در نگاشته پیشین با نام «وحدت موضوعی در ترازوی نقد» (نک: پژوهش‌های قرآنی، ش55-54، ص206) به تفصیل ضعف دلایل این نظریه بیان شد؛ علاوه بر ناتوانی دلایل ارائه شده، می‌توان افزود دلایل و شواهدی وجود دارد که اثبات می‌کند تلاش برای موضوعی واحد برای تمامی سوره‌های قرآن، امری ناممکن است؛ «ناسازگارى این نظریه با اسلوب حاکم بر قرآن»، «فقدانِ معیار و میزانی مطمئن و فراگیر»، «دشواری و صعوبت دست­یابى به غرضى و...

با ظهور اسلام قسمت بزرگی از جهان آن روزگار تحت سلطه و نفوذ مسلمانان درآمد و با توجه به تبلیغ ایدئولوژی اسلامی که نویددهنده عدالت و برابری بود همه ملیت ها و نژادها را زیرپرچم خود درآورد و این امر باعث شد که کاروان علما و دانشمندان و محققان و تجار اسلامی بدون هیچ مانعی و رادعی از سرزمینهای یخ زده تبت تا سرزمین های داغ آفریقا پیش رفتند. مسلمانان نه تنها باعث نقل و انتقالات افکار و عقاید و همچنی ام...

تحقیق حاضر، شرح 108 بیت از شواهد شعری به کار رفته درمعجم الفاظ قرآن کریم راغب اصفهانی از ریشه «أب» تا «حظر» است که نکات صرفی ونحوی را به صورت مختصر بیان می دارد هم چنان که به بیان علت استشهاد به این ابیات می پردازد ودر کنار آن به سراینده ابیات اشاره می کند هم چنین ابیات ناقص را به صورت کامل ذکر می کند. مولف برای روشن ساختن معانی ایات، شعرهای دوران جاهلی واموی وعباسی استشهاد جسته اما به شرح آن ن...

الجامع­الصغیر سیوطی، یکی از جوامع روایی معروف اهل سنت است که با روش معجم­نگاری الفبایی (بر حسب ابتدای روایات) تدوین شده است. این تحقیق به بررسی میزان روشمندی کتاب مذکور در تقطیع روایات پرداخته است.پژوهش حاضر، با روش تحلیل محتوای کمّی و بر اساس نمونه­ای که به روش سیستماتیک و طبقاتی تهیه شده، به بررسی 400 روایت از روایات این کتاب پرداخته و طبق قوانین علم احتمال، نتایج آن را با خطای پنج درصد به کل ...

تحقیق حاضر، شرح 112بیت از شواهد شعری به کار رفته در معجم الفاظ قرآن کریم راغب اصفهانی از ریشه "فور" تا "یمین" است نکات صرفی ونحوی را به صورت مختصر بیان می دارد هم چنان که به بیان علت استشهاد به این ابیات می پردازدودر کنار آن به سراینده ابیات اشاره میکند. همچنین ابیات ناقص را به صورت کامل ذکر می کند.مولف برای روشن ساختن ایات، به شعرهای دوران جاهلی واموی وعباسی استشهاد جسته اما به شرح آن نپرداخته...

طبقه بندی موضوعی قرآن پیشنه ای طولانی دارد اما در عصر حاضر تحول زیادی در این حوزه رخ داده و طبقه بندی های مختلفی شکل گرفته است. این طبقه بندی ها در دو شکل طبقه بندی مستقل و طبقه بندی تفاسیر موضوعی از موضوعات قرآن قابل دسته بندی است. بخش قابل توجهی از طبقه بندی های مستقل، استقصای کاملی از موضوعات قرآنی ندارند و روال منطقی در بررسی موضوعات آن ها وجود ندارد. هم چنین نوعی سلیقه نیز در تنظیم این دست...

ارزیابی احادیث منقول از معصومان از دغدغه های همیشگی عالمان شیعه بوده است. ایشان در ضمن نگاشته های خویش و به گاه بررسی های حدیث پژوهانه به این مهم می پرداختند. در این میان برخی از عالمان کتاب هایی با هدف اعتبارسنجی احادیث نگاشتند. آیت الله محمد آصف محسنی با نگارش معجم الأحادیث المعتبره در این شمار است. او با رویکردی سندمحور و با بررسی اتصال یا عدم اتصال سند، تمییز مشترکات و توحید مختلفات و واکاو...

اطلاعاتی که یاقوت حموی (575ـ 625 ق) در فرهنگ‌نامه جغرافیایی معجم البلدان، درباره کاشان به دست داده است، مجمل ولی متنوع است. یاقوت از موقعیت جغرافیایی و اداری کاشان، برخی نواحی آن، پیوستگی‌اش با قم، فتح آن به دست مسلمانان، صنایع سفالین آن و برخی علمای این شهر گزارش داده است. شاید جالب‌ترین بخش گزارش یاقوت، اشاره او به رواج کامل مذهب تشیّع امامیه در کاشان و خبر از رسمی رایج در میان روستائیان این ش...