فضائل نگاری صحابه، به ویژه فضائل خلفای نخستین به عنوان شاخه ای مهم از حدیث نگاری همواره مورد توجه نگارندگان مسلمان – شیعه و سنی- و همواره محل بحث و جدل این دو گروه بوده است. منازعاتی که تا عصر حاضر نیز ادامه دارد. درک و دریافت جریان شکل گیری، تدوین و دگرگونی این فضائل در سه قرن اول هجری با استفاده از منابع اصیل، می تواند به این سوال پاسخ گوید که آن چه امروز به عنوان فضائل خلفا می شناسیم در قرن ...

مدح و منقبت اهل بیت (علیهم السلام) همواره مورد توجه شاعران و ادیبان قرار گرفته است. بسیاری از شاعران در پرداختن به این شیوه از آیات قرآن و روایات بهره برده اند و به فراز های مهم زندگی این بزرگواران اشاره کرده اند. شیخ هاشم کعبی از جمله ی این شاعران است که شعر خود را به نام مبارک چهارده معصوم (علیهم السلام) زینت بخشیده و آن را از روی اعتقادات عمیق و ارادتی خالصانه انجام داده است. از آن جا که بیش...

چکیده از آنجاکه فرهنگ نویسی موجب توسعه در تحقیق مباحث لغوی زبان فارسی می گردد و از این طریق مباحث تازه ای را در استعمالات زبانی نشان می دهد، بدیهی است که دانش لغت در زبان فارسی با این نوع پژوهشها کمال و گسترش می یا بد و از طرفی لغات و ترکیبات زبانی نشانگر اندیشه ی موجود در هر عصری می باشد که از جهت تاریخ تفکر و فرهنگ حایز اهمّیّت است . همچنین تدوین فرهنگ برای آشنایی با هر اثر ادبی کهن به ویژه ا...

وجود جعلیات در منابع حدیثی، فقهی، تاریخی و منابع دیگر، امری رایج است که باید برای شناخت گزارش‌ها و روایات جعلی، راه‌های مختلف تحقیق را پیمود تا صحت و سقم روایات را به دست آورد. افزون بر نقد روایات از جهت سند و متن، باید به فضای بسترسازی صدور روایات توجه داشت تا سره از ناسره را تشخیص داد؛ زیرا صدور برخی از روایات با مبانی قرآن، حدیث نبوی و احادیث ائمه‰، علم کلام و عقل تباین دارد، اگرچه صدور آن‌ه...

چکیده شعر تعلیمی، پیشینه ای کهن در ادب فارسی دارد و شعر آیینی را یکی از گونههای آن است. این قسم از شعر در دهههای اخیر از رونق بیشتری برخوردار بوده است و آن را در میراث ادبی گذشته فارسی با عنوانهایی همچون ادبیات دینی، ادبیات مذهبی، ادبیات مناسبتی و مانند این ها میشناسیم. این مقاله می کوشد تا تعریف شعر آیینی، ویژگیهای چشمگیر این نوع شعر، درون مایه شعر آیینی از دیدگاه تعلیمی و اندیشه های تعلیمی در...

تحولات سیاسی،مذهبی دوره سلطه سلاجقه بر دستگاه خلافت در بغداد و نوع تعامل آنها با خلفاء عباسی و پیوند خلافت و سلطنت،شرایط حساس و ویژه ای را برای شیعیان اثناعشری بغداد در عرصه سیاسی و اجتماعی رقم زد. در این پایان نامه با هدف تبیین شرایط و وضعیت سیاسی،اجتماعی شیعیان اثناعشری بغداد و نقش بازیگران و عوامل مطرح آن در دوره حاکمیت سلاجقه تا سقوط بغداد ،تلاش شده است با استفاده از روش تحلیلی ، توصیفی ب...

اغلب پژوهندگان در مطالعه و بررسی شهرت حضرت احمدبن موسی(ع)  و تاریخ کشف مرقد ایشان، صرفاً به اسناد تاریخی اکتفا کرده اند؛ در این مقاله با تأکید بر اشعار سده های هشتم تا دهم، سیر توجه به مرقد و شهرت آن حضرت بررسی و همچنین نخستین مناقب احمدبن موسی در شعر فارسی استخراج و تحلیل شده است. از یافته های این پژوهش این است که تا اواخر سده هشتم، اشاره ای مشخص به مرقد آن بزرگوار در دیوان شاعران وجود ندارد. د...

در این مقاله جنبه های مهم مدایح و مناقب امامان معصوم (ع) در دواوین برخی از شاعران برجسته سبک هندی بررسی شده است. بدیهی است پرداختن به این مقوله، سبب آگاهی بهتر در مورد اندیشه و اشعار ادیبانی که کلام خود را به نام و یاد بزرگترین مردان تاریخ و دفاع از آرمان ایشان مزیّن کرده اند خواهد شد. برای نیل به این هدف، اشعار شاعرانی چون فغانی(شاعر پیشگام سبک هندی) طالب آملی، کلیم کاشانی، صائب تبریزی و زلالی ...

اغلب پژوهندگان در مطالعه و بررسی شهرت حضرت احمدبن موسی(ع)  و تاریخ کشف مرقد ایشان، صرفاً به اسناد تاریخی اکتفا کرده‌اند؛ در این مقاله با تأکید بر اشعار سده‌های هشتم تا دهم، سیر توجه به مرقد و شهرت آن حضرت بررسی و همچنین نخستین مناقب احمدبن موسی در شعر فارسی استخراج و تحلیل شده است. از یافته‌های این پژوهش این است که تا اواخر سده هشتم، اشاره‌ای مشخص به مرقد آن بزرگوار در دیوان شاعران و...

چکیده                 دوران سلطان محمود و مسعود غزنوی(387-432ه.ق) از مهم‌ترین ادوارگسترش شعر فارسی است. شاعران این دوران، شاعران نیمه‌ی اول قرن پنجم چون عنصری، فرخی، عسجدی، منوچهری، عیوقی، ابوسعید و چند شاعر بی‌دیوان هستند که مجموعا بیش از 20600بیت از آنان برجای مانده است یکی از شگردهای اصلی  این شاعران، برای تقویت جنبه‌های مفهومی و ادبی انواع غنایی،‌ بهره‌گیری از اشارات دینی در شعر است. در این...