نظریه‌‌ی "ولایت شورایی" در فقه سیاسی شیعه موافقان و مخالفانی دارد که هر دو طیف ادعای خود را بر دلایل عقلی، عقلایی و نقلی محکم کرده‌‌‌‌‌اند. در این میان، موافقان ولایت شورایی از رهگذر تحلیل اقوال برخی از علما در نیازمندی به شورا در افتا و قضاوت، بحث شورای رهبری را پیش می‌‌برند؛ در حالی‌‌که مخالفان، به این اقوال پاسخ داده و دلایلی نیز بر ردّ آن‌‌‌‌‌ها اقامه می‌‌‌‌‌‌‌کنند. دین مبین اسلام هرچند بر ش...

حماسه عاشورا در کربلا از حماسه‏های جاودان خلقت است که در راستای هدایت انسان‏ها توسط خداوند متعال در خلال اختیار انسان‏ها طراحی شده است و عزاداری احیای این حماسه انسان ساز است. اگرچه مصادیق عزاداری توسط عرف مردم در هر عصر تعیین می‏شود، اما این عرف نباید با اصول و مبانی عقلی و نقلی تعارض داشته باشد. در این مقاله قمه‏زنی به‏منزله روشی که نه تنها عرف اندیشمندان آن را تأیید نمی‏کنند، بلکه عمل بدعت و...

حماسه عاشورا در کربلا از حماسه‏های جاودان خلقت است که در راستای هدایت انسان‏ها توسط خداوند متعال در خلال اختیار انسان‏ها طراحی شده است و عزاداری احیای این حماسه انسان ساز است. اگرچه مصادیق عزاداری توسط عرف مردم در هر عصر تعیین می‏شود، اما این عرف نباید با اصول و مبانی عقلی و نقلی تعارض داشته باشد. در این مقاله قمه‏زنی به‏منزله روشی که نه تنها عرف اندیشمندان آن را تأیید نمی‏کنند، بلکه عمل بدعت و...

مسئلۀ طهارت و نجاست اهل کتاب به دلیل ضرورت معاشرت مسلمانان با ایشان اهمیت دارد. با اینکه مشهور نزد فقهای شیعه، نجاست اهل کتاب است، بسیاری از متاخران و متقدمان فقهای شیعه اهل کتاب را پاک می دانند و به جز اندکی از علمای اهل سنت، به طهارت اهل کتاب حکم داده اند. در عصر حاضر که ارتباطات، ضرورت اجتناب ناپذیری است و انسان ها با قطع نظر از نژاد، دین و مذهب با یکدیگر در تعامل هستند، باید مسئلۀ طهارت یا ...

نهاد تعدد قاضی، مبتنی بر سیره عقلاییه ای است که در نظام های مختلف حقوقی دیده می شود. به گونه ای که مجمعی از قضات به صورت مشترک و در یک مورد واحد به انشاء و اصدار حکم بپردازند. هر چند در کلام همه فقهای امامیه، به صراحت سخنی پیرامون نهاد تعدد قاضی و یا قضاوت مشترک و شورایی به چشم نمی خورد، ولی با بررسی ادله جواز قضا می توان دریافت که فقها وحدت یا تعدد قضات را در شرایط کلی قاضی مطرح نکرده اند. بنا...

یکی از مسائل مهم در روایات امام صادق (ع) شناخت عقیدۀ آن حضرت از مقوله هاهجک 5ی « عقل » و و درک تمایز بین این دو مفهوم است . ضرورت این بحث از آنجا ناشی م ی گردد که از طرفی عقل « رأی »در روایات امام صادق (ع) به ع نوان راهنمای مومن تمجید شده و از طرف دیگر رأی و قیاس در آموزشهای آن حضرت به شدت مذمت و نفی شده است . نیز تخطئۀ رأی در روایات امام صادق (ع) به گونه ایاست که تایید آن بزرگوار از عقل و کارک...

مقوله تغییر در احکام، از زوایای چندی می¬تواند مورد بحث و کنکاش قرار گیرد. گاه در حوزه تاثیرگذاری اوضاع و احوال بر موضوعات احکام، و گاه در بررسی نقش عناصری که بر حوزه استنباط و فهم مجتهد از ادله تاثیر می¬گذارد، گاه نیز در چارچوب اختیارات حاکم و مصالح عامه جامعه. در این نوشتار به هر سه محور پرداخته شده است، یعنی هم به تاثیر اوضاع و احوال در موضوعات احکام و هم به عوامل و عناصری که در نحوه استنباط ...

در این نوشتار با توکل به خدای متعال سعی شده است که "مصالح مرسله" از دیدگاه اهل سنت و نیز ادله عالمان شیعه در رد حجیت آن را بیان نموده تا پایه مصلحت گرایی و مصلحت سنجی در جهان اسلام تبیین شده و در نتیجه فرق اساسی آن با مصلحت نظام و به طور کلی مصلحت در حکومت اسلامی روشن گردد. سپس به جایگاه خلافت و حکومت در نزد عالمان اهل سنت پرداخته و معلوم می شود که اهل سنت ، حکومت و احکام سلطانی را فقط از جنبه ...

برجسته ترین جدایی دو رشته حقوق کیفری و حقوق مسوولیت مدنی، در اندیشه «همگانی انگاشتن امور کیفری»، نهفته میباشد. بدین معنی که، در روزگار ما، چنین انگاشته میشود که بزهکاری تنها آسیب به خود بزه دیده نبوده، بلکه آسیب به همگی (عموم) شمرده میشود. این اندیشه، در حقوق نوین دو نمود برجسته یافته: نخست، پیدایش اداره ای برای تعقیب بزه ها بنمایندگی از همگی. و دیگری، ضمانت اجرای بزه ها و ضمانت اجرای زیان نرسا...

تشکیل حکومت، یکی از اهداف اساسی انبیای الهی است. در اسلام، حکومتی که از نبوت شروع و با امامت ادامه یافته، در زمان غیبت دوازدهمین امام، قطع نشده و این وظیفه بر عهده فقهای جامع الشرایط نهاده شده است. بدین ترتیب، منبع مشروعیت حکومت مبتنی بر ولایت فقیه، دین اسلام و مبانی آن است. فقه حکومتی که دستمایه اصلی تشکیل حکومت دینی بر مبنای ولایت فقیه است، از قرآن و سنت گرفته شده، و اساساً شریعت اسلام با کمک ...