روزگار صفویه شرایط و موقعیت جدید برای عرصه های مختلف جامعه ایرانی از جمله تشکیلات دیوانسالاری و تشکیلات اداری به وجود آورد. مقام وزارت به عنوان مهم ترین مقام دستگاه دیوانی که پیشینه ای کهن در تاریخ دیوانسالاری ایرانی داشت در عهد صفویه متناسب با تحولات و بنیاد های حکومت صفوی پدیدار گردید. از قرار معلوم این مقام تحت تاثیر عواملی مختلف از جمله غلبه قدرت امرای نظامی، متشکل از روسای قبایل قزلباش بو...

نقش محمّد بن‌بقیه در تحولات حکومتی عصر آل‌بویه[1] محسن مرسل‌پور[2]* آرمان فروهی** چکیده حکومت آل‌بویه زمان کوتاهی پس از پیدایی‌اش در فارس، جبال و عراق گسترش یافت. در شاخه عراق، پس از مرگ معزالدوله پسرش عزالدوله به حکومت رسید. با قدرت‌گیری عزالدوله سستی به حکومت آل‌بویه عراق راه یافت که بخشی از آن معلول ناکارآمدی کارگزاران وی بود. محمّد بن‌بقیه از شخصیت‌های سیاسی و دیوانی عصر آل‌بویه عراق به شمار ...

سیاست خارجی هر کشور رویکردها و جهت‌گیری آن را نسبت به نظام و روابط بین‌الملل نمایان می‌سازد. در ج.ا.ایران، نقش مقام معظم رهبری در سیاست خارجی، ویژه و برتر است و بر اساس قانون اساسى، بالاترین جایگاه را براى تصمیم‌گیری‌های کلان در سیاست خارجى نظام دارد. مقام معظم رهبری در دیدارهای سالانه با مسئولان وزارت امور خارجه و نمایندگان سیاسی ج.ا.ایران در سایر کشورها، اصول سیاست خارجی ج.ا.ایران را تبیین می...

میرزا طالب‌خان اردوبادی، یکی از چهره‌های سیاسی و دیوانی عصر صفویه است که در زمان شاه‌عباس اول و شاه‌صفی به مقام وزارت عظمی منصوب شد. شواهد و مستندات تاریخی، حاکی از آن است که دستگاه دیوانی در دوران وزارت او، به لحاظ مالی و نظارت بر عملکرد کارگزاران، دچار آشفتگی شد؛ تا جائی‌که این شرایط، در دور نخست، منجر به عزل او از منصب وزارت، و در مرحلۀ دوم، منجر به قتل او - توسط شاه‌صفی- گردید. پژوهش حاضر، ...

موضوع پژوهش حاضر تشکیلات وزارت خارجه‌ی ایران در دوره‌ی ناصری است. این امر در تاریخ ایران به شیوه‌ی سنتی از امتیازات خاص مقام سلطنت و به شکل ظاهری در دوره‌ای تحت نظر دیوان رسایل و در دوره‌ای دیگر در اختیار منشی‌الممالک بود. شناسایی روند تشکیلاتی شدن و مدون گشتن اجزای این وزارت در دوره‌ی ناصرالدین‌شاه مسئله‌ی این پژوهش است. روش تحقیق در این موضوع توصیفی و مبتنی بر اسناد، نسخ خطی و منابع کتابخانه‌...

پایان نامه حاضر به پژوهش در زندگی، شرح حال و کارنامه فعالیت های سیاسی احمد متین دفتری اختصاص دارد. مهم ترین سوال های محوری این پژوهش ا ین است که متین دفتری در مقام وزارت دادگستری چه کارهایی انجام داده و همچنین تأثیر اقدامات متین دفتری در زمان نخست وزیری و دوران پس از وزارت در تحولات سیاسی دوران پهلوی اول چه بوده است. ضرورت و هدف این تحقیق آشنا شدن با زندگی متین دفتری، تبار خانوادگی او و نقش او ...

چکیده وزارت در دوره ی سامانی اهمیّت زیادی داشت و امور حکومت به وسیله وزیر اداره می شد. وزیر ریاست و نظارت بر سایر دیوان-ها را بر عهده داشت. دارا بودن سابقه دیوانی برای وزیر از مواردی بود که در انتخاب او تأثیر داشت. هنگامی که امیر، خردسال بود، وظیفه وزیر سنگین تر می شد. با تدبیر وزیران، بسیاری از شورش ها و عصیان ها فرو نشانده شدند. تا زمانی که وزیر در رأس امور بود و مقام و مرتبه ای بالاتر از سا...

عصر پهلوی اول از دوره های مهم در تاریخ ایران و به نوعی مرحله گذار از سنت به تجدد محسوب می شود. یکی از تغییرات این دوره تغییر در وزارت دادگستری به صورت بسیار چشمگیر و گسترده بود. احمد متین دفتری با وجود پیشینه خانوادگی قوی و هم چنین تحصیلات عالی مرتبط با فعالیت وی در دادگستری از جمله افراد روشنفکر این دوره بود که توانست به حلقه یاران رضاشاه وارد شود. بیشترین خدمات او در وزارت دادگستری و در مقام ...

در عصر دوم عباسی به دنبال سلطة ترکان بر دستگاه خلافت، چالش و درگیری مهمی میان سرداران ترک از یک سو و دیوانسالاران از دیگر سو پدید آمد که حاصل آن بحرانی بود که سرانجام مقام وزارت و سازمان اداری دولت را تباه ساخت. چگونگی پدید آمدن این بحران و عوامل آن خاصه دستگاه خلافت و وزیران آنان در این مقاله بررسی شده است.

در عصر دوم عباسی به دنبال سلطة ترکان بر دستگاه خلافت، چالش و درگیری مهمی میان سرداران ترک از یک سو و دیوانسالاران از دیگر سو پدید آمد که حاصل آن بحرانی بود که سرانجام مقام وزارت و سازمان اداری دولت را تباه ساخت. چگونگی پدید آمدن این بحران و عوامل آن خاصه دستگاه خلافت و وزیران آنان در این مقاله بررسی شده است.