در دستگاه تطابق زبان فارسی، تطابق مسند اسمی با مسند الیه جمع، مورد غفلت واقع شده است؛ به­ طوری که در کتب دستوری این زبان اصلاً بدان اشاره ای نشده است. مهم­ترین یافته های پژوهش حاضر که با روش تحلیلی- توصیفی و با تکیه بر غزل‎های سعدی نگاشته شده است؛ بیانگر آن است که اولا این تطابق دستوری دیرزمانی است که در زبان فارسی وجود دارد ولی کسی بدان توجهی نکرده است؛ لذا باید جایی در کتب دستوری این زبان، برا...

«قوانین دستگیری» اثری گرانبها در زمینه دستور زبان فارسی و معانی بیان است که به صورت نسخه خطی باقی مانده و در صورت تصحیح به شیوة علمی و دقیق، منبعی بسیار ارزشمند به میراث زبان و ادبیات فارسی خواهد افزود. این نسخه خطی متعلق به قرن سیزدهم و اوایل دوره قاجاریه است و به دست مولانا غلام دستگیر به منظور آموزش دستور زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان شبه قاره هند، نگاشته شده است. سبک نثر آن ویژگی‌های خاصی د...

تاکنون مطالب ومقالات بسیاری درباره انسداد چاکنایی در زبان فارسی نگاشته شده است و شبهات زیادی در مورد این همخوان در زبان فارسی وجود دارد . بعضی از نویسندگان با استناد به بعضی شواهد آن را جزو واج های زبان فارسی نمی دانند و بعضی دیگر با ارائه شواهدی آن را یکی از واجگان این زبان میدانند‘ اما کاربرد آن با استثنائات فراوانی همراه است . آیا انسداد چاکنایی که در ابتدای بعضی از کلمات زبان فارسی وجود دار...

مقالهء حاضر حاوی ویرایشی از ترجمه فارسی زیج شستکه است که حسین بن موسی هرمزی، اخترشناس ایرانی، آن را در حدود 10 قرن پیش به عربی نگاشته است. این رسالهء کوتاه برخلاف عموم زیج ها، شامل جدولهای مفصل نجومی نیست و تنها دو جدول نسبتأ مختصر دارد که به محاسبهء اجتماع و استقبال ماه و خورشید و به رؤیت هلال ماه مربوط می شود. روش هرمزی برای محاسبهء طول دایرة البروجی ماه وخورشید و سیارات مبتنی بر استفاده از ت...

چکیده نامه های عین القضات همدانی از آثار برجستة متون منثور فارسی است که با نثری متین و استوار نگاشته شده است. این نامه ها در 1348 به کوشش علینقی منزوی و عسیران تصحیح و چاپ شد. به نظر می رسد که در تصحیح و تنقیح این متن نکاتی چند از دید مصححان محترم پوشیده مانده و به صورت نامناسب وارد متن شده است. در این مقاله، سعی شده است این موارد شبهه ناک بررسی شود و وجوه مختلف عبارات و کلماتی چون: «پینه برنها...

شناخت و معرفی شروح متعدد نهج­البلاغه، با روش­ها و رویکردهای گوناگون شارحان؛ حائز اهمیت روش شناختی است. زیرا چنین اقدامی موجب دستیابی به بهترین الگوها و رویکردهای شرح نهج­البلاغه می­شود.     یکی از این شروح، شرح منهاج­الولایه تألیف ‏‏ملاعبدالباقی صوفی­تبریزی (قرن 11) است که در دوازده باب گردآمده است. این شرح موضوعی یکی از بهترین شروح عرفانی نهج­البلاغه است که  با توجه به اصول فکری تصوف شیعی به ز...

 در رویکردهایِ ادارکی به انطباقِ واجیِ وام­واژه­ها، انطباقِ واجی، نوعی همگونی ادراکی است که هنگامِ درک شنیداری گفتار روی می­دهد. بر اساس این رویکرد، آواها و ساخت­های آواییِ غیربومی، به نزدیک­ترین آواها و ساخت­های آوایی در زبان وام­گیرنده نگاشته می­شوند. پژوهش حاضر، میزانِ شباهت واکه­ های انگلیسی با واکه­ هایِ معادلِ احتمالی ­شان در زبان فارسی را در چارچوب نظریة همگونی ادراکی بررسی می‌کند. در این پژوهش، ...