ارزش و ارزش گذاری رویه ای عمیق در مناسبات انسان با جهان خویش است. کل تاریخ بشری چنان به حنای ارزشی رنگین شده که هر کنش و واکنش احساسی از جانب آدمی بدون تأثر از آن محال شده است. ارزش ها نه تنها یکی از عوامل شکل دهی به عادات و اخلاق بشری اند، بلکه در جوامع پیچیده ی امروزین تفهیم و تفاهم منظم در بین اعضا بدون این ویژگی غیرممکن شده است. حوزه ی بحث از ارزش ها در تمام علوم انسانی خصوصاً در فلسفه از اه...

گزارش تجربه گونه امیرمؤمنان علی(ع) از شناخت خدا به سست شدن عزیمت ها وگشوده شدن بسته ها راهی نو در خداشناسی است. مواجهه شارحان نهج البلاغه با این روایت، مسأله تحقیق حاضر است. بررسی تطبیقی شروح نهج البلاغه مواضع اختلافی و اشتراکی آنان در فهم کلام امام علی(ع) را توصیف و تبیین می کند. آنان با سه رهیافت درون دینی، فلسفی و کلامی به تقریر و تحلیل شناخت خداوند به فسخ عزایم پرداخته اند. تفسیر روایت به ش...

در میان نظریات عدل الهی، به مثابه تلاشی برای ارائه دلایل موجه بر معقول‌بودن باور به خدا در عین اذعان به وجود شر، نظریه عدل الهی پویشی گریفین از جایگاه برجسته‌ای برخوردار است. در این نوشته در ابتدا به جهان‌بینی پویشی، اقسام شر و مبانی نظریه عدل الهی پویشی گریفین، به‌‌ویژه خلاقیت، قدرت ترغیبی خداوند، نفی خلق از عدم و قاعده همبستگی میان قدرت و ارزش اشاره می‌شود، سپس به تبیین ...

آنچه این رساله در پی آن است، اثبات یکی از صفات مهم خداوند "قدرت مطلقه " و زدودن شبهات از آن می باشد. در این راستا برای اثبات قدرت الهی، از دیدگاه دو تن از فلاسفه ی اسلامی "ابن سین ا" و "ملاصدرا" استفاده کرده ایم، که هر کدام پس از مباحثی پیرامون صفات خداوند و بیان رابطه ی آنها با ذات الهی، این صفت را در ذات واجب الوجود به اثبات رسانده اند. اما در جهت دفع شبهات از این صفت مهم الهی، از دیدگاه ...

نظام اخلاقی قرآن با سایر نظام های اخلاقی متفاوت است. نظامی است که  مبنایش ایمان به خدا، غایتش ذات الهی، وسیله رسیدن به آن حب و کسب رضایت او، و شیوه تخلّق به اخلاقیات در آن از بین بردن زمینه رذایل می باشد. وقتی انسان علم یقینی و ایمان به تعلیم قرآن کریم که عزت و قدرت را منحصر در خدای سبحان می داند داشته باشد، نه تنها دیگر در دلش جز خدا کسی را اراده نمی کند بلکه تمام پستی ها و بدی ها را از دل و جا...

نظریۀ اخلاقیِ امر الهی، بنیان ارزش‌های اخلاقی را در اوامر وحیانیِ موجود در متون مقدس جست‌وجو می‌کند. دانس‌ اسکوتوس که در آرای کلامی خود به ارادۀ آزاد و قدرت مطلق خداوند اهتمام زیادی داشته، از جملۀ مدافعان این نظریه بوده است و ضمن اینکه منشأ الزام اخلاقی را ارادۀ الهی می‌داند، تقریر وجودشناختی متعادلی از این نظریه ارائه می‌دهد. عدم توجه به تفکیک امر از ارادۀ الهی و عدم وجود معیار واضحی در تشخیص ار...

درباره مبدأ آغازین فعل و خلقت الهی دو دیدگاه (ازلیت فعل الهی و خلقت جهان و انکار ازلیت و قول به حدوث فعل الهی) مطرح است. نویسنده در این مجال نخست با تمسک به علت‏تامه‎بودن ذات الوهی برای فعل خویش و بطلان فرضیه رقیب (حدوث جهان بعد از عدم) با استناد به دو محذور عقلی آن (نامعقولیت قول به حدوث فاعلیت خدا و لزوم تعطیلی فیض الهی) به تبیین و اثبات فرضیه خود (ازلیت جهان) می‌پردازد. آن‌گاه در اثبات و تأی...

انسان کامل انسانی است که صفات بالقوه قرار داده شده در خود را به فعلیت برساند. جریان این صفات در وجود اوست که او را به مقام خلیفه اللهی می­رساند. روش در این پژوهش، تحلیلی، اسنادی است. بررسی آیات قرآن کریم و روایات وارده از ائمه معصومین و روش زندگی آنان (سیره) چگونگی تخلق به این صفات و دستیابی به این جایگاه را روشن می­نماید. ظهور این صفات در فردی آنرا به کمال رسانده و از اینرو شایستگی خلافت اله...

پژوهش¬حاضر، مفهوم اراده انسان و اراده خداوند و مسائل مربوط به آنها را در آثار غزالی جستجو می¬کند و عهده¬دار بررسی و نقد اندیشه¬کلامی غزالی درباره نسبت بین اراده الهی با اختیار و اراده انسان می¬باشد. این پژوهش، پس ازگذر از مقدمات لازم در زمینه اراده انسان و اراده خداوند از لحاظ وجودشناسی و معناشناسی در اندیشه متفکران مسلمان، به تبیین و بررسی اندیشه¬ی¬ کلامی غزالی در این باب پرداخته است. غزالی صف...