غزل نو با ویژگی­های خاص ظاهری و معنایی خود، تقریباً از اواخر دهه چهل و با غزلیات شاعرانی چون حسین منزوی و سیمین بهبهانی در ادبیات معاصر آغاز گردید. امروزه نیز در شاخه­های گوناگون و تازه‌ای با استقبال بسیار شاعران مواجه شده است. غزل نو حاصل برخورد شعر سنتی فارسی و شعر نیمایی است. اما پیش از آن، زمینه­های این برخورد در غزل­ نیمه­سنتی و غزل­واره فراهم شده بود. این مقاله کوششی است برای آشنایی با غزل...

فمینیسم جنبشی اجتماعی بود که مانند دیگر حرکت های پیشرو و تأثیر گذار در غرب، ابتدا در ادبیات و هنر شکل گرفت و سپس از طریق آثار ادبی و هنری وارد حوزه ی مسائل سیاسی و اجتماعی شد. از این رو زن محوری به عنوان یکی از موضوعات جدّی شعر معاصر به مقوله ای قابل بحث و بررسی تبدیل گردید. در این میان غزل سرایی چون سیمین بهبهانی با ظهور خویش به یکباره سرنوشت زن حاضر در غزل امروز را به گونه ای دیگر رقم زد و به ...

در این بررسی به سبک شناختی غزل های لایق شیرعلی، یکی از شاعران معاصر تاجیکستان، در حوزه ی زبانی ، بلاغی، بن مایه های شعری و نگرش فکری می پردازیم. زبان اشعار لایق شیرعلی، ساده و روان است، کنایات و تشبیهات زیادی در تصویرآفرینی استفاده شده است ولی از صور خیال پیچیده در آن استفاده نشده است. موضوع غزل ها بیشتر توبیخ و غم و اندوه است وغزل های وی بازتاب مسائل مربوط به جامعه و احساسات درونی خود شاعر است.

پس از رواج نظریّه‌های نیما در شعر معاصر، به مرور تحوّلات عمده‌ای در قالب غزل ایجاد شد و نوآوری‌هایی متناسب با عصر تجدّد در شکل و محتوا و زبان و بیان آن رخ داد؛ تا جایی که کم‌کم جریان غزل نو شکل گرفت. شاعران این جریان در حوزه‌های مذکور برای غزل، تحوّلات چشمگیری را رقم زده‌اند. یکی از غزل‌پردازان نوگرا، منوچهر نیستانی است که با توجّه به زمان ارائة غزل‌هایش جا دارد او را از پایه‌گذاران تحوّل در غزل فارس...

غزل نئوکلاسیک ـ که با ظهور شعر نو، در شعر کلاسیک ایران ایجاد شد ـ یکی از جریان­های شعری معاصر محسوب می­شود که تا امروز همچنان پویا و مورد توجّه است. هدف سرایندگان پیشگام آن، همگام ساختن قالب سنّتی غزل با اقتضائات روز بود. این جریان شعری از امکاناتی که شعر نو به شعر فارسی، در سطوح بیان، زبان و عناصر ادبی افزوده، بهره برده و خود نیز ابعادی نوین در غزل ایجاد کرده است؛ از آن جمله می­توان به تلفیق ادب...

غزل معاصر فارسی از جمله موضوعات مورد توجه پژوهشگران ادبی است و با توجه به جنبه های گوناگونش شایسته ی نقد و بررسی های فراوان می باشد. در این میان شکل شناسی به عنوان یکی از برآیندهای نقد فرمالیستی یا صورتگرایی از جمله رویکردهای مناسب برای بررسی غزل معاصر فارسی است. در یک تعریف نسبتاً جامع، صورتگرایی به مفهوم کشف، شرح و بسط صورت در اثر هنری است. اساس این رویکرد بر مبنای استقلال اثر ادبی است و منتقد...

حسین منزوی یکی از شاعران موثر و مبتکر عرصه غزل معاصر است، او به شعر معاصر به ویژه غزل جانی تازه بخشیده است. نوآوریها و خلاقیتهای منزوی در غزل کم نظیر است. با تأملی در آثار او, این نوآوریها و خلاقیتها را می توان دریافت و زندگی, احوال و افکار و آرمانهای او را باز شناخت. غزل فارسی، بعد از نیما و شاگردانِش به شدت به افول گراییده بود.گویندگان یقین داشتند که پیمانه ی« غزل» اشباع شده و دیگر ظرفیّت و شا...

ادبیات یکی از تجلی‌گاه‌های مهم و اصیل تفکر و احساس انسان دربارة مرگ است. قدیمی‌ترین حماسة جهان، «گیل گمش» و آثار ادبی و فلسفی دوران جدید، این نگرش را همواره متجلی ساخته‌اند. شعر فارسی نیز از این اندیشه‌ها و عواطف جدا نیست. رویکرد شاعران قدیم و معاصر به مقولة مرگ متفاوت است. شاعران قدیم، مرگ را بیشتر با نگاهی‌ مذهبی، تعلیمی و عرفانی در می‌آمیختند؛ حال اینکه شعر «مرگ‌اندیش» و «مرگ‌نگر» یا «مرگ‌زد...

درحوزه­ی شعر انقلاب اسلامی، شاعران بسیاری بالیده و نام آورشده­اند که بی­گمان «قیصرامین پور» یکی از برجستگان ادبیات انقلاب اسلامی است. در میان شاعران معاصر فارسی، قیصر امین پور هم به لحاظ ((مضامین عرفانی، انسانی)) و هم به لحاظ ((مضامین اجتماعی)) شاعر موفقی است. او را می توان نماینده و پایه گذار ادبیات عاشورایی و ادبیات آیینی غزل نو دانست. غزل نو از تأثیر شعر نو بر غزل سنتی شکل گرفت. این نوع غزل...

فاضل نظری از شاعران توانای معاصر، واز غزل سرایان خوش ذوق شعر فارسی می باشد. شهرت وی عمدتاً به دلیل غزلیاتی است که هرچند در قالب های کهن شعر فارسی می باشد، اما با زبان واحساس امروزی عجین است. در این کار پژوهشی غزل های فاضل نظری از دید زیبایی شناسی نوین و در چهارسطح: موسیقی، تخیل، زبان وعاطفه مورد بررسی قرار گرفته است. غزل های فاضل از نظر وزن وموسیقی روان ودلپ ذیر بوده و درهمان وزن های پرکاربرد شع...