امروزه عملکرد شهری نه تنها به برخورداری شهر از سرمایۀ فیزیکی وابسته است، بلکه به طور فزاینده ای به سرمایۀ اجتماعی و انسانی بستگی دارد. شهر پدیده ای فراتر از کالبد ظاهری است. ابعاد اجتماعی و فرهنگی هر شهر بعد پنهان در طرح های شهری به شمار می رود که به دلیل ماهیت غیرکالبدی و دشواری شناخت و درک، همواره در عرصه های نظریه پردازی و عملی به آن کم توجهی شده است. در این مقاله سعی شده است با اشاره به سیر...

مقدمه: واقعۀ عاشورا نماد تاب‌آوری امام‌حسین(ع) و یارانش در مصیبت بزرگ جهان اسلام است. آیین سوگواری حضرت همواره از دیرباز در شهرهای ایران باشکوه برگزار می­شود. به نظر برگزاری این مراسم با تاب­آوری جامعه در برابر سوانح رابطۀ معناداری داشته باشد. لذا، در مقالۀ حاضر به بررسی نقش مناسک آیینی و کالبدی ماه محرم در تاب­آوری اجتماعی در برابر سوانح در محلۀ بریانک منطقۀ 10 تهران پرداخته می‌شود.   روش: در ...

نوسازی شهری به عنوان یکی از راهکارهای تدبیری در مواجه با فرسودگی پهنۀ­ بافت­های فرسوده می­باشد که در پی نگاه صرفاً کالبدی نتایج کمابیش مشابه با سایر طرح­های توسعه شهری را حاصل می­نماید. بر این اساس سرمایۀ اجتماعی با شامل شدن ارزش­هایی چون اعتماد و مشارکت و همبستگی در پهنۀ سکونتی، مفهومی است که در فرآیند نوسازی شهری در دهه­های اخیر اهمیتی ویژه یافته است. هدف این پژوهش بررسی ارتباط بین سرمایۀ اجتم...

بی­سازمانی اجتماعی حاکم بر محلۀ هرندی زمینه را برای شکل­گیری انواع آسیب­ها و مسائل اجتماعی فراهم کرده است. مطالعۀ حاضر به بررسی بی‌سازمانی اجتماعی در محلۀ هرندی (دروازه غار) در شهر تهران و یکی از آسیب‌های اجتماعی پنهان در آن (قماربازی) می‌پردازد. داده­های این تحقیق از طریق روش تحقیق کیفی و با استفاده از تکنیک‌های مصاحبه و مشاهده گردآوری شده است. حجم نمونه 35 نفر و تعداد این حجم، با رسیدن به اشب...

تحقیق حاضر با روشی توصیفی- تحلیلی متکی بر مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی، مدیریت مشارکتی محلات با تأکید بر نقش سرمایۀ اجتماعی را در ناحیۀ یک شهرداری منطقۀ 15 تهران مطالعه کرده است. سه محلۀ شوش، کیانشهر شمالی و افسریۀ جنوبی به عنوان محلات نمونه انتخاب و سپس با فرمول نمونه‌گیری کوکران حجم نمونه 384 نفر برآورد شد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد شهروندان نسبت به مدیریت مشارکتی محلات گرایش مثبت دارند؛ هر...

دیدگاه توسعۀ محله‌ای پایدار، رویکرد نوینی را تقویت می‌کند که در آن حل مشکلات شهری در بازگشت به مفهوم محله به‌عنوان سلول‌های حیات شهری تصور می‌شود. هدف کلی این پژوهش بررسی پایداری محلات سیزده‌گانۀ منطقۀ 19 شهرداری تهران است. بدین منظور شاخص‌های‌ اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست‌محیطی سنجیده شدند. با توجه به مؤلفه‌های تحت بررسی و ماهیت کاربردی تحقیق، روش این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است. اطلاعات مورد...

بافت­های مسئله دار بخش­هایی از شهر هستند که بنا ­به ­دلایلی از چرخۀ اقتصادی شهر جدا شده و به شکل کانون نارسایی­های اقتصادی، اجتماعی، و محیطی درآمده اند. بر این اساس، امکان تطبیق توسعۀ متوازن در این بافت ها با سایر مناطق شهر نیست و به تدریج از چرخه توسعۀ پویای شهر دور می گردند. از طرفی کاربست شیوه های متنوع مداخله در بافت مسئله دارْ بازتاب های اقتصادی و اجتماعی متفاوتی را در جوامع به دنبال داشته ...

فرسودگی بافت های شهری، امروزه به عنوان عاملی برای جلوگیری از تحقق روش های مدرن مدیریت شهری در شهرسازی به حساب می آید. شهر یزد دارای 2600 هکتار بافت فرسوده می باشد. شناسایی وضعیت کالبدی و عملکردی این بافت­ها به منظور برنامه­ریزی، مدیریت، حفظ و نگهداری  آن­ها از اقدامات اولیه و مهمی است که باید صورت پذیرد. برای برنامه­ریزی محلۀ مجاهدین در این تحقیق، شاخص­های عمده چون ویژگی­های بناها، ویژگی­های اق...

بیان مسئله: با توجه به اینکه محله‌های تاریخی به عنوان موجودیتی منسجم، تلاش‌های فرهنگ بومی را برای پاسخگویی به نیازهای گذشته به بهترین شکل نشان می‌دهند، انطباق‌پذیری آنها با نیازهای زمان حال و شناخت فرصت‌های موجود در آنها، به عنوان ظرف پذیرندۀ عملکردهای فرهنگی و مولد اقتصاد، امری در خور توجه است. مهم‌ترین مسئلۀ این پژوهش بهره‌گیری از روش‌های خلاق برای انطباق‌پذیری بافت‌های تاریخی با اقتصاد و شرا...

محلۀ سلطان میراحمد بخشی از محدودۀ تاریخی کاشان است که خصوصیات منحصربه فردی دارد. قرارگیری در مجاورت عناصر ارزشمندی از شهر سلجوقی و وجود خانه های باارزش که از نمونه های مهم در ایران به شمار می آیند، ازجمله این خصوصیات است. باوجوداین، محلۀ یادشده همچون دیگر بخش های محدودۀ تاریخی کاشان دستخوش تغییر و تحولات ناشی از توسعۀ شهری و ساخت وسازهای جدید شده است؛ ساخت وسازهای ناشی از طرح های جامع و تفصیلی ...