یکی از موضوعات بنیادین تفّکر عطار در عرفان، موضوع درد و لذّت است.عطار درد حقیقی را رهبر آدمی، بیدار کننده روح و باعث زایش می­داند. در نقطه مقابل، بی دردی و لذت­های مجازی را راهزن معرفت، حجاب لذت حقیقی و باطنی، به هم خوردن تعادل روحی و روانی معرفی می­کند. این مقاله به واکاوی موضوع درد ولذّت در آثار عطار می­پردازد و نیز سیری است در جهت گیری­ها و نگرش­های بدیع این عارف دردمند، درباره درد درونی و لذّت ...

یکی از موضوعات اساسی در شناخت حقیقت ایمان، تبیین چگونگی علم و معرفتی است که شایستگی مبنا یا مقوّم بودن برای ایمان به خدا و سایر متعلَّقات ایمان دینی را دارا است. هدف این نوشتار بررسی نسبتِ میان معرفت فلسفی و ایمان و عدم کفایت این دو نوع معرفت در مقایسه با معرفت شهودی، در تحقق و کمال ایمان حقیقی از منظر شبستری است که با استناد به آثار ا و به ویژه منظومه ی معروف گلشن راز، انجام می گیرد. در این پژوهش ...

ساحت معرفت از مهم ترین ساحت های انسانی محسوب می شود و از این منظر، بررسی ابعاد دیگر انسانی که در ارتباط با شناخت و ادراک او هستند، اهمیت می یابد. یکی از این ساحت ها که به تازگی بیشتر مورد توجه روان شناسان و معرفت شناسان قرار گرفته است، بعد عواطف و هیجانات است. دو رویکرد کلی نسبت به عواطف را می توان در طول تاریخ تفکر مشاهده کرد. برخی همواره از نقش سلبی آن سخن گفته و عملکردهای منفی آن را نشان می ...

ارتباط علم و اخـلاق از مسائل مهمی است که همواره در مبـاحث معرفت شناسی مطـرح است. در همین راستا تاثیر تهذیب نفس بر کیفیت حصول معرفت از موضوعات جالب و بنیادین این مسئله است. دغدغه بشر امروزی این است که به اصیل ترین و ناب ترین معارف دست یابد تا بتواند ریشه جهالت ها و اسارت های ناشی از آن را از بین ببرد. و این واقعیت، قابل انکار نیست که دستیابـی به معرفت با عوامل و مـوانع فراوانـی مـواجه است. نـفس ...

راه های دستیابی به معرفت و شناخت موانع آن از مهم ترین دغدغه های معرفت شناسان است. نمونة بارز آن ملاصدرا حکیم شرقی و فرانسیس بیکن اندیشمند مغرب زمین است. ملاصدرا اساس معرفت حقیقی را در ایمان به خدا و کسب آن به شیوة شهودی می داند و این نوع معرفت را کلید اکثر معارف معرفی می کند. او حصول این نوع معرفت را با سه مانع اصلی روبه رو می داند. فرانسیس بیکن نیز با اعتقاد به ضرورت شناخت طبیعت برای کسب معرفت...

"معرفت نفس" از نظر علامه طباطبائی نزدیک ترین و بلکه یگانه طریق رسیدن به معرفت حقیقی و کمال مطلق است. وی معرفت حضوری و شهودی نفس را معرفتی حقیقی می داند و معتقد است معرفت حصولی انسان را به حقیقت نمی رساند. از نظر ایشان انسان برای نزدیک شدن و رسیدن به کمال حقیقی باید با کسب معرفت حضوری نسبت به نفس خویش که لازمه آن عدم توجه به غیر خدا و توجه محض و مطلق نسبت به خداوند است، از عالم ماده رهایی یابد ...

راه‌های دستیابی به معرفت و شناخت موانع آن از مهم‌ترین دغدغه‌های معرفت‌شناسان است. نمونة بارز آن ملاصدرا حکیم شرقی و فرانسیس بیکن اندیشمند مغرب‌زمین است. ملاصدرا اساس معرفت حقیقی را در ایمان به خدا و کسب آن به شیوة شهودی‌ می‌داند و این نوع معرفت را کلید اکثر معارف معرفی می‌کند. او حصول این نوع معرفت را با سه مانع اصلی روبه‌رو می‌داند. فرانسیس بیکن نیز با اعتقاد به ضرورت شناخت طبیعت برای کسب معرف...

از دیدگاه ارسطو، تعریف منطقی اشیا، نخستین گام برای دست‌یابی به معرفت علمی و برهانی است و شناخت کامل اشیا تنها در سایه شناختن ذات آنها و تعریف حدی امکان‌پذیر است. ابن‌سینا هم که به پیروی از ارسطو، معرفت کامل اشیا را وابسته به شناخت ذات آنها می‌داند. او ضمن اعتراف به دشواری مطلق تعریف، بر اساس مشرب ذات‌گرایانۀ خود چنین اظهار می­کند که حد و تعریف حقیقی باید بر ماهیت، حقیقت و کمال وجود ذاتی شیء محد...

"معرفت" و "محبت" دو گوهر وجود آدمی اند که عظمت انسان در پرتو آن ها آشکار می گردد و وصول به مبدأ متعالی ممکن گشته، سعادت و شقاوت آدمی رقم می خورد. در این رساله معنا و مفهوم معرفت و محبت، تبیین فلسفی عرفانی عشق حقیقی،مجازی و باطل و احکام و آثار هر کدام و بویژه ارتباط آن با مسأله معرفت و اینکه کدام یک علت و کدام یک معلول دیگری است بحث شده است. بسیاری از بزرگان حکمت و عرفان از معرفت به عنوان یکی از...

سقراط بر این باور بود که میان معرفت و فعل اخلاقی، هیچ شکافی وجود ندارد؛ چراکه معرفت انسان، موجب تحقق فعل می‌شود. ارسطو ضمن انتقاد از این نگره سقراط، علت شکاف میان معرفت و فعل اخلاقی را ضعف اراده می‌دانست. ابن‌سینا نیز برخلاف سقراط، معرفت را شرط کافی فعل در نظر نمی‌گرفت؛ اما برخلاف ارسطو، تأثیر میل بر اراده را هم علت شکاف میان معرفت و فعل اخلاقی نمی‌دانست؛ بلکه از نظر او، اراده ناشی از معرفت عقل...