یکی از مهم¬ترین پدیده¬های اجتماعی در جوامع مذهبی، جریان نفاق است که این پدیده در شرایط تحولات عمیق فکری، سیاسی و اجتماعی به طور گسترده¬ای فعّال می¬شود. آثار زیان بار نفاق در جامعه و پیش از آن در خود فرد منافق، در قرآن بیان گردیده است. در اهمّیّت این مسئله همین بس که خداوند در قرآن، سوره¬ای به آنها اختصاص داده و نیز آنها را در خلال سُوَر مختلف نکوهش کرده است. نفاق در تاریخ زندگانی پیامبر(¬ص¬)، پس ا...

واکاوی تجربه تاریخ‌نگاری در پهنه تمدن اسلامی، برای پی‌ریزی مکتب تاریخ‌نگاری بومیِ هم‌سو با دگرگونی‌های دیگر شاخه‌های علوم انسانی سودمند است. با بررسی متون تاریخی فراهم آمده در این تمدن، می‌توان گمان زد که تاریخ‌نگاری مسلمانان به‌ویژه هنگام تبیین علّی روی‌دادهای تاریخی، از روش برآمده از متون دینی (قرآن و سنت) بسیار دور است. این مقاله بر پایه گفتار استنفورد درباره «علیت تاریخی»، با تأکید بر نمونه «...

این نوشتار با رهیافتی تاریخی به بازشناسی مفهوم «انفسنا» در آیه مباهله )فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نساءَنا وَ نساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَهََ اللَّهِ عَلَی الْکاذبینَ( (آل عمران:61) پرداخته و با کمک قراین تاریخی، مفاهیمی را که در تحوّلات سیاسی از سوی پیامبر گرامیˆ به کار گرفته شده، دست مایه اثبات معنای سیاسی و معنوی مفهوم «انفسنا» قرار داده است. غزوه تبوک، وفد ثقیف، وفد بنی ولیعه و رو...

پس از تشکیل حکومت توسط رسول‌الله(ص) مسائل جدیدی مطرح شد که ازجمله آنها نحوه مواجهه و برخورد حکومت اسلامی با غیرمسلمانان بود. در این زمینه سه دیدگاه وجود دارد که اولی بر اصالت جنگ و دومی بر اصالت صلح و آخرین دیدگاه هم جنگ و هم صلح را در شرایطی می‌پذیرد. طبق این دیدگاه، هم جنگ‌طلبی افراطی و هم صلح به‌معنای سازش و استسلام محکوم است و تنها صلحی پذیرفته شده است که با رعایت حقوق متقابل طرفین و شرافتم...

واقدی مورّخ سدۀ 2ق در المغازی خود در پایان بررسی هر غزوه با استناد به آیات قرآن و بیان شأن نزول آن‌ها، ذکر مصداق، جزئیات قصص و شرح واژگان مانند یک مفسر به تبیین مفهوم آیه پرداخته است. مراجعۀ مکرر مفسران به کتاب او در دوره‌‌های مختلف تاریخی نشان می‌دهد کتاب مزبور علاوه بر آن که مأخذی مهم در تاریخ اسلام بوده، منبعی متقن برای مفسران نیز به‌شمار آمده است. با این مطالعه درصدد ایم گونه‌‌های تبیین این ...

نوشتار حاضر به تشریح جنگ های یهودیان با بابلیان، رومیان و مسلمانان می پردازد و اهداف آنان از این نبردها و علل و عوامل وقوع آن ها را شرح می دهد. نویسنده می کوشد ادعاهای باطل یهودیان درباره سرزمین مقدس شان، مظلوم نمایی آنان در طول تاریخ، چندین برابر جلوه دادن کشته هایشان در جنگ های مزبور و به حق جلوه دادن اعتقادها و اقدام های تاریخی آنان را زیر سئوال برده و کذب بودن ادعاهایشان را ثابت کند. وی در ...

در این تحقیق با امام علی (ع) و مواد شخصی چیزی از دیدگاه اهل سنت که توسط محمود محمدی دانشجوی کارشناسی ارشد، تهیه و تدوین گردیده است، همراه خواهید شد. در بخش اول: هویت اجتماعی و سیاسی و مقام و ویژگی های منحصر به فرد امام علی (رضی الله عنه) از جمله نام و نسب، تولد، تربیت، اسلام آوردن، ازدواج، زندگی اجتماعی، مقام سیاسی و علمی، فضائل، شجاعت، زهد و تواضع، فصاحت و بلاغت، کلام علی(رضی الله عنه), آیات ...

حکومت غزنویان در دوره پادشاهی سی و دو ساله سلطان محمود (421-387ﻫ/ 1030-997م) با روحیه نظامی‌گری و توسعه طلبی، ضمن گسترش قلمروی ارضی از یکسو، و از طریق انجام فتوحات و کشورگشایی تحت عنوان غزوه و جهاد، از سوی دیگر، به غنائم و منافع مادی فراوانی دست یافت. این امر زمینه افزایش قدرت و شهرت و اعتبار این حکومت را فراهم آورد و آن را به وسیع‌ترین امپراتوری شرق قلمروی خلافت اسلامی مبدل ساخت. یکی از نواحی...

تیمور گورکانی با لشکرکشی­های گسترده­ توانست سرزمین­های زیادی را تحت حکومت خود درآورد. بخش بزرگی از این یورش­ها  تحت عنوان غزا و جهاد علیه کفّار صورت گرفت. استفاده از مفهوم جنگ علیه کفّار  که در قرآن و منابع فقهی، تحت نام «جهاد» آمده است، دست وی را در برده­گیری یا همان «ِاِسترقاق» باز گذاشت و بدان مشروعیت بخشید. پژوهش حاضر بر آن است با توجه به محدودة جغرافیایی جنگ­های تیمور، که تحت نام جهاد و یا غزو...