قوم یهـود، به رغـم شمار نسبتاً اندک و با وجود مهاجرت هـا، تبعیدها، اسارت ها و آوارگی های پی در پی از حدود 4000 سال پیش تا امروز و با وجود وام گیری های فرهنگی و اجتماعی از جوامع مختلف، به گونه ای کم نظیر هویت سنتی خود را حفظ کرده اند . پیشینه حضور یهودیان در قلمرو ایران کهن به دوره حاکمیت فراگیر هخامنشیان (550-331 ق.م.) و آشوریان می رسد. گفته اند اصفهان نخستین سکونتگاه یهودیان تبعید شده از فلسطی...

یزدگرد یکُم. 399-420 میلادی با دوری جستن از جنگ با امپراتوری روم که خود سخت گرفتار شورش ها و آشفتگی های سیاسی بود و پایان بخشیدن به پیگردها و آزارهای گهگاه مسیحیان و یهودیان، هم بزرگان ایرانی خواهندۀ جنگ با دشمن دیرینۀ ایران را به خشم آورد و هم آزردگی و ناخشنودی موبدان زردشتی را که هیچگاه چشم دیدن بردباری مذهبی شهریاران ایران و گسترش فزایندۀ آموزه های مذهبی بیگانه در ایران را نداشتند. از این رو،...

عرفان در حیات دینی مسیحی از آغاز پیدایش مسیحیت شکل گرفت و در طی تکّون و تطور خوداز دو منبع درونی و بیرونی اثر پذیرفت. این پژوهش درصدد برشمردن عناصر شکل دهندة عرفانمسیحی در سده های اولیه است که در دو بخش بررسی می شود: بخش اول به میراث یهودی، یعنیارتباط تاریخی و محیطی دو جامعة یهودی و مسیحی، شباهت های آن دو جامعه در باب عقایددینی، مراسم و آیین ها ، تأثیر کتاب مقدس عبری و نقش فیلون، و سپس تاثیر ادی...

چکیده داد و ستد فرهنگی و فکری میان اقوام و حتی صاحبان مکاتب فکری، از دیرباز تاکنون مورد توجه بوده است. در تقاطع این مواجهه ی فرهنگی، تضارب آرا و عقاید عرفانی شرق و غرب محملی است که با وجود اشارات بسیار محققان، نیاز به بازنگری و واکاوی دارد. این پژوهش به شیوه ی توصیفی-تحلیلی بر آن است که با تکیه بر متون برجسته ی منثور عرفانی و با بررسی روایات مربوط به گفتگو و مصاحبت عرفای مسلمان و دو آیین یهو...

از میراث متکلمان معتزلی برجای گذاشتن روشی خاص در اثبات ادعاهای کلامی-تفسیری است. ازمشخصه های بارز این روش توجه به عقل به معنای جواز استفاده از صنایع بلاغی مثل مجاز و تاویلدر بیان آموز ههای کلامی و در تفسیر قرآن است. با فرض این که استفاده از این روش مختصمتکلمان مسلمان معتزلی نبوده و پاره ای از متکلمان یهودی و مسیحی قبل و بعد از آنان نیز به اینشیوه تمسک جسته اند، این مقاله در صدد است با تمرکز بر ...

این پایان نامه تحت عنوان «خدا و انسان در فلسفه اسپینوزا» به مفهوم خدا در فلسفه ی اسپینوزا، برهانهای اثبات او و رابطه ی خدا و انسان در عالم می پردازد. کوشش شده است ضمن بیان تأثیر برخی از سنتهای فلسفی و عرفانی در اندیشه ی اسپینوزا، روش خاص فلسفه پردازی و پرورش مفاهیم مربوطه توسط او توضیح داده شود. اهداف این پژوهش به طور کلی شناخت ژرفتر اسپینوزا و نشان دادن زوایای فلسفه ی او بوده که در این راستا ا...

پرداختن شماری از آیات قرآن به «اهل کتاب»، از مهم‌ترین معیارها برای تعیین مدنی بودن آنهاست، اما شماری از آیات سوره‌های مکی قرآن نیز به گونه‌ای درباره اهل کتاب سخن می‌گویند و از حضور اهل کتاب، عهدین و آموزه‌های یهودی و مسیحی و حتی رویارویی اسلام با یهودیت در دوران مکی خبر می‌دهند. این مستندات قرآنی همراه با برخی از قرینه‌های تاریخی، نشان‌دهنده فزونی سهم تأثیر یهود در رویدادهای صدر تاریخ اسلام، در...

چکیده مسیح‎شناسی در غرب و تحقیق و تتبع در خصوص سیمای حقیقی حضرت عیسی (ع) قدمتی به طول تاریخ مسیحیت دارد. عیسی‎مسیح (ع) پرابهام‎ترین فرد در مسیحیت است که این ابهام نه به دلیل نظرها یا تفاسیر مختلف از وی در قرون بعدی، که برخاسته از تعارضات موجود در کتاب عهد جدید است. از یک‎سو، برخی اناجیل با تبعیت از سنت عبرانی ـ یهودی، در جهت تحقّق و آغاز ملکوت خدا، به عیسای تاریخی پرداخته‎اند و سیمایی انسانی و پ...

قرآن متن شرعی متعارفی تلقی می‌شود که شکل‌دهندۀ ‌سند بنیادین اسلام است. مقالۀ ‌پیش‌رو رهیافت نوینی را پیشنهاد می‌دهد که عبارت است از: تلقی قرآن به عنوان فرآیند ارتباطات بین پیامبر6 و جامعه‌اش؛ فرآیندی که امکان بازیابی ماهیت نمایشی قرآن را فراهم می‌آورد. نیز این رهیافت به ما امکان می‌دهد تا بستر فرهنگی قرآن را با ردیابی فرآیندهای «گفت و گو»، «تصاحب» یا «رد کردنِ» میراث کهن‌تر یهودی و مسیحی بازسازی...

مطرح شدن امامت در ادیان ابراهیمی موجب شده است روبین با استناد به وصایت، منشأ مرجعیت علمی پیامبر (ص) و ائمه (ع) را در منابع یهودی- مسیحی بداند. وی در امامت وصایتی، با طرح نظریه خلقت نوری، ادعا کرده است که اعتقاد شیعه به خلقت نوری از عقیده عرب جاهلی (وراثتی بودن ویژگی‌های فیزیکی) نشئت گرفته است و شیعیان برای اثبات انحصار جانشینی پیامبر (ص) در حضرت علی (ع)، به خلقت نوری به عنوان میراثی معنوی استدل...