فضایل شهرها از جمله موضوعاتی است که خاستگاه بسیاری از روایات ساختگی است. در این نوشتار ما در پی آنیم که روایات فضایل شهر مقدس قم را ارزیابی سندی و متنی داشته باشیم. این روایات اولین بار از طریق حسن بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (برادر میانی شیخ صدوق)، عابدی زاهد و عزلت نشین - که بهره ای از فقه نداشت - برای حسن بن محمد بن حسن سائب اشعری قمی نقل شد. بعد ها این روایات توسط مؤلفان جوامع حدیث...

  One of the most significant characteristics of Shia heritage is said to be the fact that it is provided in written discourse. From their outset, Hadiths that are attributed to Prophet and Imams have always been conveyed to the next generation through books and Shia’s principles. Then, Authors of Hadith bookss, especially writers of The Four Books, gathered them together and provided a written...

 مهدی منفرد* مسأله خداشناسی و اثبات وجود خداوند، از مسائل اصلی دین مبین اسلام است. هر انسانی به اندازه استعداد و توانایی‌های ادراکی که دارد، درباره خداوند می‌اندیشد و با اندیشه و فکرش، ایمانش شکل می‏گیرد. خداوند در قرآن کریم، پیامبر اسلام و ائمه معصومین^ به شیوه‌های گوناگون، مسأله خداشنا...

از جملۀ تفاسیر شیعی در سدۀ 12ق، کنز الدقائق و بحر الغرائب اثر محمد رضا بن اسماعیل قمی مشهدی است. اطلاعات اندکی در بارۀ مؤلف آن در دسترس داریم و خود اثر نیز معمولا در شمار تفاسیر مأثور طبقه‌بندی می‌شود. به نظر می‌رسد همین تلقی از اثر سبب گردیده است که کمتر کوششی برای شناخت روش و رویکرد این مفسر، و احیانا، آرای شاخص و ابتکارات و تحلیلهای وی صورت پذیرد؛ همچنان که مخاطبان اثر، هدف از تألیف آن، و هر...

در این مقاله به چهار نظریه در تحلیل «حقیقت مجاز» اشاره شده است. سکاکی ــ بنابر تقریر صحیح از آن ــ با مشهور همراه شده و استعمال لفظ را در معنای موضوع له می‌داند؛ با این تفاوت که برای بالا بردن معنای بلاغی مجاز، از نظریه «ادعا» نیز بهره جسته است. از سویی دیگر مرحوم شیخ محمدرضا اصفهانی و مرحوم میرزای قمی با تأکید بر استعمال لفظ در موضوع له در حقیقت و مجاز، تفاوت این دو را در وجود «ادعا» در مع...

قرون11و12هـ.ق عصر حضور محدثان بزرگ و غلبه رویکرد حدیثی است. تفسیرکنزالدقائق و بحرالغرائب که از تفاسیر این دوره است، مهمترین اثرمحمد قمی مشهدی، نگاشته شده دراواخر این دوره می باشد. این تفسیر در این دوره که عصر طلائی و شکوفایی حدیث و غلبه رویکرد اخباری گری می باشد، به رشته تحریر درآمده است؛ لذا قمی مشهدی با تأثیراز فضای حدیثی زمان خویش تفسیرش را مملو از روایات تفسیری نموده وتفسیری نسبتاً روایی ی...

سلوک و رفتار سیاسی علمای شیعه با شاهان و سلاطین بر اساس انگیزه های دینی بوده است، نه به خاطر مسائل مادی و دنیایی. اهداف علما، از جمله میرزای قمی از ارتباط با سلاطین به جهت حفظ یک حاکم شیعی، عدم جایگزینی ظالمی دیگر، جلوگیری ازهرج و مرج، جلوگیری از نفوذ فرقه ها و افکار انحرافی در سلاطین و در نتیجه جلوگیری از تضعیف مکتب اهل بیت: بوده است. علمای شیعه علی رغم ارتباط با حکّام و سلاطین، استقلال خود را ...