انقلاب مشروطه نقطۀ عطفی در شکل‌گیری نظام حقوقی ایران است. نخستین بار در ایران تلاش شد چارچوبی مشخص برای حکمرانی ارائه شود. در تبدیل حکومت خودکامه به حکومت قانون، مفهوم «قانون»، خود بیش از هر موضوع دیگری نیازمند تبیین و تشریح بود. در میان آرای ارائه‌شده در باب تاریخ اندیشۀ سیاسی و حقوقی مشروطۀ ایران، نظریات دکتر سیدجواد طباطبایی از انسجام بیشتری برخوردار است. طباطبایی مواجهۀ نقادانه با سنت قدمای...

تشکیل حکومت دینی و تأکید بر رعایت موازین دین در جامعه، ذیل قرائت­های مختلفی از نظم سیاسی در فقه شیعه ارائه شده است. این قرائت­ها که در ادوار مختلفی بیان شده­اند، در قالب سه مدل اساسی قابلِ ارزیابی­اند. برخی از آنها مختصّ زمان حضور امام معصوم7 است که می­توان از آن به نظم نبوّت و امامت یاد کرد و برخی دیگر در زمان غیبت معصوم7 توصیه شده­اند و مشتمل بر دو گونه قرائت نظم مردم­سالار و نظم مردم سالاری دین...

چکیده هدف تحقیق: این تحقیق در پی این هدف است که دریابد در قرن 13خ با شکل گیری جریان نوگرایی در ایران، متفکران و آگاهان این دیار برای رفع مشکل های موجود از چه اندیشه ای برخوردار بوده اند و تا چه اندازه از میراث فکری و فرهنگی خود یا اندیشه های نو و غربی استفاده کرده اند. این مسئله از نگاه حمید عنایت که متفکری توانا در اندیشه سیاسی ایران و اسلام هست بررسی شده است. روش تحقیق: روش تحلیلی- توصیفی ب...

درک نوع اندیشه و فلسفۀ سیاسی حاکم بر دولت و نظام سیاسی برای پی‌ریزی نظریۀ حقوق کیفری ضروری است؛ زیرا جواز دولت در استفاده از حقوق کیفری در بادی امر مبتنی بر نظریه‌ای است که بر اساس آن دولت مشروعیت می‌یابد و حوزۀ وظایف و اختیاراتش مشخص ‌می‌شود. در جوامع اسلامی ورود اندیشۀ مشروطه‌گرایی یا قانون‌اساسی‌گرایی، حقوق کیفری را با چالش‌ها و دوگانه­های بسیاری در هدف، منبع، مرجعِ وضع و روش مواجه کرده است. ...

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش ادبیات مذهبی در جنبش عدالتخواهی ومشروطه مردم تهران می باشد ،فرضیه تحقیق عبارت است از" مفاهیم مذهبی وآثار وگفتارروحانیون شیعه چه نقشی درپیروزی مشروطه خوهان تهران داشته است؟" برای ارزیابی این فرضیه سه بخش تالیف شده است: در بخش اول چارچوب نظری پژوهش براساس متون دینی ، ارائه شده است. ومنظور این است که باورهای مذهبی باعث، تغییر و تحول در محتوای باطنی انسان می شود ودرنهایت...

پس از ورود مفهوم نمایندگی مجلس به ادبیات سیاسی ایران در عصر مشروطه، اندیشمندان عرصه فقه و حقوق به تحلیل و تبیین ماهیت این نهاد پرداختند؛ و در این خصوص تاکنون نظرات مختلفی ارائه داده‌اند. گروهی نمایندگی مجلس را همان وکالت شرعی و عده‌ای، آن را نیابت دانسته‌اند. برخی نیز نمایندگی را صِرف کارگزاری ولایت به‌شمار آورده‌اند. با بررسی و دقت در مبانی و تحلیل‌های نظریه‌پردازان می‌توان دریافت، هر‌یک از این...

تجربه دموکراسی در ایران و شیعه با مفهوم شوری شروع می شود و با آن پیوند دارد.بر خلاف سنت غربی که با فردگرایی و حقوق طبیعی آغاز شده است.بدین سان تجربه مردم سالاری در اسلام و شیعه به اعتبار مبانی نظری و تحولات تاریخی- مذهبی بنیادی متفاوت از غرب دارد.در این مقاله کوشش شده است مبانی الگو ها و فرایند نوگرایی مردم سالارانه در ایران و مذهب شیعه به اجمال مورد کاوش قرار گیرد.نوگرایی سیعی در ایران به لحاظ...

از نظر فقهای امامیه یکی از اصول مورد عنایت در حکومت اسلامی، مشارکت سیاسی مردم در امر حکومت است. با توجه به اقوال مختلف فقهای عصر مشروطه، پهلوی و انقلاب اسلامی درباره­ی ماهیت مشارکت سیاسی مردم که منجر به نقد و نظر از سوی برخی روشنفکران گشته است، مسأله واکاوی دیدگاه فقها و ریشه­ یابی علت این تضارب اندیشه، اهمیت و ضرورت پرداختن به این مسأله را روشن می­ سازد. پژوهش حاضر که به روش توصیفی تحلیلی انجا...

چکیده انقلاب مشروطه زمینه‎ساز تحولاتی ژرف در پهنۀ گوناگون زیست اجتماعی ایرانیان گردید. این انقلاب که خود دارای زمینه‎های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی ویژه و متأثر از برخورد نخبگان و جامعۀ ایران با فرهنگ و تمدن غربی بود، مبانی انضمامی و اندیشگی جامعۀ ایرانی را دچار دگرگونی فراوان کرد. از برجسته‎ترین مواردی که در جریان انقلاب مشروطیت نمود می‎یابد، دگرگونی و تحول روش‎شناختی‎ای است که این انقلاب...