قدمت اختلافات شیعه و سنی در عراق و رقابت های مذهبی میان دو مذهب که گاه به نبردهای خونین نیز منجر می شده است به سال های بسیار دور بازمی گردد. در دوره حاکمیت عثمانی بر عراق و ظهور قدرت صفوی در مرزهای شرقی این سرزمین اختلافات مزبور وارد مرحله جدیدی شد و علاوه بر ماهیت مذهبی، ماهیت سیاسی نیز به خود گرفت. با ورود به قرن نوزدهم و ارتقای روابط دولت ها در چارچوب دیپلماتیک و پایبندی آنها به حفظ حقوق اقل...

در سده نهم هجری جنبش صوفیان به صورت یک قدرت سیاسی نیرومند در ایران  ظهور کرد و حکومت جدیدی به نام پادشاهی صفویه تأسیس نمود. در این مقطع صوفیان با سیاسی ساختن مذهب تشیع، از آن به عنوان دال برتر گفتمان ملی­گرایی بهره بردند. تلاقی مذهب و ملیت در گفتمان صفوی باعث شد تا بعد از حدود نهصد سال –پس از ساسانیان-  وحدت دینی مبنای وحدت سیاسی قرار گرفته و هویت ملی در ایران سربرآورد. در این شرایط گفتمان تشیع...

دین و ارکان آن، منشأ بسیاری از تحولات مهم در جامعه اسلامی است. یکی از عبادات مهم در اسلام، فریضه حج با هدف توحید، اتحاد و وحدت مسلمانان است که دارای پیامدهای وسیع اجتماعی است. در دوره صفویه، سرزمین مکه در سیطره عثمانیان سنی مذهب بود و ایرانیان شیعی هر سال برای انجام حج باید از قلمرو عثمانی عبور می کردند. در این دوران، اختلاف دولت عثمانی با دولت صفوی، حج را به عرصه اختلاف میان شیعه و سنی تبدیل ک...

گسترش فعالیت‌های شیعیان در عراق و سرایت این مذهب در میان عشایر سنی‌مذهب آنجا یکی از مهمترین مسائلی بود که ذهن دولتمردان عثمانی را در نیمة پایانی قرن نوزدهم، مصادف با دورة سلطنت عبدالحمید دوم (1876-1909) به خود مشغول می‌کرد. گزارش‌های فراوانی – خواه واقعی، خواه غیر واقعی- که از سوی کارگزاران محلی ولایت بغداد در خصوص محذورات فرهنگی، سیاسی و گسترش فعالیت‌های شیعه‌گرایی به باب عالی ارسال می‌گشت، دو...

اختلافات مرزی ایران و عثمانی بر سر عراق عرب ، به زمان تاسیس سلسله صفوی در ایران و استقرار امپراطوری عثمانی در مجاورت با مرزهای ایران ، که عراق بخشی از آن بود باز می گردد . شاه اسماعیل اول در سال 914 هـ . ق / 1508 م . با پایان دادن به حاکمیت ترکمانان آق قویونلو در بغداد توانست ، این منطقه را ضمیمه خاک ایران نماید و در مجاورت با مرزهای عثمانی در جنوب غرب قرار گیرد ؛ از این رو کانون اصلی برخوردهای...

تشکیل حکومت صفویه در ایران، به دلیل تأثیر تعیین کننده اش بر سرنوشت ایران، سرزمین های اسلامی و معادلات جهانی، مهم ترین واقعه ای بود که در سال های آغازین قرن دهم هجری در تاریخ جهان رخ نمود. بیش از آنکه شاه اسماعیل صفوی در سال 907 هجری قمری تاج شاهی بر سر نهد و مذهب اثنی عشری را مذهب رسمی ایران اعلام کند، سرزمین ایران عرصه کشمکش های متوالی مدعیان قدرت بود. در طول قرن هایی که از یورش مغول می گذشت، ...

قدرت­های استعماری به طرق مختلف دنبال منافع و اهداف خود در کشورهای ضعیف بودند. از آنجا که مسئله دین و مذهب به عنوان سدی محکم در مقابل اهداف بیگانگان قرار داشت؛ لذا شیوه فرقه سازی را در جهت تضعیف دولت­ها به کار بردند. آنان فرقه بابیت یکی از          شاخه­های فرقه شیخیه را توسط محمدعلی باب در ایران دوره قاجاریه به وجود آوردند. پس از مرگ محمدعلی، پیروان او مسبب شکل­گیری مشکلاتی در ایران می­شوند از ...

قدمت اختلافات شیعه و سنی در عراق و رقابت های مذهبی میان دو مذهب که گاه به نبردهای خونین نیز منجر می شده است به سال های بسیار دور بازمی گردد. در دوره حاکمیت عثمانی بر عراق و ظهور قدرت صفوی در مرزهای شرقی این سرزمین اختلافات مزبور وارد مرحله جدیدی شد و علاوه بر ماهیت مذهبی، ماهیت سیاسی نیز به خود گرفت. با ورود به قرن نوزدهم و ارتقای روابط دولت ها در چارچوب دیپلماتیک و پایبندی آنها به حفظ حقوق اقل...

حکومت ایران در دوره صفویه بزرگترین و نخستین حکومت متمرکز و یکپارچه است که پس از سقوط ساسانیان توسط ایرانیان شکل گرفته است. بهره‌گیری از ایدئولوژی شیعه به عنوان مذهب رسمی و تلاش برای گسترش آن، تاثیرات زیادی در تاریخ این دوره داشته است. با وجود این که دوره صفویه یکی از اعصار درخشان تاریخ ایران محسوب می‌شود، اما شکست آن‌ها در مقابله با تهاجم گروهی افغان‌های تابعه، تحت تأثیر عوامل و دلایلی مهم‌تر ا...

بازشناسی تفکر سیاسی ـ مذهبی نیروهایی که در مقابل قیام امام حسین(ع) صف آرایی کردند و به انحای مختلف در شکست آن سهیم بودند از موضوعات مهمی است که می تواند در شناخت دقیق این برهه ی بسیار حساس تاریخ تشیع راه گشا باشد. این مقاله با ارائه ی برخی ادله و شواهد، حاکمیّت تفکّر عثمانی را بر این نیروها چه در کوفه و چه در کربلا نشان داده و آشکار ساخته که کوفی بودن نیروها را با تشیع آنان مساوی و ملازم دانستن، ...