عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب از بزرگترین شخصیت های طراز اول نسل نخست امت اسلامی و پدر علم تفسیر شمرده شده است. از آنجا که وی از اعتبار علمی فراوانی برخوردار بود و مدتی از دوره ی پیامبر(ص) و خلفای سه گانه و نیز روزگار امام علی (ع) و حسنین (ع) را درک کرد و گاه مواضع متفاوتی را در هر یک از این دوره ها، در عرصه های سیاسی و فرهنگی اتخاذ نمود، در تاریخ اسلام و تشیع از جایگاه مهمی برخوردار است. مواضع ...

اهل بیت (ع) به ‌گروهی از منسوبان نسبی پیامبر (ص) اطلاق می‌شود که حاصل پیوند ازدواج علی (ع) و فاطمه (س) هستند. این تلقی شیعه از مفهوم اهل بیت (ع) است. دانشمندان اهل سنت ضمن پذیرش کلی این تعریف و مسلم‌دانستن آن می‌کوشند دایره اهل بیت را به برخی منسوبان دیگر و همسران پیامبر (ص) تسرّی دهند. در ادبیات آنها، صدق عنوان «اهل بیت» بر تعریف شیعی قطعی است، ولی با تردید و اعتقاد به‌ تشتت دیدگاه‌ها، با تکلف،...

بنا بر باور شیعه امامیه ائمه معصومین(ع) نور واحد بوده و یک هدف و مقصود که همانا هدایت مردم است را دنبال می-نموده¬اند. اما هر یک از امامان دوازدهگانه، در شرایط زمانی و مکانی خاص می¬زیستند، از جهات مختلف سیاسی، فکری، فرهنگی با یک دیگر متفاوت بوده¬اند. مهمترین هدف از این نوشتار، تبیین جریان¬های غالب فکری در عصر زندگانی امام حسن عسکری(ع) خصوصا در دوره امامت ایشان است. مبارزات و مواضع سیاسی ائمه(ع) ...

با رسمیت یافتن مذهب شیعه در دوره‏ی صفوی (907 - 1135 ق) توجه و اهتمام شاهان صفوی به زیارت مقابر و ائمه(ع)، امام‏زادگان، و برخی از بزرگان تصوف (هم چون: شیخ صفی، شیخ زاهد و شیخ شهاب‏الدین اهری) افزایش یافت. در این نوشتار، بر اساس آگاهی‏های موجود، به سفرهای زیارتی در طول دوره‏ی صفوی، چگونگی انجام سفر و اعمالی که به جا می‏آوردند و اهداف سیاسی و اقتصادی احتمالی که در نظر داشتند اشاره شده است. نکته‏ی ...

نسب شناسی را می توان شاخه ای از مطالعات شمرد که از نظر تاریخی، اجتماعی و حتی فقهی، دارای اهمیت بسیار، به ویژه برای شیعیان است. منابع نسب شناسی، آگاهی های اندکی در باره اعقاب عباس بن علی(ع) در اختیار ما می نهد. بر اساس مندرجات کتاب زاد الأعوان (تألیف یافته در سال 1315ق.) که تنها سند مورد استفاده منابع بعدی است، علویان عباسی تبارِ اواخر قرن پنجم هجری به هند آمدند و طایفه اعوان هند هم که اکنون علوی...

حضرت ابوالفضل(ع) در واقعه عاشورا نقش برجسته ای داشته اند و با عنایت به این موضوع، اشعار مرتبط با آن حضرت در سروده های دفاع مقدس دارای جایگاه خاصّی است. شاعران مقاومت با بهره بردن از صفات و ویژگی های والای آن حضرت، اقدام به مضمون سازی کرده مضمون های جدیدی مانند نام مناطق عملیاتی و صور خیال بدیعی ساخته اند. موضوع این پژوهش، جایگاه حضرت عبّاس(ع) بین رزمندگان و بازتاب آن در شعر مقاومت است که بابررسی ...

پادشاهان صفوی خود را اولاد امیرالمومنین علی (ع) معرفی کرده و بنیان سلطنت خویش را با ترویج و تبلیغ مذهب شیعه و مبارزه با مخالفان و منکران این مذهب استوار ساخته بودند. شاه عباس اول نیز، در دین اسلام و مذهب شیعه دوازده امامی بسیار متعصب بود. دوران سلطنت شاه عباس اول را می توان دوران اوج مذهب تشیع، در عصر صفویه به شمار آورد. نمودهای این امر را در حوزه های مختلفی همچون ارادت و احترام فراوان او به ام...