تحلیل هندسه معرفتی ابن‌عربی، در محورهای متعددی از قبیل: تبیین نظریه تفسیر محی‌الدین، آرای عرفانی، آرای فلسفی، علوم قرآنی، آرای فقهی، مبانی انسان‌شناسی و غیره کاربرد فراوان دارد. این تحقیق درصدد بررسی دیدگاه‌های معرفت‌شناسی ابن‌عربی در سه محور شریعت، شهود و عقل است. او شریعت را رکن رکین و ملاک صحت‌وسقم هر معرفتی می‌داند. از دیدگاه او کشف، یکی از منابع معرفتی است که در شرایط خاص و در محور‌های متع...

«شهرستانی»، به عنوان یکی از بزرگان اهل سنت در تفسیر خود با عنوان «مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار» از روایات ائمه اطهار‰ و به طور خاص امام صادق‰ بسیار تأثیر پذیرفته است. مقاله حاضر به روش تحلیلی با تتبع در تفسیر «مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار» شهرستانی به بررسی روش ها و مبانی جدید او درتفسیر و تأویل قرآن می پردازد. از جمله مبانی شهرستانی در تفسیر و تأویل قرآن سه زوج «مفروغ» و «مستانف»، «تضاد ...

اهمیت امر به معروف و نهی از منکر در آیات و روایات تا حدی است که بسیاری از فقها این فرع دینی را از سویی مبنای انقلاب علیه حکومت های استبدادی و ایجاد نظام اسلامی و از سوی دیگر مهم ترین راهکار دوام و قوام حکومت می دانند. با این حال و علی رغم الزام اصل هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر اجرای این واجب همگانی، هنوز زمینه لازم برای درک اهداف و جایگاه حقوقی آن نزد کارگزاران نظام و اندیشمندان...

چکیده قرآن کتاب هدایت انسان هاست. به جهت دستیابی به معارف عمیق آن، لازم است منظور از معانی و مقاصد آن روشن شود؛ لذا از همان ابتدای نزول قرآن، بحث تفسیر قرآن میان مسلمانان مطرح بوده است.یکی از منابع فهم قرآن، روایات تفسیری معصومین است که علاوه بر آن که تفسیر صحیح را بیان می کند مبانی، روش ها و گرایش های صحیح را به ما می آموزد .در این نوشتار به جهت تمرکز بر موضوع، روایات امام رضا(ع) بررسی شده اس...

با بررسی تاریخ تفسیر قرآن و ظهور چهره های مختلف در قرون متمادی، تبیین بهترین روش تفسیر قرآن مشکل به نظر میرسد، چرا که مفسرین پس از شهادت پیامبر ص از نظر روش در استنباط معانی آیات دچار اختلاف شده و هر یک از زاویه دید خویش و بر پایه اصولی که پذیرفته اند، به تفسیر قرآن پرداخته اند. از این رو کشف مبانی و روش تفسیری معصومینع به عنوان مفسران حقیقی قرآن و کسانی که پیوند ناگسستنی با قرآن دارند، مهم تری...

در تاریخ تفسیر قرآن شاهد مکاتب مختلف تفسیری در باب فهم و برداشت آیات الهی هستیم که از یک سو، هر کدام در بستر و ریشه ها و عواملی شکل گرفته و از دیگر سو، هر یک از آنها، آثار و تأثیرات خود را بر حوزه اندیشه اسلامی بر جای گذاشته است. در این مقاله از میان مکاتب مختلف و فراوان تفسیری، به بررسی مکتبی عمده و کاملاً متمایز که خود شامل مکاتب فرعی دیگری می شود، پرداخته و در باره مبانی آن سخن خواهیم گفت. ای...

اصطلاح شناسی به عنوان یک شاخۀ زیرساختی علمی در میان همۀ علوم مطرح است و متصدی شناسایی و تعریف اصطلاحات علوم به صورت روشمند و قاعده مند می باشد. دانش تفسیر نیز بسان دیگر علوم، اصطلاحات و واژگان اختصاصی دارد که تعریف آنها، ضروری ترین اقدام پیش از به کارگیری آنها می باشد. در این میان، اصطلاح «مبانی تفسیر» چندگاهی است که در میان علوم اسلامی و به ویژه دانش تفسیر مطرح است و مفسران و قرآن پژوهان از من...

سید هاشم بحرانی، عالم اخباری قرن دوازدهم، در کتکان بحرین به دنیا آمد. بیشتر عمر خود را در آنجا سپری کرد و در همان جا وفات یافت. بحرانی مؤلف جامع ترین تفسیر روایی امامیه به نام البرهان فی تفسیر القرآن است. در تفسیر روایی البرهان- همچون تفاسیر غیرروایی- زمینه هایی از اجتهاد وجود دارد. اجتهاد مؤلف از مبانی معرفتی و غیرمعرفتی اثر پذیرفته است. بر این پایه، مقالۀ حاضر در سه بخش تنظیم شده است: در بخش ...

«درآمدی بر تفسیر قرآن اصول و مقدمات»، اثری تخصصی در حوزه تبیین برخی مبانی، قواعد و اقسام تفسیر قرآن نظیر تفسیر موضوعی و ترتیبی است که مباحث آن در 16 سر فصل آموزشی تدوین شده اند.