با توجه به معضل خشک‌ شدن دریاچۀ ارومیه، راهکارهای متعددی جهت احیاء آن از سوی متخصصان امر پیشنهاد گردیده است، اما باید به این نکته توجه نمود که اجرای هر طرح و پروژه‌ای در داخل حوزه‌های آبخیز نیازمند مشارکت ذینفعان و بهره‌برداران داخل آن حوزه می‌باشد به‌ طوری که عدم توجه به بهره‌برداران، بسیاری از طرح‌های مدیریت و توسعة منابع‌طبیعی را با شکست مواجه ساخته است. به همین جهت در پژوهش حاضر میزان مقبول...

تبخیر و تعرق از مؤلفه‏های اصلی بیلان آب هر منطقه و از عوامل کلیدی برای برنامه‏ریزی صحیح و مناسب به منظور بهبود بازده آب مصرفی در اراضی فاریاب است. تصاویر ماهواره‏ای به دلیل پوشش مناطق وسیع، به منظور غلبه بر محدودیت‏های مکانی روش‏های نقطه‏ای، کاربرد بهتری برای مطالعات ناحیه‏ای نسبت به داده‏های ایستگاه‏های هواشناسی دارند. بنابراین، هدف از تحقیق حاضر برآورد تبخیر و تعرق واقعی حوضۀ آبریز دریاچۀ ارو...

دریاچۀ ارومیه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های فوق‌اشباعِ نمک در سطح جهانی و منطقه‌ای از اهمیت زیادی برخوردار است، اما حیات آن در طول چند دهۀ گذشته به‌دلیل عوامل بسیاری، مانند سدسازی، کاهش بارندگی، افزایش بی‌‌شمار چاه‌های کشاورزی اطراف دریاچه و همچنین عوامل عمدۀ دیگری به خطر افتاده است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف یافتن راه چاره برای جلوگیری از وقوع بحران سیاسی منطقه‌ای و حتی ملّی، بر آن...

گویجه قلعه با معماری سنگی، آرامگاه صخره­ای و اتاق ها و انبارهایی مختص عصر آهن آذربایجان و همچنین آثار دورۀ تاریخی و قرن­های میانۀ اسلامی، در شهرستان مراغه واقع شده است. استفادة مکرر از این محوطه در قرون متمادی و گوناگون، نشان از اهمیت استراتژیک و موقعیت خاص آن دارد. به نظر می­رسد با هجوم اورارتو در سال­های پایانی قرن نهم ق.م به کرانه­های شرقی دریاچۀ ارومیه، این منطقه نیز به تسلط آنان درآمده است...

دریاچۀ ارومیه تحت تأثیر عوامل مختلف، طی 10 سال اخیر شاهد کاهش تراز سطح آب بوده است. در تحقیقات متعددی دلایل این مسئله بررسی شده است، ولی با وجود اهمیت ذخایر باارزش آب زیرزمینی، کمتر به آن پرداخته شده است. به همین دلیل در این تحقیق منابع آب زیرزمینی همجوار دریاچۀ ارومیه به عنوان یکی از منابع مهم تأمین آب منطقه بررسی شده است. با توجه به افزایش بهره برداری آب زیرزمینی، با افزایش سطح زیر کشت و متعا...

سیل یکی از مخاطرات محیطی است که هر ساله خسارات فراوانی به بار می آورد. از آنجا که اغلب ویژگی های محیطی را می توان در ارتباط با الگوهای گردشی تبیین کرد، بررسی و تعیین الگوهای سینوپتیکی مولد سیلاب های مخرب و فراگیر اهمیت و ضرورت خاصی می یابد. در این مطالعه، پس از تعیین آستانۀ سیلاب های مخرب و فراگیر، داده های ارتفاعی تراز 500 هکتوپاسکال برای 44 طوفان مولد سیل در حوضه آبریز دریاچه ارومیه (22 ایستگ...

تغییرات اقلیمی مهم­ترین معضل کرۀ زمین در سدۀ حاضر است. بنابراین ارزیابی و پیش‌بینی این تغییرات در آینده به‌دلیل آثار سوء آن بر منابع آبی و همچنین تأثیرات زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ازاین‌رو در پژوهش حاضر، تأثیر تغییرات اقلیمی بر تغییرات رواناب سطحی حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه تحت سناریوهای­ A1B، A2 و B1 با کاربست مدل گردش عمومی HadCM3 و مدل مفهومی بارش- رواناب IHA...

بارش از مهم‏ترین عوامل مؤثر بر عملکرد دیم است. لزوم مدیریت و استفادۀ بهینۀ آب در بخش کشاورزی، برای مدیریت و حفظ منابع آبی ضروری است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر تغییرات فصلی بارش بر میزان عملکرد سالانۀ دیم است. از داده‏های بارش ماهانۀ 26 ایستگاه باران‏سنجی منطقۀ شرق دریاچۀ ارومیه طی دورۀ آماری 1370 تا 1392 استفاده شد. خوشه‏بندی با روش‏های K- Means و وارد انجام شد. بررسی همگنی خوشه‏ها با آزم...

محدودیت موجودی قابل برداشت و اشتراک در حق بهره‌مندی از منابع آبی مشترک، زمینه‌ساز افزایش رقابت و بروز مناقشه بین ذی‌نفعان می‌‌شود. در چنین شرایطی، معمولاً آنان با ترجیح‌دادن منافع شخصی کوتاه‌مدت و بدون در نظر گرفتن پیامدهای جانبی رفتارشان، به بهره‌برداری بیش از اندازۀ بهینه روی می‌آورند که ضمن به بار آوردن خسارات محیط‌زیستی، در بلندمدت، موجب زیان خودشان نیز می‌شود. نظریۀ ‌بازی‌ها، ابزار مناسبی ب...

خشکسالی به‌عنوان پدیده‌ا‏ی اقلیمی تحت تأثیر عوامل گوناگونی است؛ یکی از نمادهای مهم وقوع خشکسالی کاهش میزان بارندگی است. ارزیابی و پایش خشکسالی اهمیت زیادی در برنامه‏ریزی و مدیریت منابع آب دارد. با توجه به شرایط اخیر در حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه و روند خشک‌شدن بی‏سابقۀ آن، ارزیابی خشکسالی در این منطقه در حال حاضر ضرورتی انکار‌ناپذیر به‌حساب می‏آید. بدین‌منظور در تحقیق حاضر با جمع‌آوری داده‏های 11...