پرسش اصلی این است که آیا فقیه یا حقوقدان، خصوصاً در موارد سکوت و نقص، تعارض قوانین و یا در مقام اختلاف نظر دانشمندان، می‌تواند به قاعده عدالت استناد کند؟ در این مقاله، برای دادن پاسخ به پرسش بالا، پس از اشارة گذرا به ارجمندی و والائی عدل، به میزان، مبنا و همچنین هدف و قاعده بودن عدالت در دانش فقه، حقوق و فلسفة سیاسی پرداخته شده است. پرسش دوّم این است که آیا فقها و حقوقدانان در آراء و نظرات فقهی ...

افعال خداوند متعال با توجه‌ به اطلاق وصف عدل در حوزۀ تکوین، تشریع و جزا برمبنای عدل است. ازاین‌رو همۀ احکام شرعی متصف به وصف مقدّر عدل است. برخی اندیشمندان معتقدند فقیه در استنباط حکم شرعی می‌تواند با شاقول عدل و ظلم، و تشخیص مصادیق آن به وجوب و حرمت فتوا دهد. از این موضوع به قاعدۀ عدالت یا نفی ظلم تعبیر می‌شود. در فقه پیشینۀ چندانی از این قاعدۀ با این عنوان نداریم و قاعده بودن آن را معاصران مطر...

این مقاله درصدد بررسی این مسأله است که «آیا می توان در کنار سایر راه های پی بردن به عدالت راوی مانند تعدیل علمای رجال، به اصالت عدالت نیز تمسّک کرد؟» هدف این تحقیق آن است که با بررسی یکی از راه های ممکن برای احراز عدالت راوی، زمینه برای احیای بسیاری از روایاتی که تنها به دلیل مجهول بودن راوی، حتی از سوی کسانی که معیار پذیرش روایت را وثاقت راوی دانسته اند، کنار نهاده شده است، فراهم گردد. برای پاس...

یکی دانستن قانون و قاعده ی حقوقی، نشان از رویکرد تحقّقی دولتی در مبنای التزام آوری قاعده ی حقوقی داشته، به یکی انگاشتن حقوق و قانون منجر شده، می تواند نوعی عدالت دولتی و به دنبال آن، تفسیر لفظی از قانون را تنیجه دهد. با این وجود، آیا  می توان با تأکید بر تفکیک قانون از قاعده ی حقوقی، زمینه ی عبور از عدالت دولتی به عدالت عرفی یا عدالت شرعی را ایجاد و بدین ترتیب، تفسیر قضایی را از چارچوب تفسیر لفظ...

تحقیق حاضر، به تشریح، تولید و بازتولید عدالت بر‌اساس منابع سه‌گانه‌ نظام سیاسی اسلام، جهت سیاست‌گذاری‌های کلان و نقش تاثیرگذار عدالت در توسعه اجتماعی و تصمیم‌گیری سیاسی و اجتماعی می‌پردازد. مبنای مفهومی و نظری مباحث پژوهش، بر‌اساس اندیشه اسلامی و نظر امام خمینی+ در کتاب‌های «شرح حدیث جنود عقل و جهل» و نیز کتاب «چهل حدیث» می‌باشد. براساس این، طبق اندیشه امام خمینی+ انسان‌ها دارای سه‌لایه‌ وجودی،...

«مروت» به معنای انسانیت و جوانمردی است و در اصطلاح یعنی نزاهت و دور نگهداشتن خود از گفتارهای پست و کارهای فرومایه‌ای که در شأن و شایستۀ امثال یک فرد مؤمن نیست. مروت، شرط یک زندگی متعالی و اخلاقی محسوب می‌شود که قلمرو آن تمام شئون زندگی است و مراتب متفاوتی دارد که بر حسب احوال، اشخاص، شرایط، زمان‌ها و مکان‌ها تغییرپذیر است. اصحاب بامروت، دارای نشانه‌ها و نمادهایی هستند که ثمراتی را در زیست مؤمنا...

چکیده با توجه به دیدگاه عدالت محور غرب که قرارداد اجتماعی راولزی آن مبنای انقلاب صنعتی به عنوان تحول بزرگ بوده است . در نهایت باعث از بین رفتن بسیاری از دستاوردهای غرب شده گرچه نظام مردم سالاری غرب در این مسیر سعی کرده است با تصویب قوانین لیبرالیستی و دموکراتیکی به نوعی به عدالت و کارایی دست یابد ولی در این زمینه ضعف خود را نشان داده است، در حالی که اسلام با نظام وحیانی و مبتنی بر عدالت که منش...

هدف از تدوین این پایان نامه علاوه بر پژوهش فقهی در زمینه موضوع بحث ، معنی و مفهوم ملکه ، تقوی ، اصرار ، کبیره و صغیره ، فسق ، مروت ، حسن ظاهر ، عدالت و اقوال و دلایل آنها و طرق اثبات عدالت و موانع و مسقطات آن و چگونگی عود آن و تقسیمات گناهان بطور مفصل مورد بررسی قرار گرفته است .

قراردادها به عنوان رایج ترین اسباب تملیک و تملک و از مهم ترین ابزار توزیع ثروت در جوامع، چنانچه متصف به عدالت گردند، برقراری عدالت توزیعی در جامعه نیز تسهیل می گردد. فردگرایان طریق تحصیل عدالت در قرارداد را اصل آزادی قراردادی متعاقدین می دانند. اما اقتضائات عصر حاضر و تفاوت موقعیت طرفین قرارداد، پذیرش مطلق این نظریه ی را مشکل می نماید. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی در پی بررسی ...

عدالت به عنوان یکی از مهم‌ترین اهداف و ارزش‌های حاکم در اقتصاد اسلامی، در اسلامی بودن نظام مالی نقش بسزایی دارد. نظام مالی هنگامی عادلانه است که در سه سطح مبدأ (امکانات و فرصت‌های اولیة مالی)، فرایند (رابطه‌ها و فرایندهای مالی) و نتیجه (وضعیت نهایی و نتیجة عملکرد نظام مالی) منطبق بر عدالت باشد. در این میان، تحقق عدالت در رابطه‌ها و فرایندهای مالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله تلاش...