ستیز برمی خیزد . زاهد ، شیخ ، صوفی ، محتسب و ... نمادهایی هستند که حافظ برای نمایاندن زشتی ریاکاری و تزویر، آنها را به خدمت می گیرد و با یاری رند ، پیر و حافظ ، پا به میدان مبارزه با آنها می گذارد . خود را در حد یک رند خراباتی بدنام پایین...

هدف: تعیین پراستفاده­ترین منابع، پراستنادترین نویسنده، شرح­های هسته بر دیوان، و قالب­های منابع مورد استناد در کتاب­های درباره حافظ روش/رویکرد پژوهش: تحلیل استنادی یافته­ها: میانگین استناد به منابع، کمی بیش از 11 مدرک است. با تقسیم منابع به سه دسته دیوان، غیردیوان، و مقاله نتایج حاکی از آن است کتاب بحث در آثار و افکار و احوال حافظ پراستنادترین میان تمام منابع و نیز میان کتاب های غیردیوان است. ...

تاریخ خیرات و اصح التواریخ، نوشته محمد بن فضل‌الله موسوی، از تاریخ‌های عمومی کمترشناخته‌شده سده نهم هجری­اند. مقاله حاضر، ضمن معرفی این دو کتاب، به چگونگی بازنمایی تاریخ صدر اسلام در این دو اثر متعلق به عصر تیموری، با تکیه‌بر تاریخ خیرات، پرداخته است. اگرچه نوشته‌های موسوی در بادی نظر از منظر داده‌های تاریخ‌نگارانه و ارزش ادبی چندان حائز اهمیت نمی‌نماید، اما بازتاب­دهنده نگاه وی به تاریخ صدر اس...

بسیاری از ابیات حافظ، بدون آنکه به لحاظ واژگان و ترکیبات دشواریی داشته باشد محل شبهه و نزاع است. این شبهه انگیزی جزء ذات غزلیات حافظ است و مربوط به رندانه سخن گفتن اوست؛ این روش درحقیقت بخشی از رندی حافظ است ما برای فهم رندی حافظ، ناگزیریم روشی به کار ببریم که آن شبهات را برطرف کند. با توجه به تبحّر حافظ در حوزة بلاغت اسلامی بویژه دانش معانی، شاید یکی از ابزارهای کارآمد در فهم رندی حافظ و حلّ اخت...

آلمانی‌ها قبل از کشورهای دیگر اروپایی با حافظ آشنا شدند. آدام اولئاریوس مترجم اولین هیأتی بود که از آلمان به ایران آمد. او در سفرنامه‌اش، اطلاعاتی از ادبیات ایران به دست داد، که سبب آشنایی شارل رویچکی با حافظ و ترجمه چند غزل از او به زبان لاتین و آلمانی گردید. اولین ترجمه کامل دیوان حافظ توسط فون‌هامر در سال 1812 به انجام رسید. گوته از این ترجمه بهره برد و دیوان غربی شرقی خود را سرود.  پس از او...