تذکره الاولیا کتابی است به نثر، نوشته شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری (540-618 ق)، در شرح احوال و بیان اقوال تعدادی از عرفا، که از آن می توان اطلاعاتی گسترده درباره ابعاد مختلف شخصیت عرفا به دست آورد. در خلال سرگذشت عرفا، نقش و تاثیر زنان نیز مشهود است و با بررسی دقیق تذکره الاولیا، می توان سیمای زنان را در قالب مادر، همسر، معشوق، عارف، و نیز خواهران و دختران عرفا، پیرزنان، و کنیزکان مشاهده کر...

تبیین هستی شناسانه مرتبه حق از مسائل بنیادین مکاتب فکری دینی ازجمله عرفا و فلاسفه است. با پیدایش عرفان نظری عرفا در مقام تحویل شهود به معرفت حصولی برآمده و با پذیرش و تبیین اعتبارات وجود، ذات حق را، مرتبه لابشرط مقسمی معرفی کرده‌اند. حکما حق‌تعالی را وجود بشرط لا می‌دانند، و این مسئله از نقاط مورد اختلاف حکما و عرفا به شمار می‌آید. در این میان ملاصدرا و عده‌ای به‌تبع او سعی کرده‌اند با تفسیر وج...

کاهش یا افزایش وقف بر صوفیه در دورۀ ایلخانی (735- 656 ق) با کسب مشروعیت از طریق اسلام‌پذیری و انطباق با فرهنگ و تمدن ایران رابطۀ مستقیم داشت. ایلخانان نامسلمان به کسب مشروعیت از طریق عرفا و مشایخ نیازی نداشتند و در نتیجه در دورۀ آنها وقف بر صوفیه راکد ماند. پس از سقوط خلافت بغداد و افزایش اسلام‌پذیری ایلخانان بر دست عرفا و مشایخ، وقف بر صوفیه در روند جدید حاکمیت ایلخانی رو به افزایش نهاد. برخی ...

از آنجا که عرفا و متصوفان از طرق مختلف با خداوند ارتباط برقرار می‌کنند و در ارتباط با حق جنبه‌های گوناگون صفات او را مورد توجه قرار می‌دهند در این تحقیق سعی شده است به بررسی اشکال مختلف ارتباط عرفا  با خداوند با توجه به دریافت باطنی آن‌ها از صفات حق تعالی پرداخته شود. آنچه هدف اصلی ما در این مقاله است بررسی رابطه عرفا و تلقی آن‌ها از خداوند با استفاده از قرآن کریم و کتب عرفانی از جمله تذکره الا...

بررسی ابلیس، تصویرها، نمودها، جایگاه و ویژگی هایش، در حوزه ی ادیان و با تأکید بر قرآن و نیز نزد عرفا و تعامل و گفتگوی او با عارفان در برخی از متون عرفانی مسائلی است که در این رساله بدان پرداخته شده است. غرض از این تحقیق، بدست دادن چشم انداز تازه ای از ابلیس است، زیرا شیطان در ادب عرفانی جایگاه ویژه ی داشته و نظریات ظاهراً متناقضی پیرامونش وجود دارد. از آن جا که حضور ابلیس در ادبیات عرفانی پررنگ ...

تقریر متداول و مرسوم از سخنان عرفا در خصوص مقام ذات حق تعالی، لابشرط مقسمی بودن آن است. اما در این مقاله با الهام از تقسیم بندی عمیق و جدیدی که مرحوم غروی اصفهانی از صرف حقیقت، ماهیت، و هویت ارائه داده است اعتبار دیگری که در آن نه لحاظ با غیر، که مفاد لابشرط مقسمی است درنظر گرفته می شود و نه عدم لحاظ با غیر را اثبات کرده و این اعتبار را مناسب ترین لحاظ برای ذات غیبی حق دانسته و به دنبال آن، اعت...

عرفا همواره به قرآن به عنوان سرچشمه اصیل و ناب عرفان اسلامی توجه داشته اند و بنای تمام مراحل و منازل سلوک را بر آن استوار کرده اند. علی رغم وضوح این موضوع که بنیاد زندگی، تفکّر و سیر استکمالی عرفا بر قرآن استوار است؛ اما برای تبیین نحوۀ نگرش عرفا به قرآن لازم است که دیدگاه ها و اقوال عرفا در باب قرآن بدقت بررسی و تحلیل شود. یکی از نکات مهم در متون عرفانی، توجه ویژۀ عرفا به تمثیل و استشهاد به آیا...