«خرقه پوشی» از جمله آیین ها و رسوم رایج تصوف است که گاه آدابی دیگر همچون «خرقه‏ انداختن» یا «تخریق خرقه»، «خرقه از سر به‏درآوردن» و «خرقه از سر برکشیدن» را به همراه داشته است؛ «تخریق خرقه» بیشتر به هنگام وجد به‏ویژه در مراسم سماع صوفیانه رخ می داده است؛ «خرقه از سر به‏درآوردن» گاه از سر وجد بوده است و گاه برای زدودن کدورت میان دو صوفی، و «خرقه از سر برکشیدن» برای تنبیه صوفی خاطی در خانقاه‏ها را...

اندیشه وحدت وجود یکی از اندیشه های غالب در عرفان است. عطار نیشابوری نیز به عنوان یکی از نمایندگان عرفان اسلامی، طبیعتاً از اندیشه وحدت وجود متاثر بوده است. بسیاری از تصاویری که عطار نیشابوری از خداوند و رابطه او با انسان و طبیعت عرضه کرده در چارچوب اندیشه وحدت وجود جای می‌گیرد. این مقاله در پی آن است تا پر بسامدترینِ این تصاویر را در آثار منظوم عطار بررسی و تحلیل کند. همچنین از آنجا که از اندیشه ...

کاربرد تمثیل در زبان و ادب فارسی سابقه ای طولانی دارد و محل اختلاف نظر میان اهل ادب بوده است و در تفهیم مفاهیم عقلی،ذهنی و انتزاعی به مخاطبان بسیار موثر و کارآمد بوده است.قصه و تمثیل مقدمه اولین گام در شناخت به تمام معنی مثنوی های منطق الطیر و مصیبت نامه عطار نیشابوری و راه ورود به دنیای ناشناخته آن هاست.البته مفهوم درونی و نهفته در حکایت های عطار به روشنی معلوم است و با توجه به ترتیب عناصر و ت...

منازل و مقامات از جمله موضوعاتی است که در عرفان اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در بیشتر آثار عرفا، این موضوع در بابی مستقل و یا به طور ضمنی مورد بحث قرار گرفته است. برخی از ایشان راه رسیدن به وصال حق و کمال انسانی را عبور از این منازل می دانند. سابقه این روش به مکاتب عرفانی قبل از اسلام باز می گردد، چرا که حرکت منزل به منزل پیش از آن در مکاتب عرفانی هند و چین وجود داشته است. عرفا در مع...

در این نوشتار درصددیم اخلاق عرفانی عطار را در قالب یک نظریۀ اخلاقی منسجم تبیین سازیم تا براساس آن ملاک تعیین ارزش اخلاقی افعال از نظر وی مشخص شود. بررسی و تأمّل در اشعار عطار بیان‌گر آن است که سه نظریۀ متعارف اخلاق هنجاری یعنی نتیجه­گرایی، وظیفه­گرایی و فضیلت­گرایی از دل آثار او استخراج­پذیر است، امّا این سه نظریه هم با برخی مبانی خداشناختی و انسان­شناختی اخلاق عرفانی عطار و هم با یکدیگر سازگار ن...

ملا محمد محوی یکی از شاعران و عارفان توانای پارسی گوی کُرد در نیمه ی دوم قرن سیزدهم و اوایل قرن چهارده هـ. ق است که دیوان اشعار او سرشار از اندیشه های عرفانی والایی همچون حال و مقامات عرفانی، فنا و بقای الهی، ترک هستی موهوم مجازی، وحدت وجود، اندیشه های حلّاج و ... است. محوی، شاعر بزرگ کُرد، از اندیشه های عرفانی عطار نیشابوری متأثر بوده است و در باب مضامین و اندیشه های عرفانی و صوفیانه از جهات بسی...

چکیده اعلام از جمله واژگانی است که شاعران پهنه ی ادب فارسی ، به ویژه شاعران عارف مسلکی چون عطار نیشابوری با آن تصویر ساخته اند و مضمون های نو آفریده اند . این پایان نامه با عنوان « تصویرسازی و مضمون آفرینی در مثنوی های الهی نامه ، منطق الطیر ، مصیبت نامه و اسرارنامه ی » عطار نیشابوری ، تصویر و مضمون را در این مثنوی ها بر پایه ی اعلام اساطیری ، دینی ، تاریخی و طبیعی بررسی کرده و بسامد آن ها را...

دیوان مصور سلطان احمدجلایر (784-813ه.ق) که در نگارخانه فریر موزه ی اسمیتسونین واشنگتن نگهداری می شود، یکی از اسناد مهم تاریخ نقاشی ایران می باشد که آغازگر سبک جدیدی در کتاب آرایی سده ی نهم هجری و پس از آن به شمار می رود. این کتاب شامل هشت نگاره (تشعیر) می باشد که نگاره ها مراحل سفر عرفانی مرغان منطق الطیر عطار را به تصویر کشیده اند. در این رساله پس از مروری بر تاریخ خاندان جلایر، اوضاع اجتماعی...

چکیده این رساله به بررسی شطحیات در دیوان عطّار نیشابوری، عارف نامدار قرن ششم، پرداخته و از دو بخش کلّی تشکیل شده و هر بخش، خود به دو فصل بزرگ تقسیم گردیده است. در رسال? حاضر سعی شده است که با بررسی بن مایه های اصلی شطح و طامات در دیوان عطّار و تحلیل آنها، نقش شطحیات در شکل گیری و تبیین شخصیت عرفانی این عارف بزرگ بررسی گردد. از آنجا که شعر عرفانی، ترجم? احوال و تجربیات روحانی شخص عارف است و با...

نگاه ساختارگرایی به متون ادبی، از منظرهای متعددی صورت پذیرفته است. یکی از این منظرها مطالعۀ روایی است. از میان ساختارگرایان روایت­شناس، تزوتان تودوروف یکی از کامل ترین الگوها را برای مطالعۀ متون روایی به دست می­دهد که شامل سه نمود معنایی، کلامی و نحوی است. این مقاله به بررسی نمود نحوی روایت در مصیبت­نامۀ عطار، از دیدگاه تودوروف می­پردازد. در این پژوهش، تنها روایت کلان مصیبت­نامه مطالعه شده است....