مطالعات تطبیقی و مقایسه ای در تفکّر فلسفی، از اهمّیّت مضاعفی برخوردار است. یکی به جهت آن که برای شناخت عمیق و دقیق هر چیزی، باید آن را با امور دیگر مقایسه کرد. برون نگری درباره ی خود فلسفه، به واسطه ی این نوع مطالعات میسّر می شود؛ و دوم به جهت آن که به رغم زمینه های مساعد در فلسفه و قلمرو وسیع در آن برای مطالعات تطبیقی، چنین مطالعاتی، به ویژه در کشور ما، چنان که شایسته و بایسته است، صورت نگرفته است...

یکی از مهمترین حوزه‌های پژوهشیِ نوظهور در علوم انسانی و بویژه در پژوهش‌های فلسفی و کلامی، پژوهش‌های تطبیقی است. امروزه در بسیاری از کشورها فلسفه‌ی تطبیقی به عنوان حوزه‌ی پژوهشیِ مستقلی قلمداد شده و به مثابه رشته‌ای نظام‌مند و دارای روش، پژوهش‌گران خاص خود را دارد. در کشور ما نیز پس از انقلاب، اندیشمندان در حوزه‌ی فلسفه، بویژه در مباحث هستی‌شناسی، علاقه‌ی خاصی به پژوهش‌های تطبیقی از خود نشان داده ...

هر حکم و دستورى که در قرآن آمده است، فلسفه ویژه‌اى دارد که از دیرباز اندیشه مفسّران و فقهاى اسلامى را به خود جلب کرده است. در مقاله حاضر، نخست واژه‌ها و اصطلاحات »فلسفه«، »غرض«،»غایت«، »فلسفه حکم»، »علّت حکم« بازشناسى شده و با اشاره‌اى به پیشینه شناخت فلسفه احکام؛ آراء مخالفان تحقیق در فلسفه احکام مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. توجه به فلسفه احکام در تفاسیر، پیشینه طرح فلسفه احکام در فقه، کاربر...

ادبیات تطبیقی آنطور که از اسمش بر می آید نحوه مقایسه و تطبیق ادبیات و زبانها را ارائه داده و پیوند ادبی را با دیگر ادب روشن می کند و شیوه تاثیر و تاثر ادبیات و زبانهای مختلف را بیان می دارد ، اهمیت و نقش ادبیات تطبیقی بر همگان روشن است. دکتر طه ندا در این زمینه کتابی تدوین کرده است که بیشتر متوجه ادبیات تطبیقی اسلامی در میان ادبیات فارسی، عربی و ترکی است و موضوعات آن در این زمینه با هم رابطه تن...

در سالیان اخیر با توجه به رشد فزاینده تحقیقات میان­فرهنگی در حوزه­های مختلف علوم انسانی به خصوص فلسفه در جامعه ایرانی و طرح مسائل جدی در روش این تحقیقات و اعتبار آن­ها دو مطلب بسیار ضروری می­نماید. مطلب نخست بررسی روش و اعتبار فلسفه تطبیقی به عنوان الگوی رایج در این تحقیقات، و مطلب دیگر ارائه الگویی متناسب جهت ارائه و انجام تحقیقات منطبق با اهداف این پژوهش­ها، یعنی تعامل و گفتگوی میان­فرهنگی اس...

در دوره معاصر، وضعیتی در جهان غلبه یافته که یکی از مهم ترین اقتضائات تداوم زندگی بشر، تفاهم در سطح فلسفی است، چراکه در هیچ برهه ای از تاریخ بشر، نیاز برای تفاهم میان ملت ها به اندازه عصر حاضر این گونه شدید احساس نشده است. راه حل خروج از این وضعیت، به تنهایی، نه در شرق یافت می شود و نه در غرب، بلکه در گفت وگو و مفاهمهٔ میان این دو است. برای رسیدن به این مفاهمه باید دست به تطبیق و مقایسه زد. اما پ...

ماسون اُرسِل پدر فلسفه‌ی تطبیقی است. او با تأثر از دو جریان تاریخ‌گرایی و پوزیتیویسم سده‎ی نوزده، می‌کوشید تا فلسفه‌ها را در مقام پدیده‌هایی تاریخی، در درون سنّت پوزیتیویستی، به گفت‌وگو وادارد. موفقیت روش تطبیقی در دیگر حوزه‌های معرفت خصوصاً فیلولوژی (فقه‌اللغه)، الهام‌بخش او در اتخاذ این اندیشه بود که مطالعه‌ی تطبیقیِ الگوهای تفکر در تمدّن‌های مختلف می‌تواند دانش ما را در جهت آنچه فلسفه می‌خوانیم، و...