گرچه خلیج‌فارس در گذشته تحت حاکمیت ایران بوده است؛ اما، با تولد کشورهای عربی در کرانه‌های جنوبی آن، حاکمیت ایران با چالش‌های جدیدی مواجه شده است. دخالت‌های قدرت‌های فرامنطقه‌ای نیز در این حوزه در مواردی حاکمیت ایران را با موانع ژئوپلیتیکی مواجه ساخته است. از این رو، بررسی قلمرو و موانع ژئوپلیتیکی حاکمیت جمهوری اسلامی ایران در حوزه خلیج‌فارس از اهمیت خاصی برخوردار است. چراکه، اعمال حاکمیت بر خلی...

اصولاً، یکی از روش های پیشگیری از وقوع بحران ها بویژه در محیط بین الملل، داشتن معرفت نظری از طبیعت وجودی بحران است. یعنی هر چه هویت وجودی بحران ها عمیق تر ریشه یابی شود، شناخت بهتر و کامل تری حاصل خواهد شد و این شناخت علاوه بر جهت دهی صحیح به سیاست خارجی دولت ها، شناخت جامع تری از محیط بین الملل فراهم کرده و قطعاً در جلوگیری و کاهش آثار منفی بحران ها یاری دهنده دولت ها خواهد بود. روی همین اصل، هد...

     ابعاد ژئوپلیتیکی ایالات متحده آمریکا در قالب تصویر سازی، کد و بینش ژئوپلیتیکی، سیاست گذاری برون مرزی آمریکا را در سالیان اخیر در خاورمیانه، تشکیل داده است. هویت و اسطوره های ملی ایالات متحده آمریکا که بر پایه «دیگری» ترسیم شده است، تصویر سازی ژئوپلیتیکی این کشور را در مناطق مختلف جهان بوجود آورده است. به دنبال حادثه 11 سپتامبر و حوادث مترتب بر آن مانند بحران در عراق و شامات و ظهور گروه های...

پاکستان به‌عنوان یکی از همسایگان ایران که فضایی بی‌ثبات و پرتنش دارد، از اهمیت ژئوپلیتیکی خاصی برخوردار است. این کشور از بدو استقلال در سال 1947‌، با بیشتر همسایگان خود در تنش بوده است؛ بنابراین، پرسش اصلی این پژوهش آن است که مهم‌ترین عوامل تنش و تهدید، بر‌مبنای حاکمیت ژئوپلیتیک در روابط دو کشور ایران و پاکستان کدام‌اند. پژوهش توصیفی_تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز آن، روش کتابخانه‌ای و با مراجعه...

جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب اسلامی، گفتمان ویژه­ای را در سطح جهان و به­ویژه در خاورمیانه به وجود آورد که مبتنی بر سه محور اسلام گرایی، استقلال­گرایی و وحدت­گرایی است. و با آغاز تحولات بیداری اسلامی در خاورمیانه نیز تلاش کرده است تا با حمایت از تحولات انقلابی، نقش مؤثرتری را در شرایط جدید منطقه ایفا نماید. نگارندگان با طرح این سؤال که فرصت­ها و چالش­های تحولات ژئوپولیتیک نوین مصر بعد از وقو...

در سیستم بین الملل اصولا امنیت مهمترین دلمشغولی واحدها بوده به همین جهت اغلب الگوهای رفتاری واحدها معطوف به تامین آن می باشد. البته امنیت تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد که در این میان یکی از متغیرهای تاثیرگذار بر امنیت ملی کشورها ویژگی های ژئوپلیتیکی هست که کشورها در آن قرار گرفته اند. ژئوپلیتیک هر کشور سیاست ها و مواضع اتخاذ شده از جانب آن کشور را تحت تاثیر قرار می دهد. بدون تردید سهم متغی...

جهان اسلام به‎اصطلاح به سرزمین‎هایی گفته می شود که بیشینه‎ی مردمان آن پیرو دین اسلام باشند. جهان اسلام در حال حاضر سرزمینی با ترکیبی متنوّع از نظر ویژگی های انسانی و بسترها و شرائط طبیعی را شامل می‎شود. اگرچه به‎لحاظ اشتراک دینی و منابع انسانی و طبیعی، جهان اسلام دارای قابلیّت‎های فراوانی برای تبدیل شدن به یک قدرت منطقه‎ای در عرصه نظام ژئوپلیتیک جهانی است؛ اما به‎دلیل وجود برخی عوامل و زمینه‎های ...

ازجمله نتایج رقابت ژئوپلیتیکی"بازی بزرگ"، تجزیه‎ی سرزمین‎های تاریخی ایرانِ بزرگ و تحدید مرزهای ایران جدید در جناح شرقی و جنوب‎شرقی بود. این وقایع در دوره‎ی ژئوپلیتیک استعماری و همزمان با دوره‎ی حکومت قاجاری به‎وقوع پیوست. موقعیّت حاشیه‌ای جنوب‎شرق، همجواری آن با هندوستان، محدودیت‎های جغرافیای طبیعی و تمایزات جغرافیای انسانی آن به‎همراه پیش‎زمینه‌های تاریخی و حکمرانی حکومت‎های محلّی مدّعی و نیمه‎مست...

با پایان جنگ سرد، ملاحظات جغرافیایی و ژئوپلیتیکی که در طول تاریخ در ایجاد امپراتوری روسیه و سپس بر سیاست‌های شوروی سایه افکنده بود، بر سیاست‌های فدراسیون روسیه نیز تأثیرگذار است؛ سیاست‌هایی که با از دست دادن پهنة قابل‌توجهی از سرزمین‌های خود و موقعیت ابرقدرتی در ساختار نظام دوقطبی همچنان به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای بازیگری می‌کند. به‌دنبال فروپاشی شوروی که پوتین رئیس‌جمهور روسیه آن را «فاجعة ژئوپ...