در این پژوهش، به اهمیّت حرمت ربا در اسلام و گونه‌شناسی انواع آن از دیدگاه فقهای شیعه و اهل سنت پرداخته‌ایم؛ به‌ویژه تقسیم ربای قرضی به استهلاکی و استنتاجی (مصرفی و تولیدی) را که در دوران معاصر، مطرح گردیده است بازخوانی نموده پس از تبیین دیدگاه برخی از فقهای معاصر شیعه در مورد حلیت ربای استنتاجی که در بین فقهای اهل سنت نیز سابقه دارد در بوتة ارزیابی علمی و فقهی نهاده‌ایم و ضمن بررسی و نقد دلایل ه...

مسئلۀ طهارت و نجاست اهل کتاب به دلیل ضرورت معاشرت مسلمانان با ایشان اهمیت دارد. با اینکه مشهور نزد فقهای شیعه، نجاست اهل کتاب است، بسیاری از متاخران و متقدمان فقهای شیعه اهل کتاب را پاک می دانند و به جز اندکی از علمای اهل سنت، به طهارت اهل کتاب حکم داده اند. در عصر حاضر که ارتباطات، ضرورت اجتناب ناپذیری است و انسان ها با قطع نظر از نژاد، دین و مذهب با یکدیگر در تعامل هستند، باید مسئلۀ طهارت یا ...

نجات جان انسان‌ها به هنگام بروز خطر، از جمله بارزترین اعمال نیکی است که گذشته از اخلاق، دین مبین اسلام نیز سفارش بسیاری به آن کرده است. فقهای امامیه عمدتاً در قالب چند مثال نظیر «اطعام مضطر» و «التقاط لقیط» به این موضوع اشاره داشته‌اند لکن همه جوانب آن مورد بررسی قرار نگرفته است. اگرچه، نظر مشهور فقها بر وجوب حفظ و نجات جان دیگران است امّا اکثراً متعرّض حکم وضعی ترک این واجب نگردیده‌اند. در این میا...

چکیده: از دیدگاه اسلام و قانون ایران، اطفال نامشروع اطفالی هستند که در نتیجه روابط جنسی ممنوع بین زن ومرد نامحرم به وجود می آیند. با توجه به این مسأله برای روشن شدن مرز بین فرزندان مشروع و نامشروع، آنچه ضروری می نماید، تحلیل و بررسی کودکان متولد از شبهه و کودکان ناشی از تلقیح مصنوعی و خصوصاً ذکر دلایل موافقان و مخالفان این امر به همراه نقد و بررسی آن هاست. فرزندان نامشروع به عنوان مصداقی از نو...

تعزیر به عنوان یک مجازات نامعین، فراگیرترین واکنش علیه جرایم در سیاست کیفری اسلام محسوب می شود. کارآمدی تعزیر به نحوۀ استفاده از آن درجهت تطبیق این نوع واکنش با شخصیت مجرمان بستگی دارد. برخی فقهای امامیه معتقدند تعزیر نیز همانند نهی از منکر دارای مراتب است و باید الزاماً از مراتب پایین تر مانند تذکر و توبیخ شروع شود و سپس در صورت تکرار به مراتب شدیدتر مانند حبس برسد و قاضی در صورتی که می داند با...

سرقت و محاربه از جمله جرائمی هستند که از زمان شکل¬گیری جوامع وجود داشته¬¬اند و در جوامع مختلف برای آن مجازاتی در نظر گرفته شده است. در شریعت اسلام برای پشگیری از ارتکاب چنین جرائمی مجازات هایی متناسب با آن، تشریع گردیده است. از جمله این مجازات ها، مجازات قطع عضو سارق و محارب است که در صورت تحقق شرایط آن اجرا می¬شود. قطع در لغت به معنای ابانه و جدا کردن است. نزد اکثر فقهای امامیه قطع حقیقت در اب...

فقه و سیاست یا فقه سیاست، عمری به درازای ادیان الهی و، به‌طور مشخص، اسلام دارد (تاریخچه)، اما رابطة فقه و سیاست، به‌ویژه در دیدگاه عالمان دینی معاصر، بر جامعه علمی مبهم است (مسئله)، البته، دربارة این موضوع مباحث فراوان ولی ناکافی، ارائه شده است (پیشینه)؛ درنتیجه اکنون با این پرسش روبه‌روایم: که فقهای معاصر(شیخ انصاری،آیت‌الله نائینی و امام خمینیŠ) از موضوع فقه سیاست چه خوانش‌هایی داشته‌اند؟ (سؤ...

باروری و فرزندآوری به عنوان یکی از نیازهای جوهری خلقت، با توسعه جوامع انسانی دائماً در فراز و نشیب بوده است. پیشرفت های دانش پزشکی در روش های نوین باروری، دگرگونی هایی را در آن پدیدار نمود. بارداری با دخالت شخص ثالث که بحثی بسیار جدی، پر تلاطم و چالش برانگیز به شمار می رود، از جمله این دگرگونی ها است. با عنایت به روند سریع استفاده از این تکنولوژی در کشور، مبهم ماندن جوانب و پیامدهای مترتب بر آن ...

در این مقاله، قواعد و احکام عمومی خیارات، به عنوان یکی از سنت های معمول فقهای اسلامی در تبیین و تحلیل ماهوی خیارات، مورد بحث و واکاوی قرار گرفته است؛ از همین رو، در راستای تحصیل قاعده، کلّی مزبور، دیدگاه ژرف شیخ اعظم انصاری (ره) و برخی از فقهای معاصر شیعی و نیز گروهی از حقوقدانانِ صاحب نظر، به نحو دقیق، مورد مداقّه ی علمی با رویکرد انتقادی، واقع شده است که می توان به موارد «ملاک و ماهیت خیار فسخ»،...

شرکت مدنی یکی از نهادهای حقوقی است که دارای زمینه های فقهی است. فقهای امامیه و اهل سنت درباره حقوق و تکالیف شرکای شرکت مطالب پراکنده ای را بیان داشته اند. یکی از بارزترین اختلافاتی که میان فقهای اسلامی و پژوهش گران معاصر نیز مشاهده می شود این است که آیا شرکت خود حالت است یا یک عقد جداگانه؟ شرکت مدنی برخلاف شرکت های تجاری فاقد شخصیت حقوقی است. هر چند این مطلب نیز مورد انتقاد معدود افراد قرار گرف...