نفس شناسی از مبادی و مقدمات خدا شناسی در معارف اسلامی است. دو نفراز سلسله جنبانان حکمت متعالیه از قرن یازده و قرن چهارده، یعنی صدرالدین شیرازی وعلّامه طباطبایی(ره) بر این باور تأکید خاص نموده‌اند. دو حکیم با وجود وحدت در هدف معرفتی دو رهیافت متفاوت دارند. در اندیشه فلسفی ملاصدرا، نفس خلاّق مثال و نمونه‌ای از خدای خالق است، اما علاّمه طباطبایی، شناخت نفس را شناخت موجود غیر مستقل و تعلقی و ربطی می‌د...

  چکیده دانش سیاست‌گذاری، به عنوان حوزه‌ای معرفتی، ذیل علوم اجتماعی طبقه‌بندی شده است. این دانش از ناحیة مبانی و مبادی به شدت تحت تأثیر نظریات کارکردگرایانه قرار دارد که نقشی عظیم در نهادینه سازی ارکان فرهنگ و تمدن مدرن داشته است. بر این اساس باید گفت آموزه‌های مدرنیسم نظیر عینیت، عقلانیت و توسعه، نظریات اجرا و ارزیابی دانش سیاست‌گذاری را صورت‌بندی کرده است. این مقاله ضمن ساخت‌شکنی نظریات اجرا ...

حفظ و گسترش تعاملات انسانی مستلزم مقید بودن به فضایلی همچون ایثار است که متضمن نتایج مطلوب بسیاری از بعد فردی و اجتماعی؛ و ضامن سلامت روابط انسانی است. هدف این پژوهش بررسی مبانی فلسفی ایثار و تبیین بالقوگی های تربیتی آن با تأکید بر مبادی سه گانه عمل(از منظر نظریه انسان عامل ) است. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی ضمن بررسی مبانی فلسفی ایثار به عنوان یک عمل اخلاقی- معرفتی، با نظر به مبادی سه گا...

این رساله با بررسی اجمالی از معرفت شناسی علوم تجربی بالعموم و علم مدیریت بالخصوص درصدد است تا جایگاه این علوم را در بین معارف بشری بازشناسی نماید و آنگاه با تبیین معرفت شناسی مدیریت اسلامی به عنوان پیشفرض مهم برای ورود به دانش مدیریت اسلامی ، علاوه بر معرفی جایگاه آن در بین دیگر معارف بشری ، آبشخورهای معرفتی را که این دانش از آن تغذیه می نماید بشناساند تا هم توجیهی معقول برای چنین دانشی فراهم آ...

ابن سینا در تمامی آثار منطقی خود ضمن توجه به قوه حدس، از حدسیات به عنوان مبادی و منشأ اعتبار همه علوم و دانش ها سخن می گوید. این در حالی است که کسانی مانند نصیرالدین طوسی، حدسیات را جز برای دارنده آن معتبر نمی داند و به همین دلیل آن را از مبادی علوم به شمار نیاورده اند. از این رو، بررسی و تحلیل تلقی ابن سینا از حدس و کارآیی آن اهمیت دارد. شیخ الرئیس، در آثار مختلف خود، حدس را به نوعی انتقال سری...

سامانة معرفتی و هویّت هنری بیدل در دو سطح تجربة شهودی و متن قدسی، قابل واکاوی است که پیوندی وثیق، ازحیث هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی، این دو لایة معرفتی- هنری را با هم متّحد می‌سازد؛ نخست، تجربة شهودی که ناشی از سلوک «تَبَتُل تا فنا» و معراج «پله­پله تا خدا»ست و دوم، مجموعه‌ای رازآلوده از متن‌های قدسی که غزل فلسفی، مقوّم آن است. این مجموعه، با زبانی نمادین، وصف­ناپذیری حق را رمزگشایی می­کند و خدا را در م...

روش شناسی بنیادین، به شیوه کاربرد نظریات نسبت به موضوعات مورد مطالعه آنها نمی پردازد، بلکه شیوه شکل گیری نظریات علمی را دنبال می کند. هر نظریه برای شکل گیری و تکوین تاریخی خود از برخی مبانی معرفتی و نیز زمینه های غیرمعرفتی بهره می برد. مبانی معرفتی با آنکه در تکوین تاریخی نظریات دخیل اند، ارتباطات منطقی نفس الامری نیز با نظریه دارند و اما مبادی وجودی غیرمعرفتی با آنکه با شیوه های منطقی شناخته م...

«شکست در ارتباط»، خودمحوری و تخاصم از خصلت های ارتباط در زندگی روزمرۀ سیاسی و اجتماعی مدرن به شمار می آید. جنگ و تهدید، گزینۀ اول انسان مدرن در مواجهه با دیگران است. جان لاک ـ فیلسوف انگلیسی ـ انگارۀ تجربه گرایانۀ ارتباطات را تئوریزه کرد و بر این اساس، شکست ارتباطات را کشف کرد. جان لاک در جستاری در باب فاهمۀ بشری با تغییر معنای ارتباط، آن را به امری فردی و شخصی تبدیل نمود. پرسش این تحقیق آن است...

رابطۀ انسان با حق و دامنۀ معرفت او نسبت به خداوند همواره ذهن عرفان‏پژوهان را به خود معطوف داشته است و از این رهگذر گونه‏های مختلف رویکرد به حوزۀ معرفت‏شناختی و میزان دامنۀ احاطه و شناخت انسان نسبت به خداوند وجود دارد. بی‏تردید رویکرد سنایی به رابطۀ انسان و حق، از این جهت که مشربی متشرّعانه و عارفانه دارد حائز اهمیت است؛ چراکه او پیوندی عمیق بین مبادی دین و عرفان ایجاد کرده است. او برای رسیدن به ...

هر چند مباحث مربوط به استعاره از دیرباز کانون توجه حوزه های مختلف به ویژه مطالعات ادبی بوده اما استفاده هدف دار و منظم از آن در متون علوم اجتماعی به ویژه جامعه شناسی امری جدید است. استعاره و تمثیل در تولید ایده ها، فرضیه ها و نظریه ها نقش عمده ای دارند. این مقاله با استفاده از روش اسنادی، افزون بر واکاوی مبادی معرفتیِ استعاره، به تأثیر استعاره های زیستی در نظریه های جامعه شناسان کلاسیک از قبیل ک...