هدف مقاله حاضر بررسی داستان کوتاه "لالایی لیلی" بنی عامری بر اساس نشانه- معناشناسی نظام گفتمانی است.مسأله اصلی آن پرداختن به نظام‌های گفتمانی شوشی در ابعاد حسی- ادراکی، عاطفی و زیبایی‌شناسی در آن است و پاسخ به این سؤال که داستان‌های کوتاه ایران تا چه میزان با این نظریه قابل تحلیل اند؟ شایان ذکر است که این مقاله ابتدا با فیش‌برداری از گفتمان‌های داستان، به روش تحلیل محتوایی انجام گرفته است. در د...

زمینه: تحقیق در نقش‌نماهای گفتمانی یکی از حوزه‌های مطالعاتی بکر در زمینۀ دانش زبان‌شناسی است. این واحدها عمدتاً ارزشی کاربردشناختی و فرادستوری دارند؛ یعنی در ساحت متنی و بینافردی نقش‌هایی را به عهده می‌گیرند. هدف از نوشتار حاضر بررسی نقش‌های به‌ کار رفته در آیاتی از قرآن کریم است که به‌نحوی به سه حوزه نفس، قلب و روح اختصاص دارد تا از خلال آن روشن شود که نخست، میان موضوع آیات و روابط گفتمانی به‌ ...

نشانه-معناشناسی به مثابه ی یک رویکرد، روش و ابزارهایی را جهت خوانش متن بویژه متون هنری بدست می دهد که خوانش گفتمانی یکی از مهم ترین آنها است. نشانه-معناشناسی (به معنا) نگاهی فرایندی و پروسه ای دارد که بروز معنا و دلالت پردازی را نه در رابطه ای تقابلی که در ارتباطی هستی مدار و پدیداری قابل دریافت می داند، و خود نتیجه گذار از نشانه شناسی ساختارگرایی به نشانه-معناشناسیِ گفتمانی گرمس است. گفتمان به ...

یکی از اصلی ترین نشانه ها در فهم متون عرفانی عنصر «نور» است. یافتن دلالت های معنایی و مناسبات درونی عنصر نور در متون عرفانی، درک ژرفای معانی آن ها را آسان می کند. نشانه ـ معناشناسی، به مثابة یکی از روش های نقد ادبی نُو، به ما اجازه می دهد تا به مطالعۀ این کارکردها در درون گفتمان بپردازیم. این مقاله در پی آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، کارکردهای نور را در بخشی از قصّۀ «آمدن جعفر به گرفتن قلعه ا...

نشانه- معناشناسی، رویکردی نوین در تجزیه و تحلیل متن و نظام­های گفتمانی است. این رویکرد در نقد ادبی، به ارائة الگوهای متعددی منجر شده است که چگونگی کارکرد، تولید و دریافت معنا از متن را مورد تبیین قرار می­دهد. این الگوهای برآمده از منطق متن تلاش می­کنند هرگونه امکان خوانش متکثّرِ خارج از نظام ارزش­گذاری اثر ادبی را تا جای ممکن کاهش دهند. از این رو این مقاله، مثنوی سلامان و ابسال جامی را که از جمله...

چکیده یکی از مهمترین مباحثی که خصوصًا در قرن بیستم، توجه جدی به آن مبذول شده ؛ مبحث روایت است. روایت در معنای عام آن گذر از وضعیتی اولیه به وضعیتی ثانویه است که این بر مبنای کنش کنشگران صورت می-گیرد. مکتب نشانه معناشناسی پاریس که مهترین نظریه پرداز آن آلژیرداس ژولین گرمس است، به بررسی شرایط تولید و دریافت معنا در نظام های گفتمانی روایی می پردازد. نظام های گفتمانی یا مبتنی بر کنش هستند که نظام ه...

چکیده: رجز، گفتمانی تهاجمی میان دو رقیب و از عوامل تأثیر گذار میان دو کنشگر است. کنشگر در پی آن است تا با بیانی که جانشین جنگ می شود، یا مقدمه ای قوی برای شروع آن می باشد، بر حریف غلبه کند. در این شیوه دو عنصرگفتمانی مهم: نازش و مباهات به خود؛ نکوهش رقیب و تحقیر نژاد به عنوان پروتز گفتمانی مطرح می شوند. منظور از پروتزگفتمانی امری بیانی با نقش صیانت از حریم کنشگر است. این مقاله در پی آن است که ب...

حسن و قبح به عنوان یک زوج مفهوم کلیدی در حوزه کلام و اصول فقه نزد مذاهب مختلف محل بحث بوده و به خصوص برای مذاهب اهل عدل که یکی از برجسته ترین آنها مذهب امامیه است، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. در تحقیقاتی که در حوزه حسن و قبح ذاتی در دهه های اخیر انجام گرفته، جنبه های وجودشناسی و معرفت شناسی مسئله مورد بررسی قرار گرفته، ولی جای خالی بحث در باره جنبه معناشناسی مسئله کاملاً محسوس است. در خص...

یکی از اصلی‌‌ترین نشانه‌‌ها در فهم متون عرفانی عنصر «نور» است. یافتن دلالت‌‌های معنایی و مناسبات درونی عنصر نور در متون عرفانی، درک ژرفای معانی آن‌‌ها را آسان می‌‌کند. نشانه ـ معناشناسی، به‌مثابة یکی از روش‌‌های نقد ادبی نُو، به ما اجازه می‌‌دهد تا به مطالعۀ این کارکردها در درون گفتمان بپردازیم. این مقاله در پی آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، کارکردهای نور را در بخشی از قصّۀ «آمدن جعفر به گرفتن...