چکیده      شهر تبریز که از پیشینۀ تاریخی غنی برخوردار بوده و در طول تاریخ خود همواره به عنوان شهر اول یا دوم سلسله های حکومتی کشور ایران مطرح بوده است، در دورۀ قاجار با عنوان دارالسلطنه تبریز، ولیعهد نشین و دومین شهر مهم ایران پس از دارالخلافه ناصری محسوب می شده است. اهمیت سیاسی تبریز از یکسو و قرار گیری آن در مرز شمال غربی ایران، این شهر را تبدیل به دروازه ای جهت ورود مدرنیته و پیشرفت های  جها...

هدف از ارائه این پژوهش تحقیقی شناخت جایگاه فرش در فرهنگ و هنر ایرانی است و شناخت عوامل تغییر دهنده جایگاه فرش در فرهنگ و هنر ایران و جهان همچنین شناخت و مطالعه سیر تاریخی و فرهنگی و اقتصادی در این زمینه که به آن پرداخته شده تا اطلاعات و آگاهی های لازم در این زمینه را بدست دهد. تحقیق حاضر تحت عنوان مطالعه رنگ- فرم در فرش های دوره قاجار در پنج فصل مورد تحقیق و پژوهش قرار گرفته که به اختصار عنوان...

این نوشتار در پیوند با مقاله قبلی در شماره پیشین این نشریه، مقدمه ای کوتاه بر نخستین کوشش های ایرانیان برای توسعه اوضاع بهداشت عمومی و شهری به روایت اسناد به دست آمده از آرشیو اسناد تاریخی وزارت امور خارجه می باشد. در این بخش کوتاه تعداد محدودی از اسناد حاوی دستورالعمل های مربوط به لزوم انجام یک سری اقدامات بهداشتی در اواخر دوره قاجاریه ذکر می شود که خود گویای نخستین تلاش های رسمی و دولتی برای ...

همدان از دیرباز میزبان اقوام و پیروان ادیان مختلف بوده است، که یهودیان یکی از آنان به شمار می روند. موقعیت جغرافیایی و اقتصادی همدان و قرار گرفتن آن بر سر راه بازرگانی بین النهرین، سبب گردید که یهودیان در دوره ی قاجار این شهر را مرکز فعالیت های اقتصادی خود در غرب ایران قرار دهند. تراکم جمعیت و آزادی نسبی یهودیان در همدان در دوره ی قاجار باعث گردید که آنان در فعالیت های اقتصادی، مانند بازرگانی ب...

هدف: هدف این مقاله یافتن تکنیک یک نمونه عکس پایه کاغذی بسیار بزرگ از احمدشاه قاجار، با ابعاد 50×140 سانتی‌متر، مربوط به اواخر دوره قاجار است. روش پژوهش: روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع آمیخته و ترکیبی از روش‌های کمی و کیفی شامل روش آزمایشی، تجربی و توصیفی است. انجام مطالعات کتابخانه‌ای و استفاده از روش‌های آزمایشگاهی FTIR، XRF و SEM-EDS همین‌طور شیمی تر و مشاهدات میکروسکوپی، از روش‌های مور...

بررسی سیر تاریخی آموزش و پرورش در ایران، نشان دهنده پیشینه طولانی آن از پیش از اسلام تا به امروز است. روند شکل گیری مدارس در ایران، به صورت رسمی و با ایجاد نظامیه ها در دوره سلجوقی آغاز شد و با اشکال دیگر و طی فراز و نشیب هایی تا به دوره قاجار نیز ادامه یافت. همزمان با توجه ای که در دوره قاجار به آموزش علوم دینی شد، مدارس علوم دینی نیز از اهمیت به سزایی برخوردار شدند؛ به گونه ای که در شهر تهران...

بنای صارم الدوله از مهمترین بناهای قاجاری واقع در شهر تاریخی کرمانشاه می باشد، این بنا متعلق به شاهزاده صارم الدوله فرزند ارشد عماد الدوله حاکم کرمانشاه می باشد . خانه صارم الدوله علاوه بر معماری اصیل ایرانی دارای نقاشیهای دیواری زیبایی در اتاق پنچ دری واقع در ضلع غربی می باشد. این نقوش دیواری دارای موضوعات حماسی، عاشقانه و تزیینی می باشد که در قابهایی با تزیینات فراوان تلفیقی از هنر ایرانی و ا...

دوره قاجار به‏ویژه دوران سلطنت ناصرالدین شاه در تاریخ تحولات پزشکی ایران اهمیت زیادی دارد؛ زیرا در این دوره طب نوین کم‏کم جایگزین طب سنتی ایران می شود. در این مقاله شیوه معاینه و روش های معالجه بیماران در آن دوره رگ‏زدن، حجامت، زالو انداختن، جراحی، ورزش، تنقیه و داغ کردن از دیدگاه شماری از سیاحان بررسی شده که در اغلب موارد مورد تأیید آنها قرار گرفته است. این بررسی می تواند چشم اندازی از چگونگی ...

یکی از مؤلفه های مهم در بحث سلامت هر جامعه، بهداشت عمومی است که دانش و هنری جهت پیشگیری از بیماری و تأمین، حفظ و ارتقای تندرستی و توانمندی انسان است که منجر به توسعه جامعه می شود. این مؤلفه را می توان در دوره های مختلف تاریخی بررسی تا به تکمیل تاریخ پزشکی کشور کمک کرد. یکی از مهم ترین دوره های تاریخ پزشکی ایران، عصر قاجار است که در آن دوره، سیاحانی به ویژه از اروپا به ایران آمدند و اوضاع بهداشت...

بهره گیری از تابش بند در معماری ایران تاریخی کهن دارد و ضرورت پیدایش آن قرارگیری بسیاری از نقاط ایران در پهنه اقلیمی گرم و خشک و نیاز به کنترل ورود نور به ساختمان و محافظت از افزایش دمای ناشی از گرمای خورشید در فصول گرم سال بوده است. در دوران قاجار با نمونه ای از تابش بندهای پارچه ای روبرو هستیم که در قالب منسوجاتی تزیینی بر روی نمای ساختمان های گوناگون این دوره نصب شده اند و هدف مقاله حاضر برر...