چکیده: پیوند بسیار کهن ملت های عرب و ایران باعث شده که زبان،فرهنگ و ادبیات عربی و فارسی در تعامل گسترده با یکدیگر قرار گیرند؛ و این تعامل در عرصه های مختلف فرهنگی به ویژه فرهنگ و ادبیات مقاومت نمود یافته است. از آنجا که مطالعه تطبیقی ادبیّات به عنوان دیدگاهی ادبی و نقدی، مرزهای زبانی و فرهنگی ملّت ها را درنوردیده و موجب بررسی پیوندها و تأثیر و تأثر زبانها و ادبیّات ملل مختلف گردیده است، سعی شده ا...

بسیاری از ادبا و شاعران معاصرعراق از جمله شاگردان مکتب سیدجمال الدین به شمار می آمدند که یکی پس از دیگری نغمه های ادبی خود را با شور و نشاطی اسلام گرایانه و ملی زینت می دادند. یکی از طلایه داران این نوع شعر اصلاح طلب «معروف رصافی» بود که به شدت تحت تأثیر اندیشه های اسلامی سیدجمال الدین قرار گرفت و در سرزمینی که واپس گرایی دینی برآن حاکم بود و طغیان می کرد در آتش اصلاح گرایی اسلامی دمید و آن را ...

آغاز قرن بیستم، طلیعه ی تحولاتی شگرف در سطح جوامع انسانی بود. این تحولات، هنر و به ویژه شعر را تحت تأثیر خود قرار داد. لذا شعر این قرن، پژواک همه ی جریانات و تحولاتی شد که انسان تجربه می کرد، یکی از مهم ترین این پدیده ها که بازتاب آن را در اشعار «جمیل صدقی الزهاوی» و «معروف الرصافی» می توان جستجو کرد، زنگار جهلی است که اذهان عوام گرفتار آن بود، و شعر آن دو از تیررس شراره های این بحران به دور نم...

جهاد و مقاومت تبلور روح ایمان و آزادگی است که در دو قرن گذشته با ظهور پدیدۀ شوم استعمار، مفهوم آرمانی به خود گرفته است. این مبارزۀ مقدّس دست­مایه ی هنرنمایی شاعرانی است که نغمه سرایی شان، شهادت­نامۀ پیکرهای خونین ملّت هاست. الجزایر و عراق از جمله کشورهایی هستند که آرزوهای ملتشان در دوره ای از تاریخ با دست های پلید استعمار به یغما رفته است. تاریخ معاصر شاهد صفحه ای تاریک و دردناک از ستم های استعما...

هم زمان با رشد آگاهی ها و ورود علوم غربی به جوامع اسلامی، این علوم در جامعه عراق گسترش یافت. زهاوی با علاقه ای خاص، به ذکر اصول علمی در اشعار خود پرداخت. او در این اشعار الفاظ را در اختیار معانی قرار داد. سروده های علمی زهاوی جز در برخی موارد، به دور از عاطفه و احساس است، اما دارای خیال پردازی های قوی است. زهاوی در این اشعار به ارزیابی ستاره شناسی و علوم فضایی، ماده و انرژی نور و حرکت ستارگان م...

بحث استعمار یکی از مضامین اصلی شعر عرب در عصر نهضت یعنی نیمه دوم قرن نوزدهم و نیمه اول قرن بیستم است. در شعر این دوره میتوان از غرب چهرهای دوگانه و متعارض دید. از طرفی الگوی پیشرفت های علمی و صنعتی و دموکراسی است و از طرف دیگر استعمارگری ظالم و مستبد . زمانی که غرب از لحاظ علمی و تمدنی مورد بحث است شاعران آن را میستایند و به تقلید از آن تشویق م یکنند ولی زمانی که از غرب به عنوان استعمارگر بحث م...

تعدّ المفارقه تعبیراً لغویاً، تسمح للکاتب بالدخول إلی عالم النص الأدبی، وتؤدی مجموعه کبیره من الوظائف التی تختلف مستویاتها من نصّ إلی آخر. ممّا جعلها آله فعاله ومفتاحاً جوهریاً من مفاتیح النصّ، إذ لا یمکن إدراک طبیعه النصّ الأدبی ودلالاتها من دون فهم مصطلح المفارقه واستیعاب ردودها. و ذلک لأنّ المفارقه التصویریّه، تقوم علی إبراز التناقض بین طرفیها؛ هذا التناقض الذی قد یمتدّ لیشتمل علی القصیده برُمَّتها وتنقسم ...

تعدّ المفارقة تعبیراً لغویاً، تسمح للکاتب بالدخول إلى عالم النص الأدبی، وتؤدی مجموعة کبیرة من الوظائف التی تختلف مستویاتها من نصّ إلى آخر. ممّا جعلها آلة فعالة ومفتاحاً جوهریاً من مفاتیح النصّ، إذ لا یمکن إدراک طبیعة النصّ الأدبی ودلالاتها من دون فهم مصطلح المفارقة واستیعاب ردودها. و ذلک لأنّ المفارقة التصویریّة، تقوم على إبراز التناقض بین طرفیها؛ هذا التناقض الذی قد یمتدّ لیشتمل على القصیدة بِرُمَّتها وتنقسم ...