منطقه فرارود (ماوراءالنهر) به علت مرزی بودن و همسایگی با اقوام غیر مسلمان یکی از نواحی مهم خلافت اسلامی محسوب می شد. اما بنا به دلایلی اوضاع آن منطقه همزمان با روی کار آمدن نصر بن سیار بسیار نابسامان بود. تاخت و تاز ترکان در فرارود و سیاستهای نادرست اقتصادی حکام خراسان به ویژه در مورد جمع آوری مالیات و همچنین رفتار های غیر عادلانه با نومسلمانان، اوضاع را آشفته تر می کرد. به طوری برخی مناطق از ح...

جهانی شدن اقتصاد الگوی کامل شده ای از فعالیت های فرا مرزی است که گسترش در سرمایه گذاری، تجارت، ادغام اقتصادی، همگرایی تولید، مصرف و ادغام بازارهای مالی را به همراه داشته است. در این میان نقش دولت نیز دگرگون شده است، به طوری که دیگر وجود یک دولت سنتی در صحنه اقتصاد قابل طرح نیست. در عین حال نمی توان تصور کرد که علیرغم سهیم شدن برخی از بازیگران غیر حکومتی در فعالیت های دولت، این نهاد اهمیت و نقش ...

تشکیل نظام اسلامی و نیاز به تأمین منابع مالی در جهت اجرای اهداف حکومت اسلامی این سؤال را به وجود آورده که منابع مالی و درآمدی در چنین حکومتی چگونه باید تعریف شود؟ این سؤال از جهات مختلف مو رد توجه واقع شده است. یکی از ابعاد نوپیدای موضوع فعلی به رابطه حاکمیّت و خمس و زکات معطوف است. اهمیّت این سؤال بدان جهت است که در حال حاضر، نوعی نگاه عبادی فردی و غیر حاکمیّتی به آن دو شکل گرفته است، چراکه از یک...

براساس مبانی دینی همه احکام شریعت تابع مصالح ومفاسد واقعی اند بنابراین احکام حکومتی نیز به عنوان بخشی از شریعت تابع مصالح و مفاسدی هستند که فقیه حاکم تشخیص می دهد در این راستا از جمله موضوعات برای فهم بهتر ابعاد احکام حکومتی بحث از ملاک این احکام می باشد از این رو سوال اصلی این مقاله بر ملاک احکام حکومتی در فقه سیاسی شیعه می پردازد و اینکه چه اموری به عنوان ملاک برای صدور این احکام از ناحیه حاک...

هر چند بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، فضای لازم برای همگرایی نظام مالیاتی کشور با نظام مبتنی بر وجوهات شرعی و به نوعی پیاده سازی نظام مالیاتی متناسب با الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت پیش آمد اما بنا به دلایلی آن طور که باید، دغدغه فقها و محققان اقتصاد اسلامی قرار نگرفت. این عدم توجه موجب شده است تا مؤدیِ مسلمان مقیّد به پرداخت وجوهات شرعی با پرداختی‏های تکلیفی دوسویه (پرداخت مالیات از یک سو و پرداخت و...

مالکیت رابطه ای است اعتباری بین مال و شخص حقیقی یا حقوقی به گونه ای که حق تصرف و سلطه بر آن را دارد. اسلام سه نوع مالکیت پذیرفته است . یک: مالکیت دولت اسلامی دو: مالکیت عمومی سه: مالکیت خصوصی. مالکیت دولت اسلامی مستقیما در پایان نامه مورد بررسی قرار می گیرد و مالکیت عمومی و خصوصی نیز از این جهت که مالک هنگام تصرف در مال باید ضوابطی را که حکومت تعیین نموده است را رعایت کند به طور غیر مستقیم در ب...

مبحث مالیات وبه تبعیت از آن تشریح مسوولیت اشخاص متولی وصول آن در صدر اسلام ودر دوران حکومت های اسلامی به شکل نوین امروزی دارای سابقه ی تاریخی نبوده ودر آن دوران اخذ مالیات از مردم به دوشکل«عبادی»و«حکومتی»وجود داشته است.اما به هرحال نقطه ی شروع مقوله ی مالیات ومباحث مربوط به آن از دوران شکل گیری«حاکمیت» ودولت هاآغاز وتا به حال مخصوصاً دهه های اخیر رشد فزاینده ای به سوی تکامل داشته است. از آن جایی...

چکیده با استقرار حکومت ایلخانان در ایران،‏‎ اشراف و حاکمان مغولی به شیوه یاسا یا نظم مغولی بر این سرزمین حکومت کردند. نتیجه آن اخذ انواع مالیات‌های غیر شرعی و چپاول اموال و ثروت‌های مردم بوده است. با مسلمان شدن ایلخانان مغول آنان به تدریج سنن صحرا نشینی خود را کنار نهاده، اقدام به اصلاح اوضاع مالی و اجتماعی ایران هر چند به طور محدود نمودند، پس از دوره ایلخانان در دوره سربداران، تیموریان و ترکم...

نظرات فقه اقتصادی علامه طباطبایی در المیزان را می توان ذیل آیاتی که با حوزه ی اقتصاد پیوند داشته به دست آورد. تأکید بر مالکیت خصوصی البته در چارچوب تعیین شده از شرع، مخالفت شدید با ربا و بیان آثار آن مانند ایجاد فاصله ی طبقاتی شدید در جامعه و در نتیجه مشکلات اخلاقی و ... مهم ترین دیدگاه های وی در این زمینه به شمار میرود. ولی در عین حال با اصالتی که وی برای جامعه قائل است، مالکیت جامعه در اموال ...

از جمله مترجمان و دانشمندان معروف عصر نخست خلافت عباسی(232-132ق) ابن مقفع است. وی از آن دسته مترجمانی است که توانست در سیرت خلفا تأثیر بگذارد و نیز حرکت او سرآغازی بود برای شکل گیری نهضت شعوبیه و نهضت ترجمه که پاسداری از تمدن ایران و انتقال دستاوردهای مهم آن به دوران اسلامی از نتایج مهم آن است. جاحظ بصری نیز با آنکه معتزلی بود و نگرشی مذهبی داشت اما با ترجمه ...