اهمیت کاربرد علم اصول فقه در موطن اصلی خود ، یعنی حوزه استنباط احکام شرعی بر کسی پوشیده نیست . بخش زیادی از قوانین جاری کشور برگرفته از فقه اسلامی و اصول فقه نیز زیربنا و شالوده مواد قانونی است . در میان ادله اربعه، کتاب و سنت که هر دو دلیل لفظی هستند و به صورت الفاظ عنوان شده اند، به دلیل آنکه نشان دهنده اراده شارعند از اهمیت زیادی برخوردار می باشند . مطلق و مقید از مباحثی است که در ضمن مباحث ...

چکیده:بازشناسی معنای مفردات و ترکیبات قرآنی، لازمه قهری توجه به خصوصیات و ظرافتهای لفظی آنهاست. کلمات برگرفته از ریشه «غفل» در قرآن، گاه بصورت مطلق، و گاه در ترکیب با حرف «عن» و یا «من» استعمال شده‌ است. اثرگذاری حرف جرّ در معنای فعل، امری پذیرفته شده‌ نزد لغت‌شناسان عرب می‌باشد؛ با این‌حال ملاحظه بیشتر تفاسیر و ترجمه‌ها حاکی از عدم توجه به ویژگی یادشده در خصوص واژه غفلت است. پژوهش پیش‌رو ...

چکیده    علم معانی، یکی از شاخه‌های سه­گانه‌ علوم بلاغی به شمار می‌رود که از دیرباز، سخن گفتن بر مقتضای حال و مقام مخاطب وگوینده، موضوع اصلی این علم بوده است. بحث از معنا، علم معانی را در پیوند با علومی چون معنا شناسی قرار می‌دهد، اما آنچه عامل تمایز این دو علم می‌شود، بحث از معنای ثانویه جملات بر اساس مقتضای حال است. اگرچه محور اصلی علم معانی بر این قید استوار است، اما در کتب معانی سنتی، به مب...

معضل صفات الهی (صفات مشترک با انسان‌ها) و سخن معنی‌دار گفتن دربارۀ خداوند دغدغۀ مشترک فیلسوفان متأله و متکلمان در علم کلامو فلسفه است. معضلی که یک سوی آن به مسلک تعطیل می‌انجامد و سوی دیگرش به تشبیه و تجسیم راه‌های گوناگونی که پیش روی ایشان مطرح است، یعنی بی‌معنایی، معنای سلبی، معنای ایجابی استعاری و مجازی، معنای ایجابی حقیقی اعم از اشتراک معنوی، اشتراک لفظی و صفات علی در این مقال مورد بحث و بر...

بخش قابل توجهی از واژگان عربی را لغاتی که اشتراک لفظی دارند، تشکیل می‌دهد. از جمله مشترکات لفظی، بحث واژگان متضادی هستندکه دو معنای متقابل دارند؛ مانند واژه «شراء» که بر «فروختن» و «خریدن» اطلاق می‌شود. طبیعی است که مقصود گوینده، یکی از دو معنای متقابل است که می‌توان با توجه به بافت جمله، سیاق کلام و قرائن موجود، مراد گوینده را به دست آورد. یکی از بحث‌های مهم در فهم، ترجمه و تف...

مراد از « علم وجوه قرآن » معنای موضوع له واژه ها نیست، بلکه معنای کاربردی یا مستعملٌ فیه آن ها است. به این معنا که واژ هها در بافت و سیاق آیات به صورت مصادیق و معانی مختلف حقیقی، مجازی و یا کنایه ای، و نیز به نحو اشتراک لفظی و غالباً به شیوه اشتراک معنوی به کار می روند. اینگونه کاربردها در دانش وجوه موجود است ولی هیچ کدام از منابع وجوه در بیان معانی و مصادیق واژه ها به نوع دلالات الفاظ و به شاهد ...

بخش قابل توجهی از واژگان عربی را لغاتی که اشتراک لفظی دارند، تشکیل می‌دهد. از جمله مشترکات لفظی، بحث واژگان متضادی هستندکه دو معنای متقابل دارند؛ مانند واژه «شراء» که بر «فروختن» و «خریدن» اطلاق می‌شود. طبیعی است که مقصود گوینده، یکی از دو معنای متقابل است که می‌توان با توجه به بافت جمله، سیاق کلام و قرائن موجود، مراد گوینده را به دست آورد. یکی از بحث‌های مهم در فهم، ترجمه و تف...

مراد از « علم وجوه قرآن » معنای موضوع له واژه ها نیست، بلکه معنای کاربردی یا مستعملٌ فیه آن ها است. به این معنا که واژ هها در بافت و سیاق آیات به صورت مصادیق و معانی مختلف حقیقی، مجازی و یا کنایه ای، و نیز به نحو اشتراک لفظی و غالباً به شیوه اشتراک معنوی به کار می روند. اینگونه کاربردها در دانش وجوه موجود است ولی هیچ کدام از منابع وجوه در بیان معانی و مصادیق واژه ها به نوع دلالات الفاظ و به شاهد ...

فعل مضارع در زبان قرآن و به طور کلی در زبان عربی از قابلیت و کشش زمانی ویژه ای برخوردار است و می تواند برگذشته، حال یا آینده دلالت داشته باشد. این قرینه های لفظی یا معنوی اند که این فعل را به یک زمان اختصاص می دهند، یا بدان معنای استمرار می بخشند. البته قرار گرفتن در یک اسلوب ویژه نیز می تواند معنی فعل مضارع را به یک زمان محدود کند. در این مقاله می کوشیم با استناد به قرآن کریم و برخی از ترجمه ه...

قوه و فعل نحوه وجود است که این نحوه وجود صلاحیت آن را داردکه در تحلیل عقلی دو معنی از آن انتزاع شود: به اعتبار اینکه شیء خودش خودش است فعلیت و و از آن نظر که می تواند شیء دیگر بشود بالقوه نامیده می-شود. قوه حالتی است که موجود به واسطه آن آماده پذیرفتن می شود. قبول به اشتراک لفظی به معنی انفعال و اتصاف نیز به کار می رود. قابلیت به معنای اتصاف و فاعلیت به معنای اقتضاء نه تنها در یک ماهیت بلکه در ...