مردم بین النهرین نیز همچون سایر فرهنگ‌های جهان باستان به مرگ می‌اندیشیدند و دربارة زندگی پس از مرگ به گمانه‌زنی می‌پرداختند. ولی، آنچه توجه هر پژوهشگری را به هنگام مطالعۀ اسطوره‌های بین النهرینی به خود جلب می‌کند، هراس فراوان آنان از مرگ و سرنوشت روان، و متعاقب آن یأس و ناامیدی شدیدی است که بر تمامی اسطوره‌های این سرزمین کهن و پهناور سایه افکنده است. در این مقاله فلسفۀ مرگ و سرنوشت روان در باور...

نوشتار حاضر که به بحث از توانایی های فلسفه اسلامی در حوزۀ سیاست می پردازد، این پرسش را محور قرار می دهد که آیا فلسفۀ اسلامی استعداد و قابلیت ورود به حوزۀ سیاست یا پرداختن به مباحث فلسفۀ سیاسی را دارد؟ در این راستا، ضمن تبیین معنا و مفهوم «فلسفۀ سیاسی اسلامی» و اشاره به جایگاه فلسفه اسلامی در میان دانش های اسلامی، نسبت فلسفۀ اسلامی و تاریخ تمدن اسلامی به ویژه در ایران، مورد بحث قرار گرفته است. د...

مردم بین النهرین نیز همچون سایر فرهنگ های جهان باستان به مرگ می اندیشیدند و درباره زندگی پس از مرگ به گمانه زنی می پرداختند. ولی، آنچه توجه هر پژوهشگری را به هنگام مطالعۀ اسطوره های بین النهرینی به خود جلب می کند، هراس فراوان آنان از مرگ و سرنوشت روان، و متعاقب آن یأس و ناامیدی شدیدی است که بر تمامی اسطوره های این سرزمین کهن و پهناور سایه افکنده است. در این مقاله فلسفۀ مرگ و سرنوشت روان در باور...

مقاله حاضر سعی دارد، ضمن بیان چیستی و تعریف «فلسفۀ فقه»، به رابطۀ آن با دیگر فلسفه های مضافِ مرتبط و همگن نظیر فلسفۀ دین و فلسفۀ معرفت دینی بپردازد. فلسفۀ فقه ـ به عنوان یکی از فلسفه های مضاف ـ به مطالعۀ عقلانی و فلسفی دربارۀ دانش فقه می پردازد و از این منظر که دانش فقه یکی از ساحت ها و رشته های معرفت دینی است، فلسفۀ فقه ارتباط وثیقی با فلسفۀ معرفت دینی دارد و ذیل آن تعریف خواهد شد. توجه شود که،...

نوشتار حاضر که به بحث از توانایی های فلسفة اسلامی در حوزۀ سیاست می پردازد، این پرسش را محور قرار می دهد که آیا فلسفۀ اسلامی استعداد و قابلیت ورود به حوزۀ سیاست یا پرداختن به مباحث فلسفۀ سیاسی را دارد؟ در این راستا، ضمن تبیین معنا و مفهوم «فلسفۀ سیاسی اسلامی» و اشاره به جایگاه فلسفه اسلامی در میان دانش های اسلامی، نسبت فلسفۀ اسلامی و تاریخ تمدن اسلامی به ویژه در ایران، مورد بحث قرار گرفته است. ...

هدف اصلی این پژوهش بررسی  بنیادهای معرفت شناختی اقدام پژوهی از منظر فلسفۀ انتقادی و تفسیری است. برای رسیدن به هدف مذکور نظریات ویلفرد کار و استفان کمیس، از اندیشمندان فلسفۀ انتقادی، و جان دیویی و ریچارد رورتی، از اندیشمندان فلسفۀ تفسیری، به عنوان نمایندگان این دو فلسفه، مورد بررسی قرار گرفت. روش این پژوهش تحلیل تطبیقی است. الگوی استفاده شده در این زمینه الگوی جرج  زی. اف. بردی لهستانی است که چه...

فرفوریوس در ایساگوگه تعریف هایی دوری از جنس و نوع به دست می دهد و در توجیه کار خود، به پیروی از ارسطو، بر متضایف بودن این دو مفهوم و ضرورت دوری بودن تعریف متضایفان تکیه می کند. ابن سینا، اما، سخن ارسطو را به گونۀ دیگری تفسیر می کند و در چندین جا از نوشته هایش تعریف های فرفوریوس را به سختی وامی زند. این در حالی است که جاناتان بارنز، از برجسته ترین متخصصان فلسفۀ باستان، گزارش و سنجشی مغایر با گزا...

مقالۀ حاضر به تقابلِ فلسفه و روان شناسی در اندیشۀ فوکو می­پردازد. روایت فوکو از روان شناسی از همان آثار نخستین، واضح و روشن است، به نحوی که فوکو به عنوان یک منتقد سرسختِ روان شناسی مطرح شده است. فوکو همواره دربارۀ روان شناسی به شکلِ سلبی سخن گفته است. سیمای بدبینانۀ فوکویی از اتخاذ چنین مواضعی ناشی شده است. اما فوکو، در مواجهه با فلسفۀ باستان، روایتی خوشبینانه عرضه می کند؛ فلسفه، برخلاف روان شناسی...

ه گواهیِ کتاب نقد عقلِ محض، یکی از دغدغه های اصلیِ کانت در سرتاسرِ پروژۀ نقادانۀ او یافتنِ پاسخی برای مسئلۀ امید است: اگر انسان تکلیف های اخلاقی ای را که عقل بر گردنِ او نهاده به جای آورد، تا چه اندازه می تواند برای رسیدن به سعادت امیدوار باشد؟ جداییِ نظامِ طبیعت از نظامِ اخلاق در فلسفۀ کانت توجیهِ این امید را به مسئله ای اساسی بدل می کند. اگر چه این مسئله، به گفتۀ خود کانت، مسئله ای توأمان نظری و عملی س...

در این نوشتار مترجمان کتاب تاریخ فلسفۀ تحلیلی: از بولتسانو تا ویتگنشتاین، در ابتدا گزارشی مختصر از ورود و تطور فلسفۀ تحلیلی در ایران، از زمان ترجمۀ رسالۀ منطقی- فلسفی ویتگنشتاین تا توجه تقریباً انحصاری به فلسفه های مضاف، بیان کرده اند. سپس به ذکر مهم ترین مراکز ترویج فلسفه تحلیلی در ایران معاصر پرداخته اند. در قسمت بعد مشکلات و موانع موجود بر سر راه گسترش فلسفه تحلیلی - که مهم ترین آن ها عبارت ا...