جستار حاضر، دربارۀ یکی از مباحث تفسیری و علوم قرآنی و قرینه های درون متنی به نام «سیاق»  است، پیشینۀ کاربرد سیاق در تفاسیر، به ابتدای قرن دوم (ه. ق) برمی گردد. این مقاله در پی بررسی نقش سیاق درکشف مدلول های آیات، چیستی و جایگاه آن، گونه ها، چرایی و گستره شناسی سیاق، براساس دیدگاه های علامه جوادی آملی است و نمودهایی را از کاربرد آن درتفاسیر، به ویژه تفسیر تسنیم نشان می دهد. فزونی کاربرد سیاق در ...

فیلسوفان و زبان شناسان از دیرباز درباب مفاهیم دال و مدلول تأمل کرده اند؛ اما با آغاز قرن بیست، مطالعات زبانی به طور عام و مفاهیم دال و مدلول به طور خاص عمقم و گسترش چشمگیری یافته اند. در سنت ما نیز اگرچه اندیشمندان به مسئلة زبان توجه کرده اند، کمتر کسی از وجهی زبان شناختی آن را بررسی است. ناصرخسرو را از معدود اندیشمندانی یافتیم که تلاش کرده است ماهیت دال و مدلول و نسبت میان آن ها را ازمنظری زبا...

از دیرباز درک معانی باطنی قرآن در کنار معانی ظاهری و به تعبیری گرایش به تأویل همراه تفسیر، در کانون توجه اندیشمندان این حوزه قرار داشته است. در این میدان فیض کاشانی با اندوخته‌های فلسفی ـ عرفانی از یک سو و بهره‌های قرآنی ـ حدیثی از سوی دیگر، تفسیر روایی خود را بر اساس تأویل باطنی آیات سامان داده است. وی تأویل را فراتر از مدلول لفظ و به مثابه معانی حقیقی و روح و باطن الفاظ می‌داند. تأویلات فی...

مسأله‌ی مرگ و میل جاودانگی از دل مشغولی‌های وجودشناختی انسان است. هندوئیسم همچون ادیان دیگر همواره در پیِ رفع یا تسکین این دل‌مشغولی بوده است. وداها و اوپانیشادها اصالت بُعد روحانی و جاودانگی آن را به گونه‌های مختلف مورد اهتمام و پذیرش قرار داده‌اند. بهگودگیتا نیز جاودانگی نفس را صراحتاً در دفتر دوّم و تلویحاً با شاهدهایی در دفترهای دیگر تأیید می‌کند. گیتا با تصوّر انسان به ‌مثابه روح جاودانه، مرگ را...

  فرایند تحقق دلالت، از عناصر گوناگونی تشکیل شده است که انس دال با مدلول مهم­ترین آنهاست؛ چراکه انس، ربط‏دهنده دال و مدلول به یکدیگر و زمینه­ساز اصلی برای انتقال ذهنی است. این انس، همچون هر پدیده­ امکانی دیگر برای تحقق نیازمند علت است؛ ازاین‌رو این پرسش پدید می­آید که عوامل تحقق انسِ دال با مدلول چه اموری هستند؟ منطق­دانان مسلمان، در صدد برآمده­اند با شناسایی گونه­های مختلف علت انس دال و مدلول،...

پرسش محوری فرگه در مقاله در باب معنی و مدلول آن است که چگونه می توان تفاوت معرفتزایی جمله هایی به فرم a=a را از a=b توجیه کرد.a=a تحلیلی و پیشین است در حالی که a=b پسین است و ارزش شناختی متفاوتی دارد. نظریه معنی (sense) و مدلول فرگه برای پاسخ به همین پرسش طرح می شود.سنس نحوه رسیدن به یک مدلول است و تفاوت راههای رسیدن به یک مدلول توجیه گر چگونگی معرفتزایی اینهمانیهای تجربی است.در سنت تحلیلی توجی...

در جوامع روایی، مجموعه‏‏ای از احادیث وجود دارند که بر اساس آن‌ها، آب، قلم، عقل، نور پیامبر اکرم۹، ارواح ائمه:، مشیت الهی و حروف معجم به ‌عنوان مخلوق اول معرفی‌شده‌اند که سبب تعارض ظاهری این اخبار است. در میان حدیث‌پژوهان دو رویکردِ جمع و نقد نسبت به این احادیث وجود دارد؛ جمع به این صورت که موارد مذکور، نام‏‏های حقیقتی واحدند و نقد به این صورت که مضمون یکی را تأیید و مدلول سایر موارد را ردّ کرده‏‏...

چکیده ندارد.

احمد بهشتی[1] این نوشتار نخست مروری دارد بر براهین خداشناسی که تحت سه عنوان جهان شناختی، انسان شناختی و وجودشناختی قابل جمعند و اگر برهان اخلاقی کانت را هم به حساب بیاوریم، تحت چهار عنوان گنجانیده می شوند. سپس توضیح می دهد که در منابع اسلامی ضمن توجه تام به تعدد دلیل و مدلول که مقتضای عناوین فوق است، از آن ها عبور شده، و سخن از وحدت دلیل و مدلول به میان آمده است؛ چرا که خدایی که ظاهر بالذات است...

هنر در دوران معاصر پدیده ای جامع، گسترده و بسیار پیچیده است که با نظام های علمی و انسانی در حوزه های مختلف ارتباط دارد. نشانه شناسی به عنوان حوزه ای که نظام های نشانه ای را بررسی می کند، قابلیت بالای در تحلیل آثار دیداری بدست آورده است. در این رساله تلاش شده تا نشانه شناسی عکس های درباری دوران قاجار بر مبنای روش توصیفی تحلیلی بررسی شود. چگونگی کارکرد رمزگان غیرگفتاری، روابط همنشینی اجزا تصویر ...