عناوینی همچون عیاران، شاطران، سربداران و فتیان، در فرهنگ کشورمان ریشه ا ی دیرینه دارند و آنها سرسلسله ی خود را منسوب به شاه فتوت مولا علی (علیه السلام) عنوان می دارند. فتوت دارای ظرفیت های مختلفی است که از آن جمله می توان به ظرفیت های گفتمانی و فکری، قابلیت های آیینی و معنایی، و همچنین سبک زندگی اشاره کرد. بر این اساس، در پژوهش پیش رو به تحلیل و بررسی دو مجموعه داستانی «راستش را بگو» و انیمیشن...

خوشنویسی از مهمترین هنرهای اسلامی است و بی گمان در طول تاریخ تمدن اسلام شریف ترین و معنوی ترین هنری است که توسط مسلمانان به کار گرفته شده است . راز این عظمت و اعتبار درواقع چیزی جز پیوند خوشنویسی با کلام وحی و قرآن نیست. نگارش آیات قرآن با زیبایی تمام و عمل به آیات همواره دغدغه خوشنویسان بوده و لذا در سنت خوشنویسی اسلامی روند تعلیم و انتقال دستاوردهای هنرمندانه خوشنویسان با مولفه ها ، باورها و ...

«فتوت» که در طول تاریخ همواره با تصوف ارتباطی نزدیک داشته، در «حیات شهری» جوامع اسلامی نیز تأثیرگذار بوده است. این تأثیرگذاری نه تنها از مقولۀ تأثیرگذاری فکری، بلکه از مقولۀ تحولات سیاسی و اجتماعی قابل توجه است. عده‌ای بر آنند که فتوت، نوعی تصوف عامیانه به شمار می‌رود؛ با این حال به نظر می‌رسد چنین فروکاستی قادر نیست نقش و تأثیر این مقوله را در رشد حیات اجتماعی این آیین به تمامی توضیح دهد. فتوت...

فتوت واژه­ای عربی و در زبان فارسی به معنی جوانمردی است و فتی از نظر لغوی «جوان» است و به معنی کسی است که به کمال فطرت و آنچه کمال اوست رسیده باشد. با توجه به شواهد موجود و مقایسۀ فتوت در آیین مهر با فتوت پس از اسلام به نظر می­رسد آیین جوانمردی پیش از اسلام نیز در ایران رایج بوده است. نوشیدن جام آب و نمک شبیه به مراسم مهرورزان است که در مراسمی آیینی، تازه‎واردان با نوشیدن جام شراب و خوردن نان، «...

فتوت به عنوان پدیده ای تاثیرگذار در تاریخ اسلام، بی شک متعلق به تاریخ است و بررسی کارکرد آن در میان مسلمانان به عنوان یک خطمشی و مسلک برگزیده، بخشی از تاریخ زندگی اجتماعی جوامع مسلمانان را شامل می شود. این پدیده که تجلی اخلاق پسندیده فردی و رهیافت آن به دخالت در تغییر یا حداقل تاثیرگذاری بر احوال جوامع مسلمان است ، بر اثر همسویی و همنوایی اصحاب آن در تلاش برای گسترش آن در اجتماع از حالت فردی جد...

با نگاهی به جهان امروز و گسترش عرفان های نوظهور و گاه غیراخلاقی، و گروش هر چه بیش تر انسان ها به آن ها، گفته می شود که ما در عصر بازگشتِ بشر به معنویت، یا بازگشتِ معنویت به زندگی بشر، به سر می بریم. در این جاست که ذخیره ها و میراث های فرهنگی جامعه، به مثابه قوای دفاعی بدن آدمی در دوران هجوم بیماری، به کار می آید.   رسوم و آداب مربوط به مسلک «فتوت» و «جوانمردی»، از جملۀ این ذخایر معنوی و فرهنگی ای...

فتوت‌نامه رساله­ای با رویکرد عرفانی است که در آن، شرایط عضویت در حلقه‌ اهل فتوت (جوانمردان) ذکر شده است. این متون قوانین و آداب خاص هر صنعت (هنر یا پیشه) و دستورالعمل‌های آموزش آن به فراگیران را بر اساس سلسله مراتب استاد ـ شاگردی ارائه می‌کنند. این مقاله به سبک مسئله‌محور و با روش تحقیق کتابخانه‌ای و مراجعه به منابع معتبر و مرتبط با مسئله، ضمن تحلیل مفهوم فتوت و مراتب و قواعد آن در متون عرفانی،...

باور غالب در مطالعات جامعه‌شناسی تاریخی این است که انجمن‌ها و سازمان‌های صنفی در شهرهای ایران فعالیت نداشته­اند، اما مقالۀ حاضر برمبنای چارچوبی جامعه‌شناختی نشان می‌دهد در اواخر سدۀ میانه در ایران، پیشه‌وران در تعامل با سازمان‌های فتوت، نوعی سازمان صنفی تشیکل داده­اند که با سازمان‌های صنفی قرون‌وسطی در غرب متفاوت است. چارچوب جامعه‌شناختی مقالۀ حاضر مبتنی بر یک سنخ سازمان صنفی پیشامدرن و برگرفته...

در منابع تاریخی دوره سلجوقیان روم، به گروهی تحت عنوان اخیان که حضوری فعال در جامعه داشته اند، اشاره شده است. این گروه از طبقات میانی جامعه و به ویژه پیشه وزان برخاسته بودند و آرمان ها، قوانین و ویژگی های گروهی شان آنان را با اهل فتوت در ایران و عراق مشابهت تام می بخشید. صرف نظر از باورهای صوفیانه و مذهبی شان در تحولات اجتماعی نیز نقشی چشمگیر داشتند و از آنجاکه دارای پایگاهی مردمی بودند، دامنه ت...

چکیده فتوت یا جوانمردی از آیین ها و مسلک های کهنی است که از بطن اجتماع بیرون آمد و سال ها به عنوان عقیده و آرمان متعالی افراد و گروهها و برخی حکومت ها به حیات خود ادامه داد. خاستگاه و سرچشمه این آیین را باید در ایران باستان جست، هر چند با ظهور اسلام و پیدایش تصوف، تغییرات گسترده ای در ساختار و اصول و مبانی آن ایجاد گردید. دوران حکومت الناصرلدین الله عباسی اوج رونق و رواج فتوت بوده است. با حم...