فصل اول شامل مختصری از احوال و آثار حافظ شیرازی است که پس از توضیحی درباره ی ادبیات فارسی میان قرن های 8 تا 10، وارد بحث درباره ی احوال و آثار فضولی بغدادی می شود. در فصل دوم پس از اینکه درباره ی رند و بازتاب آن در ادبیات صحبت کرده ایم، مضامین قلندرانه، رندانه و مغانه، ابتدا در غزل های حافظ و سپس فضولی آورده شده و پس از بررسی، مقایسه ای میان این مضامین صورت گرفته است. با بررسی هایی که در این فص...

اصولاً هر هنرمند بخشی از حافظه قومی مردم روزگار خود را منعکس می کند؛ این حافظه جمعی متشکّل از همه فراز و نشیب های تاریخی، روحی و اعتقادی یک ملّت است و به تعبیری زنجیره ناکامی ها، کامیابی ها، عشق ها، حسرت ها آرزوها، دردها، و خلاصه، تمامی تکانه های روحی یک ملّت، در بستر تحوّلات تاریخی واجتماعی زمان می باشد مثلاً: فردوسی، مظهر حافظه قومی ایرانی در بُرهه تاریخی پیش از اسلام و حافظ، مظهر حافظه جمعی ایران د...

هدف از این پژوهش، بررسی کارکرد معنایی و زیباشناختی تکرار در غزل حافظ است. بررسی غزل این شاعر بزرگ از منظر موضوع مورد بحث، می‌‌تواند به شناسایی بخش مهمّ دیگری از ذهنیات، تجربه‌‌ها و ویژگی‌‌های محتوایی و بلاغی شعر او بینجامد که تا کنون با جزئیات مطرح شده در این مقاله به آن پرداخته نشده است. یافته‌‌های این پژوهش نشان می‌‌دهند، حافظ از تکرار واج به عنوان بارزترین گونه‌‌ی تکرار در غزلیاتش بهره گرفته ...

این رساله تحقیقی است در جهت شناساندن یکی از چهره های برتر عرفان و تصوف (بایزید بسطامی ، م . 261 ) . کسی که با دید هنری به تصوف می نگرد و آنرا از صورت زهد خشک و تصوف عابدانه بدر می آورد و به عرفان عاشقانه تبدیل می کند که بعدها در مشرب عرفان عاشقانه سنایی ها، عطارها ، مولوی ها، سعدی ها، و حافظ ها گسترش پیدا می کند.

یاد و خاطره، موضوع محوری تفکّر شاعرانه حافظ است و به همین‏جهت حائز بیشترین اهمیت در نظام اندیشه اوست. حافظ شاعری متفکّر است؛ به این معنا که شعر او متوجّه به پاسخ به اساسی‏ترین پرسش‏های آدمیان یعنی پرسش از اساس هستی، هدف آفرینش جهان و انسان، معنای زندگی و... است. حافظ، سرّ آفرینش را عشق و دوستی می‏داند که در واقعه‏ای ازلی به آفرینش جهان و انسان منجر شده است. انسان در این میان واجد هستی عاشقانه / رند...

در این پایان نامه به بررسی تطبیقی غزلیّات حافظ و شریف رضی با توجّه به مشترکات و شباهت هایی که در شعر و اندیشه و غزل و شخصیت این دو شاعر وجود دارد پرداختیم که در ابتدا به تاریخ عصر و زندگی شریف رضی و حافظ نگاهی انداخته و به بخش نقدی بر ادب عربی در عصر شریف رضی، توجه ویژه کردیم. همچنین به تأثیرپذیری حافظ از شعر وادب عربی و توانمندی او درسرایش شعر صوفیانه به زبان عربی نیز نظر کرده، سپس غزل او و شریف...

چکیده غزل حافظ هم عاشقانه است، هم عارفانه و هم مدحی. گاه این هرسه سطح را می توان در یک غزل دید. به عبارت روشن تر، در محور افقی یعنی بررسی تک تک ابیات شعر او سطوح مختلفی دارد امّا در محور عمودی یک سطح بیشتر از دیگر سطوح، خود را نشان می دهد. امّا از مختصّات جزئی سبک او می توان به اوج مفاهیم طنز در لابلای دیگر مضامین، تلفیق تصویرسازی و روایت پردازی و بیان مفاهیم متضاد در یک جا اشاره کرد. پس از حافظ...

مهم ترین مشخّصه ی حافظ را رندی شمرده اند امّا در این که رند چه ویژگی هایی دارد و کیفیّت رند چگونه است اختلاف نظرها بسیار است، یک راه و شیوه ی مناسب برای کم کردن این اختلاف نظرها، تکیه بر دانش معانی است. در پژوهش حاضر، با توجّه به دانش معانی به تحلیل رندی حافظ پرداخته ایم و سعی کرده ایم مشخّص کنیم که حافظ تا چه اندازه از دانش معانی بهره برده است. برای تبیین بهتر اندیشه ی حافظ، غزل ها را در ذیل شش عنو...

تاکنون غزل های حافظ از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است اما در این پایان نامه سعی شده است در بین غزل های عاشقان? حافظ ساخت واژه مورد مطالعه قرار گیرد. با توجه به موضوع این تحقیق و پس از بررسی های انجام شده در غزل های عاشقانه حافظ 551 واژ? مرکب غیرفعلی و فعلی و همچنین 586 واژ? اشتقاقی یافت شد. در میان واژه های مرکب غیر فعلی و فعلی، واژه های اضافه ای مقلوبی با 16 درصد بیشترین بسامد و واژه...

به رغم شهرت و اهمیّت حافظ، اطّلاع چندانی از جزئیات زندگی وی یا چگونگی سرودن اشعارش نداریم. محقّقان برای جبران کمبود منابع، یا به گفتارهای کلیشه‌ای تذکره‌نویسان اعتماد کرده‌اند و به تطبیق اشعار و تعابیر حافظ با آن موارد پرداخته‌اند یا آنکه به غزل‌های حافظ همچون سند بازگو کنندۀ زندگی و مسائل عصر تکیه کرده‌اند. اگر در برخی موارد از شخص یا حادثه‌ای نامی به میان آمده، سایر موارد را نیز با آن مطابقت کرد...