در این طرح، نمای کلی از نرم افزار ریشه یاب ماضی و مضارع از مصدر افعال ناگذر در زبان فارسی در مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری تهیه و ارائه گردیده است. عملکرد نرم افزار به گونه ای است که با ارائه مصدر فعل می توان به بن ماضی و بن مضارع آن مصدر دسترسی پیدا کرد. علاوه برآن، تعدادی از افعال که بن مضارع آنها برخلاف روال معمول ساخته می شوند نیز به عنوان استثناء بیان شده اند.

توجه به این نکته که اضافه مصدر به معمولش لفظی است یا معنوی در ترکیب نحوی جمله ها اهمیت فراوانی دارد؛ زیرا در بسیاری موارد برای مشخص کردن اعراب واژگان، دانستن این مسأله ضروری و اجتناب ناپذیر است. در این مقاله پس از بررسی دیدگاه نحویان موافق و مخالف، به این نتیجه رسیدیم که اضافه مصدر به معمولش معنوی است و منظور از اصطلاح نحوی «عدم انفصال»، قرارنگرفتن ضمیر میان مضاف و مضاف إلیه است. همچنین اگر تاب...

بلوچی سرحدّی رایج در منطقۀ گرنچین زیر شاخه ای از بلوچی غربی (رخشانی) است که عناصر ساختواژی مختلفی در ساختار فعل به کار می برد. هدف از پژوهش حاضر ارائۀ توصیفی همزمانی از ساختار تصریفی فعل در قالب صورت های خودایستا و ناخودایستا در بلوچی سرحدّی گرنچین است. داده های پژوهش از طریق ضبط گفتار آزاد و مصاحبه با 10 گویشور بومی بیسواد با میانگین سنی 50-80 سال گرد آوری شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد در...

آنچه تاکنون در حوزه فرهنگ های لغت فارسی به عربی به نگارش درآمده است ، حدود پانزده فرهنگ لغت دو زبانه است که شامل همه انواع واژگان است. اما تخصصی بودن کار مترجمان و همچنین دانشجویان و استادان عربی دانشگاههای کشور اقتضا می کند تا در این حوزه فرهنگ های لغت با محدوده دستوری ویژه به رشته تحریر درآید. یکی از این فرهنگ ها می تواند «فرهنگ مصادر فارسی و معادل عربی آن ها» باشد. از آنجا که این کار نیازمن...

در مطالعة زبانهای  کهن ایرانی مسائل نحوی از اقبال چندانی برخوردار نیستند و زبان سغدی هم از این مسأله مستثنی نیست. به این علّت که متون بازمانده سغدی عموماً ترجمه هایی از زبانهای دیگر  تشخیص داده شده اند دانشمندان کمتر به بررسی نحوی این متون اهتمام ورزیده اند. تعیین میزان تأثیرگذاری زبانهای مبدأ بر نحو زبان متون سغدی از سویی و وجود تمایز بین گونه های مختلف زبانی آن از دیگر سو خود مسائلی هستند که بد...

مصدر یکی از عناصر تشکیل دهندهء واژگان زبان و شکل بنیادین فعل در زبان های مختلف است. از آن جاکه این فریم کلمه در ساختارهای نحوی، در گفتار و نوشتار، دیده می شود، لذا پرداختن به آن از جنبه های ساختار واژگانی، ویژگی های دستوری، و خصوصیات نحوی جالب تو جه می نماید. این تحقیق به بررسی ویژگی های دستوری- نحوی مصدر زبان روسی و مقایسهء آن با زبان فارسی و یافتن وجوه تشابه و تفاوت آنها پرداخته است. بررسی ها...

فعل‌های باقاعدة مختوم به «- یدن» - که از آن‌ها با نام‌های «جعلی»، «ساختگی» و جز آن یادشده - اکثریت قاطع مصدرهای ساده، به ویژه فعل‌های با قاعدة فارسی را تشکیل می‌دهند. برخی از دستورنویسان بر این باورند که دیر بازی ‌است فعل‌های ساده از جمله فعل‌های پیش گفته در زبان فارسی ساخته نمی‌شوند. این در حالی است که ساخته شدن فعل‌های ساده و از جمله فعل‌های مختوم به «- یدن» در فارسی گفتاری همواره ادامه داشته...

مصدر یکی از عناصر تشکیل دهندهء واژگان زبان و شکل بنیادین فعل در زبان های مختلف است. از آن جاکه این فریم کلمه در ساختارهای نحوی، در گفتار و نوشتار، دیده می شود، لذا پرداختن به آن از جنبه های ساختار واژگانی، ویژگی های دستوری، و خصوصیات نحوی جالب تو جه می نماید. این تحقیق به بررسی ویژگی های دستوری- نحوی مصدر زبان روسی و مقایسهء آن با زبان فارسی و یافتن وجوه تشابه و تفاوت آنها پرداخته است. بررسی ها...

یکی از وجوه شیوایی و بلاغت زبان مولوی عنصر ترکیب‌سازی است. پژوهشگران بیشتر به ادراک رموز عرفانی مثنوی توجه کرده و از روساخت و زبان مثنوی اشاره‌وار گذشته‌اند. یکی از فنون مولوی در انعطاف‌بخشی به صورت کلام و باروری موسیقی کناری، به‌کارگیری ترکیب‌های بکر اشتقاقی در جایگاه قافیه است. بیشتر ترکیب‌های برساختة او در مکان قافیه به پیروی از اصل برجسته‌سازی با قاعده‌افزایی‌ها و هنجارگریزی‌های مخصوص است ک...