رابطه ی ذات و صفات الهی از اساسی ترین و اولین مباحث کلامی در دنیای اسلام است، که معرکه ی آراء میان اندیشمندان مسلمان قرارگرفته است. گروهی جانب افراط را پیش گرفته و معتقد به صفات انسان گونه برای واجب تعالی شده اند، که به جسم انگاری خداوند بازگشت نموده است، از سوی دیگر برخی  به  تفریط گرایش پیدا کرده و هر گونه صفت ثبوتی و وجودی را از حق تعالی نفی نموده اند، نظریه ی متعادل و مستدل در میان فلاسفه و...

چکیده این مقاله در پی بررسی برخی ویژگی‌های فرهنگ دموکراتیک در شعر عصر مشروطه است. به این منظور ابتدا با اشاره به دیدگاه نظری مانهایم، مفهوم دموکراسی تعریف شده است. ساختار این مقاله بر اساس مفهوم فاصله زدایی مانهایم شکل گرفته است. این مفهوم که ویژگی اصلی فرهنگ دموکراتیک است، در پی حذف یا تحدید فواصل عمودی است. حاصل امر در حوزه‌های مختلف دارای وجوه بروز متفاوت است که در مجموع سیمای کلی فرهنگ دموک...

کناتوس (قانون صیانت ذات) نوعی تلاشِ ذاتی است که موجودات به‌وسیلۀ آن در صیانت از هستی خود می‌کوشند. اسپینوزا پس از تبیین کناتوس و توجیه مسئلۀ خودویرانگری (خودکشی)، بسیاری از مفاهیم رایج سنت ماقبل خویش را انکار می‌کند و پس از معنابخشی متفاوت، آنها را با آموزۀ کناتوس بازخوانی و بازتعریف می‌کند. اسپینوزا با انکار تفسیر غایت‌شناسانه (Teleological) از حوادث عالم، تبیین غیرغایت‌شناختی از آنها را با مفه...

تنزیه و تشبیه از موضوعات هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی کلامی- عرفانی است که به‌ویژه در بحث از توحید، معرفت و ارتباط ذات با اسما و صفات، همچنین در موضوع تجلیات و تعیّنات ذات از اهمیت بسزایی برخوردار است. هدف این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، زمینه‌سازی برای فهم و درک درست‌تر مفهوم تنزیه و تشبیه در اشعار جامی و تطبیق آن با آثار ابن‌عربی و پیروان اوست. این بررسی نشان می‌دهد که جامی دو دیدگ...

چکیده ندارد.

تحلیل ساختار بنیادین انسان، مهم ترین دغدغه متفکران اگزیستانس، خصوصاً کی کگور است. اما از آنجا که وی، فیلسوفی نظام مند نیست و آراء خود را در یک چارچوب منطقی، ارائه نکرده است، فهم مقصود وی از ابعاد وجود انسان، کار ساده ای نیست و باید با دقت در آثار وی، بتوان تحلیلی منطقی از ساختار وجودی ذات انسان به دست داد. کاری که این نوشتار در پی آن است، بیرون کشیدن عناصر ÷وجودی انسان از دل نوشته های کی کگور و ...

بحث ازذات حق از موضوعات مهم عرفانی و یکی از رازهای اندیشۀ بشر در طول تاریخ بوده است. ذات حق که حقیقه­الحقایق است، غیب­الغیوب و فاقد هرگونه تجلی و ظهور، حتی تجلی غیبی است و حقیقتی است مبرا از نام و نشان و وجودی است مطلق که حتی اطلاق وجود نیز بر آن از باب تفهیم است.هویت ذات حقیقتی است که در سراپرده­های نوری و حجاب­های ظلمانیدر بطون و غیب مانده است و از هرگونه صفت و اسم و تعینی مبری است. چنین هویت...

حضرات خمس، حقیقتی جامع در عرفان اسلامی است که نخستین‌بار در مکتب ابن‌عربی به شکل مصطلح آن مطرح شد. حضرات خمس ناظر بر درجات و مقامات وجود مطلق و مراتب کلّی هستی است که جایگاه ظهورات و تجلیات حق تعالی است. قیصری و امام خمینی که هر دو متأثر از آموزه‌های مکتب ابن‌عربی هستند، تمایز آرای آشکاری با یکدیگر و با سایر عرفا در این زمینه دارند و در برخی موارد، ابداعاتی را نیز می‌توان در آن‌ها سراغ گرفت. به ...