از نگاه محمدحسین طباطبایی، حقیقت عدل همان مساوات و موازنه بین امور است، به طوری که هر چیزی در جایگاهی که استحقاق آن را دارد، یعنی در جایگاه شایسته‌اش، قرار گیرد. ایشان عدل را مساوق و ملازم با حسن می‌دانند و از طرفی در تفسیر المیزان افعال الاهی را مبتنی بر حسن و قبح عقلی قرار داده‌اند. پس از نگاه ایشان اوامر و نواهی الاهی مبتنی بر عدل نیز هست. برای اثبات عدل الاهی در کتب فلسفی و کلامی به براهین ...

در تلقی رایج، تغییرناپذیر قلمداد کردن مجازات‌های حدی سبب شده است تا نهادهای جزایی نوپیدا در حدود راه پیدا نکند. این در حالی است که این نهادها اغلب از آن‌روی که عقلایی‌اند در تعزیرات جریان می‌یابند. این پژوهش با رویکرد تحلیلی ـ انتقادی نشان می‌دهد که ثبات کیفرهای حدی مانع ورود نهادهای جزایی نوپیدا به آنها نیست. تمسک به اطلاق ادله‌ تعیین‌کننده‌ کیفرهای حدی، دلیل مناسبی برای نفی جریان نهادهای جزای...

این مقاله با تحلیل دیدگاه عالمان امامی و غربی در باب هرمنیوتیک و تفسیر جزایی، و همچنین طبق یافته‌‌های زبان‌شناسی براساس دو روش عقلی و نقلی در پی بررسی پایه‌‌های فهم و تفسیر قوانین جزایی است. به طور کلی، در همه نظام‌‌های حقوقی، فهم قانون کیفری تنها با قواعد تفسیری میسر می‌‌شود و این در مکتب امامیه، نیز صادق است با این تفاوت که چون امامیان قوانین جزایی را براساس نظریه توحیدی وضع می کنند، پس دادرس...

از آنجا که رابطه‌ی ابتلا با عدالت الهی از جمله چالش‌های فکری اندیشنمدان اسلامی می باشد پژوهش حاضر در مقام پاسخ به این پرسش است که چگونه سنت ابتلا با عدالت خدا سازگار است،به مقایسه دیدگاه‌های قرآنی سه اندیشمند امامیه،معتزله و اشاعره دراین‌باره پرداخته تا از تدقیق در نظریات‌ آنها، رهیافتی جامع‌تر پیدا کند و ضمنا نقاط قوت و ضعف دیدگاه‌ها معلوم گردد.مقاله حاضر با شیوه توصیف و تحلیل، ابتدا دید...

اختلاف روش بحث میان متکلمین و فلاسفه و نی موارد اتفاق هر دو گروه در مسئله عدل الهی موضوع این رساله است . عناوین رساله عبارتند از : مسیر تاریخی طرح مسئله عدل الهی ، بررسی ریشه لغوی و اصطلاحی عدل ، مسئله حسن و قبح عقلی از دیدگاه متکلمین و فلاسفه در نظام آفرینش و عدل الهی در قیامت . رساله حاوی ضمائمی به شرح زیر است 1- ترجمه رساله « انفاذ البشر من الجبر و القدر » از سید مرتضی در تفکیک فعل عید و خ...

حقیقت «عدل» به جهت فطری بودنش، از دیرباز جزء مهمترین مفاهیم بنیادی و دغدغه‌های زندگی بشر و ادیان الهی بوده است. قرآن کریم نیز به عنوان چراغ هدایت انسان ها، این آموزه را در همه‌ی ابعاد زندگی مورد تأکید قرار داده است. در برخی از آیات با بهره گیری از تمثیل ها، به توضیح و تبیین هر چه بیشتر این مفهوم پرداخته شده است. از سوی دیگر فراوانی آیات عدل و کلمات مترادف آن، بیانگر اهمیت جایگاه این مفهوم در قر...

تسبیت یکی از مهمترین مسائل در حقوق اسلامی است و بدین دلیل به تحقیقات گسترده ای نیازمند است که در این پایان نامه به برخی از آنها اشاره شده است . سبب آن است که وجودش ، وجود لازم نیاید اما از عدمش ، عدم لازم آید. از مهمترین مسائلی که در این پایان نامه به آنها اشاره شده است : تاریخ اصطلاح تسبیت ، تسبیت از منظر قواعد فقهی، اقسام افعال انسان تعریف فقهی سبب و شناخت آن، اصطلاح فقهی سبب ، نقد و بررسی تع...

در حقوق جزای اسلامی، جنسیت مجرم بعضاً در نوع یا شکل مجازات او تأثیر دارد. با قطع نظر از دیدگاه کلی اسلام به زن و مرد که طبق آن هر دو در مقام انسانیت مشترکند و قابلیت تعالی و صعود یا انحطاط و سقوط کامل را دارند ، وضع احکام فردی ، اجتماعی ، و جزلیی متفاوت برای زن و مرد اهدافی چون شکل گیری تناسب و تعادل در تعاملات اجتماعی و نیل به عدالت هر چه بیشتر را دنبال می کند. در این پژوهش تلاش شده است ضمن بر...

احکام مختلف اضطرار به جنایت، به‏وضوح در فقه تبیین نشده است. همین امر، موجب شده که قوانین جزایی از جمله قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 نیز دچار نقصان آشکاری در این باره باشد. نویسنده در این نوشتار کوشیده احکام مختلف اضطرار به جنایت نفس و عضو را استنباط کرده، کاستی‏های قوانین جزایی را نیز در این باره نشان دهد و در نهایت، پیشنهادی برای اصلاح قانون مجازات اسلامی داده است.

گروهی از حقوقدانان اسلام جرم را به دو قسم تقسیم می کنند: 1 - جرمهایی که اثبات آنها در محکمه قضایی دشوار، بلکه محال به نظر می رسد، زیرا این گونه گناهان در ماهیت خود به گونه ای هستند که غالبا شواهد و ادله ای که بتواند آنها را اثبات کند، در دست نیست . 2 - جرمهایی که در محکمه قضایی بواسطه ادله و شواهد قابل اثبات است . اینها جرمهایی هستند که کیفر دنیوی از حدود، تعزیرات ، قصاص و دیات برای آنها مقرر ش...