سید یحیی فدائی یزدی از جمله شخصیتهای علمی و ادبی قرن سیزدهم می باشد. او در شهر یزد زندگیش در اشتغال به تعلیم و تعلم سپری نموده است . ودر سال 1280 یا 1282 هجری قمری رو در نقاب خاک کشید ، و مجموعه ای از آثار علمی و ادبی از خود بجای گذاشت . از جمله آثار قلمی او کتاب ((منظومه فی علم النحو)) به زبان عربی است که مشتمل بر بیشترین مطالب نحوی می باشد و تاکنون بصورت نسخه خطی باقی مانده. مؤلف آراء و نظریه...

تعد قضیة الاشتغال و التنازع واحدة من قضایا النحو الأکثر قدرة علی کشف منهج النحاة ، و خصوصاً مسأله المفارقة بین نظریتهم و الواقع اللغوی الذی اعتمدوا علیه و البابان من أکثر الأبواب النحویة اضطراباً و تعقیداً . یتفاوت أسلوب النحاة فی تعریف الاشتغال بین الاختصار و الشرح المطول . هذا وقد أرجعت فکرة العامل فی النحو عند الکثیرین إلی تأثر النحاة بأصول الفقه فقد ذهب الفقهاء إلی القول بالعامل و البحث عن ال...

أسهمت مظاهرُ اختلاف الآراء وتعدّد الأوجه الإعرابیه فی ولاده ظاهره الترجیح فی النحو العربیّ، وقد عزّزها المنطقُ السائد بین النُّحَاه من أنّ أقوالهم النحویّه لیست قواعدَ ثابتهً لا تتغیرُ، وأنّ الکلام یخضع إلی سیاقه ومقامه بالدرجه الأولی، وتتحکّم به شبکهٌ قویهٌ من العلاقات اللفظیه والمعنویه تَصْهَر أبعادَه الدلالیه فی صنعتِه النحویّهِ.   هذا البحث یتناول، بحلّهٍ جدیدهٍ، بعضَ مسائل العطف التی تداولتها کتب النُّحَاه القدامی، مرکّز...

بعد المد الإسلامی فی العالم واتساع رقعة الدولة الإسلامیة، انتشرت العربیة کلغة الدین بین هذه الشعوب، مما أدّی إلی دخول اللحن فی اللغة. دعت الحاجة علماء ذلک الزمان لتأصیل قواعد اللغة العربیة لمواجهة ظاهرة اللّحن خاصة فی ما یتعلق بالقرآن والعلوم الإسلامیة. لکن سرعان ما استهدف النحو لذاته ولا لإجادة اللغة ودخلته تعقیدات ما کان لها من اللغة شیء. فقام جماعة من القدماء لتیسیر النحو العربی، وتخلیصه من ال...

دراین پایان نامه که به شرح کتاب «علل النحو»اختصاص دارد،ابتدا به پیدایش مکاتب نحوی پرداخته شده است وپس از آن زندگی فردی و اجتماعی ابن وراق،جایگاه او در نحو وهمین طور آثارش به ویژه کتاب «علل النحو» او مورد بررسی قرار گرفته است.همچنین به دلیل عنوان وموضوع کتاب که بر مدار استدلال بنا شده است،تاریخچه ای از تعلیل در نحو،تعریف علت،انواع علت ودیدگاه علماء نسبت به تعلیل ارائه شده است. در فصل سوم پایان ن...

« النحو الوافی» کتابی در حوزه قواعد زبان عربی است که در سال 1960 میلادی در چهار جلد با تدریس یکصد وهشتاد و چهار مسئله بر مبنای « الفیّه ی ابن مالک» توسط استاد « عباس حسن » تألیف و چاپ شده است. موضوع اصلی این کتاب مباحث صرف و نحو است. مؤلف پس از بررسی مذاهب نحوی، برای انسجام بخشیدن به آن ها، شواهد متعددی از آیات قرآن کریم، احادیث، اشعار قدیم و معاصر و عبارات کاربردی عصر کنونی را برای استفاده ی...

بعد أن فرغ علماء النحو من جمع المادة اللغویة التی أرادوا تقعیدها من وسط شبه الجزیرة العربیة، و بعد أن نسقوها و صنفوها تحت عناوین بارزة تستغرق جمیع مناحی الکلام العربی و مرافقه، بعد القیام بکل تلک المراحل المنهجیة اعتقدوا بوجود مرحلة منهجیة أخری أوجبوا علی أنفسهم إنجازها و القیام بها، و هذه المرحلة هی عملیة التعلیل؛ فذکروا لکل ظاهرة من ظواهر اللغة، ولکل مسألة من مسائل النحو و الصرف علة لتساعد عل...

غزالی، از تأثیرگذارترین متکلمان مسلمان، در کتاب تهافت الفلاسفه در مسئله سیزدهم به پریشان‌گویی فیلسوفان و تناقضات آنها در مسئله «علم خداوند به جزئیات» می‌پردازد. انگشت اتهام او صریحاً متوجه شخص ابن‌سینا در خصوص تلقی او از چگونگی علم خداوند به جزئیات است که به گمان غزالی این نوع تلقی عملاً انکار علم خداوند بوده و موجب کفر است. در این مقاله می‌کوشیم ضمن تبیین دیدگاه امام محمد غزالی و ابن‌سینا در این...

اختلافات فراوان میان دو‌‌ مکتب نحوی بصره و کوفه باعث‌‌ شد تا برای نحو هم‌‌چون فقه و کلام علمی پدید ‌‌آید و پژوهش‌گر‌‌ان این ‌‌حوزه ازطریق آن استنباط احکام نحوی را دریابند که آن را «أصول‌النحو» یا «علل‌النحو» نامیده‌اند. ابن‌‌سراج ازجمله کسانی است که در کتاب الأصول فی النحو به این‌ ‌علم پرداخته ‌‌است. بسط و تفصیل او در باب‌ها و فصل‌های این کتاب بر ذهن دریابندۀ این‌‌ دانشمند بزرگ دلالت د...