در این مقاله واقعۀ اصلاحات ارضی را در حافظۀ جمعیِ افرادی که این برنامه را تجربه کرده اند، بررسی می کنیم. رویکرد نظری مورد استفاده در این مطالعه، نظریۀ کادرهای اجتماعی حافظه و رویکرد حال گرا در مطالعات حافظۀ جمعی است. تعداد بیست نمونه را با روش نمونه گیری نظری انتخاب و با استفاده از روش مصاحبۀ غیرساختمند مطالعه کردیم. منطقۀ مطالعه شهرستان تالش در استان گیلان است. یافته ها نشان می دهند «خاستگاه طب...

هدف: محمدرضا شاه پهلوی در دوره دوم حکومت خویش و با تثبیت قدرت مرکزی در صدد برآمد تا اصلاحاتی را در کشور انجام دهد. از جمله اصلاحات وی  می­توان به اصلاحات شش­‌گانه انقلاب سفید اشاره کرد. این اصلاحات شامل اصلاحات ارضی، ملی کردن جنگل­ها، سپاه دانش، و برخی دیگر بود. هدف این پژوهش بررسی پیامدهای سیاسیِ یکی از اصلاحات شش‌گانه فوق، یعنی اصلاحات ارضی، در ایالت فارس است. روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش با رو...

در تحقیق حاضر قصد بر آن است که به بررسی پیامدهای اجتماعی و سیاسی اصلاحات ارضی بپردازیم. می دانیم که وقوع اصلاحات ارضی باعث تأثیرات و تغییرات گسترده ای در بخش های مختلف جامعه شد. در این تحقیق فرضیه ی ما این است که پیامدهای اجتماعی سیاسی اصلاحات ارضی منجر به رشد و تشدید حاشیه نشینی شهری و در نهایت گسترش و تقویت رادیکالیزم در میان جوانان حاشیه نشین در دهه های 40 و 50 شد. در این راستا، ابتدا به برر...

در این مقاله علاوه بر پیامدهای اصلاحات ارضی در غرب ایران به عنوان مسئلۀ اصلی تحقیق، علل و عوامل و چگونگی اجرای برنامۀ اصلاحات ارضی نیز بررسی شده است. رویکرد پژوهش، کیفی بوده و داده‌ها از آرشیو ملی اسناد و منابع کتابخانه‌ای، جمع‌آوری و به روش گراندد تئوری تجزیه و تحلیل شده است. یافته‌ها نشان داد که اجرای اصلاحات ارضی در ایران متأثر از فشار نظام سرمایه‌داری جهانی، منجر به رکود کسب و کار روستایی و...

چکیده: در اولین سال های دهه 1340 خورشیدی تغییری در ساختار اجتماعی و اقتصادی روستاهای ایران پدید آمد و نظام دیرپای زمین داری دگرگون شد. تا پیش از پیدایش شرایط جدید که در نهایت به اصلاحات ارضی انجامید، دولت ها بر درآمد حاصل از تولید کشاورزی متکی بودند. اصلاحات ارضی در ایران از سویی بخش کثیری از دهقانان را از ستم ارباب رهانید و از سویی دیگر، با حذف مدیریت تولید زراعی و کشاندن سرمایه ها از روست...

چکیده این مقاله بر آن است تا ضمن بررسی موارد نقض تمامیت ارضی ایران در دوره زمانی 1324-1329هـ.ق/1906-1912م. چگونگی، ابعاد و زمینه های آن، کنش های مقاومت آمیز مردمی علیه نقض تمامیت ارضی را بر اساس آرای نظری مطرح در علوم اجتماعی مورد مطالعه قرار داده و ویژگی های آن را بر شمرد. بر این اساس مقاله حاضر بعنوان پژوهشی نظری تحلیل، واقعیت های تاریخی معتبر را با ارجاع به یافته های احصاء شده سنت مطالعات عل...

برنامه اصلاحات ارضی که از دهه 40 آغاز گشت و تا قبل از انقلاب سه مرحله را پشت سر گذراند موضوعی است که می توان ابعاد مختلف ان را از منظرهای متفاوت علمی بررسی نمود. به لحاظ اقتصادی برهم زدن تغییر شیوه تولید سنتی، به لحاظ جامعه شناختی تغییر در بافت و سلسله مراتب قدرت در جامعه روستایی و در نتیجه مهاجرت روستائیان به شهرها و شکل گیری جامعه توده ای (یکی از منابع مهم انقلاب اسلامی) و به لحاظ تاریخی، مرح...

در مجموعه عواملی که وضعیت عمومی کشور را از اواسط دهه 1340 تا 1350 رقم زدند اصلاحات ارضی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. انگیزه اصلی این برنامه بیش از انکه اقتصادی باشد سیاسی است. بنابرین از همان اغاز درباره اهداف و نتایج عملی اصلاحات ارضی تناقضاتی وجود داشت.