در برخی منابع روایی شیعه و اهل سنت احادیثی با موضوع «عدم سایه برای پیامبر و ائمه معصوم» به چشم می خورد. محدثان و مؤلفانی که این احادیث را پذیرفته اند، این ویژگی را معجزه ای از سوی ذوات مقدس معصومان دانسته اند؛ اما در مقابل، بیشتر اندیشمندان در برخورد با این گروه از روایات سکوت کرده اند و یا با عدم ذکر این روایات در کتاب های خود، به صورت تلویحی ضعفی متوجه آن دانسته اند. در یک نگاه کلی، بیشتر ...

رویکرد عمومی وتلقی رایج در میان دانشمندان اسلامی به خصوص محدثان ،مفسران وفقیهان ،همواره این بوده که این حدیث است که میتواند مبیّن و مفسِر قرآن باشد و از ایفای این نقش توسط قرآن نسبت به حدیث ، غفلت شده است . و این در حالی است که با واکاوی آیات مرتبط با روایات ، به این حقیقت دست می یابیم که در پاره ای موارد ، می توان وضعیت و مضامین روایات را نیز با بهره گیری از آیات تبیین نمود .هم چنان که تخصیص حدی...

چکیده : «آیت الله معرفت» در «التفسیر الاثری الجامع» روشی جدید در تفسیر قرآن ارائه می دهد، وی تفسیر را زدودن ابهام از لفظ مشکل می داند و به طور کلی روش های تفسیری را به دو بخش اثری و اجتهادی تقسیم می کنند ، ایشان ، هم لفظ قرآن و هم معنای آن را وحیانی می داند ، قائل به امکان فهم قرآن وجو از تفسیر است ، به وجود بطن در قرآن کریم معتقد است و آن را بر خاسته از مولول های التزامی کلام ، از نوع لزوم غ...

عرضه حدیث بر قرآن به عنوان مهم ترین معیار نقد متن حدیث از جایگاه ویژه ای برخوردار است. روایات بسیاری که پشتوانه و سند این معیارند، نزد اصولیان به «اخبار عرض» و «ترجیح» شهرت یافته و به عنوان نخستین و مهم ترین معیار در عرصه نقد متن حدیث و در بازشناسی احادیث معتبر از احادیث مجعول، همواره مورد توجه عالمان و اندیشمندان اسلامی قرار گرفته اند. طبق مفاد و مضمون این روایات، حدیثی که به معصومین: منتسب ...

«توصیف أثری قرآن» دانش مستقلّی است که موضوع آن، روایات معصومین(ع) در بیان توصیفی آیات وسوره های قرآن است. این روایات را می توان به دسته های مختلف تقسیم کرده و مورد مطالعه قرار داد. دسته ای از این روایات توصیفی، مربوط به بیان تفضیل هاو برتری هایی است که برخی از آیات قرآن بر آیات دیگر پیدا کرده اند. براساس این دسته از روایات، معلوم می شود که برخی از آیات قرآن از لحاظ مقصود یا مضمونی خاص، بر آیات د...

حوا همسر آدم نخستین زنی است که در اساطیر و حکایات از او یاد می‏شود. آیات قرآن چگونگی آفرینش حوا را به روشنی بیان نکرده‏اند. در مقابل برخی روایات در منابع اولیه حدیثی یافت می‏شوند که حوا یا به طور کلی جنس زن را آفریده شده از آدم یا جزئی از بدن او می‏دانند. در این مقاله این روایات پس از دسته بندی و گزارش، نقد و بررسی می‏شوند. در نقد متن عرضه روایات بر قرآن‏، عقل و دیگر ملاک‏ها مبنا قرار می‏گیرند....

در میان احادیث معصومین (ع)، آن دسته از روایات که به شأن یا سبب صدور و نیز شرح و توضیح مفردات و مفاهیم یا ذکر مصداق آیات و ... اشاره و تصریح می کنند، عهده دار تفسیر أثری قرآن می باشند، امّا دسته ی دیگری از روایات، تنها به توصیف برخی از آیات و سوره های قرآن می پردازد که شایسته است این روایات اخیر را عهده دارِ «توصیف أثری قرآن» بدانیم. این روایات به ویژگی های مختلف آیات و سوره های قرآن اشاره یا تصری...

چکیده هر علمی، قواعد واصول خاص خود را داراست. رعایت آن قوانین واصول، ازمهمترین امور به شمار می­رود. در علم تفسیر قرآن برای درک صحیح و نزدیک به واقع از کلام الهی، اصول و قواعدی لازم است. قواعد تفسیر، مجموعه ضوابط کلی ای را در بر می گیرد که مفسر با رعایت آنها، به تفسیر قرآن می­پردازد. توجه به انواع قرائن کلام، درنظر گرفتن قواعد ادبی، مبنی بودن علم وعلمی و ... از جمله قواعد تفسیر است. در این م...

حالات پیامبرe هنگام نزول قرآن و دریافت وحی، از مسائل مهم در زمینه علوم قرآن است؛ چه این که در جوامع روایی و کتاب های تفسیری، روایات فراوانی- که گاه به استفاضه می رسند- در این زمینه گزارش شده است. بیش تر این روایات را اهل سنت گزارش کرده اند و مجموع آن ها در شش دسته قابل تقسیم اند: 1- ترس و اضطراب پیامبرe هنگام نزول قرآن؛ 2- نزول قرآن بر پیامبرr هنگام خواب؛ 3- عرق ریزی پیامبرr هنگام نزول قرآن؛ 4-...