آنچه دراین مختصر موردبحث قرارمی گیردسندی است مورخ803ه ق مربوط به خانقاه شاه باباولی دربهبهان.موضوع سند، تعیین جانشینی قطب خانقاه بهبهان است.این سند در اواخر عمر قطب خانقاه به نام جمال الدین عبدالحمید جبل جیلوئی (کهگیلوئی)، معروف به صاحب البحر از زبان او تنظیم شده است.قطب بزرگ خانقاه ،مرید و شاگر خاص خود سیدشرف الدین حسن را به خلافت برگزیده و او قصدسفری دارد.قطب در این سند، سلطان، وزیر، سادات و ...

سوره توحید از سوره های کوچک قرآن بشمار می رود اما براساس برخی روایات ثلث آن محسوب شده؛ و بر مبنای کلام حضرت سید الساجدین می توان نزول آن را برای متعمقان آخرالزمان دانست. از میان مختصر مفردات این سوره واژه صمد اهمیت ویژه ای دارد و در روایات معصومین (ع) و همچنین نوشته های فلاسفه مسلمان مورد توجه قرار گرفته است. از سوی دیگر تبیین رابطه واجب الوجود و عالم امکان در افق فکری صدرالمتألهین جایگاه ویژه...

مقاله پیش رو ترجمه‌ای است از کوششی که دکتر صائب عبدالحمید برای استخراج نظریه تفسیر قرآنی تاریخ از کتاب «التفسیر الاسلامی للتاریخ» دکتر عماد الدین خلیل چاپ 1412 قمری انجام داده و آن را در بخش پایانی (کتاب فلسفه التاریخ فی الفکر الاسلامی چاپ 1428 قمری ص 589-628) قرار داده است. در این مقاله اصول اندیشه دکتر عمادالدین خلیل تبیین گردیده و در پایان نیز دیدگاه او مورد نقد استخراج کننده مقاله قرار گرفت...

گسترش فعالیت‌های شیعیان در عراق و سرایت این مذهب در میان عشایر سنی‌مذهب آنجا یکی از مهمترین مسائلی بود که ذهن دولتمردان عثمانی را در نیمة پایانی قرن نوزدهم، مصادف با دورة سلطنت عبدالحمید دوم (1876-1909) به خود مشغول می‌کرد. گزارش‌های فراوانی – خواه واقعی، خواه غیر واقعی- که از سوی کارگزاران محلی ولایت بغداد در خصوص محذورات فرهنگی، سیاسی و گسترش فعالیت‌های شیعه‌گرایی به باب عالی ارسال می‌گشت، دو...

نسخ خطی و اسناد موجود در کتابخانه­‌های ایران و ترکیه بخش قابل توجهی از تاریخ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دو کشور، در طول دورۀ استقرار امپراتوری عثمانیان، را در خود جای داده­‌اند. این آثار که اغلبشان در ایران شناخته شده نیستند، گاه به بیان زوایایی از تاریخ آن دوران می­‌پردازند که در کتب منتشر شدۀ مرتبط با موضوع، مغفول مانده و یا کمتر مورد توجه قرار گرفته‌­اند و بررسی صحت و سقم برخی مطالب آن...

چکیده اتحاد اسلام یا پان اسلامیسم مهمترین اصل سیاست داخلی و خارجی امپراطوری عثمانی در قرن نوزدهم مصادف با عصر عبدالحمید دوم را تشکیل می داد. پس از ناکامی نظریه عثمانیت یا ایجاد ملت واحد عثمانی که اساس حرکت های اصلاح طلبانه از تنظیمات تا مشروطه اول را به خود اختصاص می داد، نگاه دولتمردان و روشنفکران عثمانی معطوف به سیاست پان اسلامیسم شد. از نظر دولتمردان عثمانی، اتحاد شیعه و سنی در تحقق این سیا...

ادبیات تطبیقی نوعی فعالیت در حوزه نقد نقد ادبی محسوب م یشود که در آن، ادبیات در مفهوم کلی آن مقایسه و درباره تلاقی ادبیات در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف پژوهش می شود. در بررسی تطبیقی آثار، می توان به چگونگی تأثیر و تأثر دیدگاه های فکری و نقاط وحدت اندیشه بشری در زمینه های مختلف پی برد. در مقاله حاضر نخست مفاهیم و تعاریف کلی ادبیات تطبیقی و مبانی آن بیان شده است. سپس از دیدگاه محتوایی و ساختاری...

سخن مترجم: متن پیش رو ترجمه بحثی مستقل از دکتر صائب عبدالحمید است که در کتاب «فلسفةالتاریخ فی الفکر الاسلامی» با عنوان «علم السنن الالهیة فی مدرسة العروة الوثقی» به چاپ رسیده است. در این بحث نویسنده، سید جمال الدین اسدآبادی و شاگردش محمد عبده را بنیانگذاران نوین فلسفه تاریخ قرآنی دانسته و تداوم مکتب آنها را که با نام مدرسه عروةالوثقی از آن یاد می کند، در دو قالب شارحان و نظریه پردازان با ذکر نم...