چکیده: ابن‌عربی در عبارات بسیاری از وقوع محالات عقلی در ساحت خیال سخن می‌گوید. این نوشتار با بررسی و تحلیل این مسئله از دیدگاه او، به بیان دو نظر در این‌باره می‌پردازد. نظر نخست با شواهدی از سخن ابن‌عربی مبتنی‌بر اختلاف فضاهای معرفتی و درنتیجه اختلاف موازین به‌کار گرفته شده در این ساحات، تقویت می‌شود. نظر دوم که مورد پذیرش این پژوهش است؛ مستند به عباراتی دیگر از ابن‌عربی  است. تعریفی که او از م...

براهین اثبات خدا در دورة جدید اندیشة فلسفی غرب با چالش‌هایی روبرو شده است. نظام‌مندترین یورش نظری بر این براهین، توسط ایمانوئل کانت، در نیمة دوم قرن هجدهم میلادی صورت گرفت که عقل نظری از اثبات یا انکار خدا ناتوان دانسته شد؛ هر چند در وادی عقل عملی، نظام اخلاقی، نیازمند بدان دانسته شد و در این حوزه به نحوی خاص سخن از اثبات خدا به میان آمد. هدف این مقال، اثبات خدا در عقل نظری و پاسخ به ایرادهای ک...

کشمکش میان عقل و دین در تاریخ میانۀ ایران، جریانی دامنه‌دار و متأثر از انباشته‌های علمی و فکری مسلمانان در قرون نخستین اسلامی است. عقل و دین صرف‌نظر از اشتراکاتشان، عمدتاً دو نیروی متخالف شناخته می‌شوند؛ به‌طوری‌که استقرار و تداوم یکی از آ‌نها معمولاً اسباب ضعف و رکود دیگری را رقم می‌زند. علوم عقلی و علوم دینی، هرکدام تحت شرایط تاریخی خاصّ خود رو به ‌رشد یا ضعف بوده‌اند. از نقطۀ آغازین اسلام و است...

مقدمه: استفاده از تحریک الکتریکی مستقیم مغز از ورای جمجمه یک روش درمانی است که روی فعالیت خود به خودی در مناطق قشری تأثیر مستقیم می‌گذارد. هدف از این مطالعه تعیین اثرات تحریک مستقیم مغز از ورای جمجمه در بهبود سلامت روان جانبازان با اختلالات روانی است. مواد و روش‌ها: این مطالعه بررسی نیمه آزمایشی با محاسبات پیش‌آزمون و پس آزمون بود. 16 جانباز با مشکلات روانی از شهر یاسوج به طور تصادفی به گروه‌ها...

چکیده فلاسفه مسلمان قائل به وجود سه عالم عقل، خیال و ماده هستند و برای هر یک، احکامی برمی شمرند. نگارگران ایرانی نیز در آثار خود به عالمی غیر از عالم مادی نظر دارند. بررسی احکام مربوط به هر عالم و تبیین احکامی که نگارگر ایرانی در ساخت اثرش منعکس می کند، به شناخت بیشتر در مورد جایگاه نگارگری ایرانی و سهم دنیای مورد نظر نگارگر در آثارش کمک می کند. در این پژوهش جایگاه خیال به عنوان یک عالم و قوه ...

حضرت ختمی مرتبت محمد رسول الله (ص) در یک مرحله می فرمایند: «رب زدنی علما فیک» اما در مراحل بعد فرمودند: «رب زدنی تحیراً فیک» بر همین اساس ابن عربی بالاترین مقام معرفت، عرفان، شهود و تجلی را «حیرت» می داند. مساله اساسی این است که چگونه علم و آگاهی عارف به حیرت می انجامد. ابن عربی به مرحله ای در معرفت بنام «طوری ورای طور عقل» معتقد است. در این مرحله که می شود آن را «قلب» نامید، در اثر تجلیات حق تع...

راههای حس، تجربه و عقل در شناخت، قبل از افلاطون در فلسفه یونان مطرح شده بود. افلاطون راههای وصول به شناخت را حس، گمان، استدلال، تعقل و ارسطو صرفأ عقل می دانست. مسلمانان با فلسفه یونان بیشتر از طریق مدارس رها، نصیبین، حران، جندی شاپور و... توسط مترجمان سریانی با نوعی قبض آشنا شدند. ورود فلسفه به جهان اسلام موافقت و مخالفت و انتفادهایی را برانگیخت. در میان منتقدین، عرفا و در میان عرفا، عین القض...

کشف و شهود به عنوان ساحتی ورای طور عقل، یکی از منابع مهم معرفت است و از مسائلی است که هم در حکمت صدرایی و هم در عرفان ابن عربی، بر اساس مبانی هستی شناسی و تحلیل های علم النفسی از ابعاد مختلف، مورد توجه قرار گرفته است. به دلیل اهمیت این مسئله و خلأ محسوس پژوهشی در زمینه وجود یک تحقیق جامع و تطبیقی پیرامون این موضوع، با سبکی نوین، سعی در کشف، استخراج و ارائه منسجم آرای پراکنده این دو اندیشمند، با...

در پی ظهور فلسفه آمپریستی (تجربه گرا) در انگلستان قرن هفدهم رویکردی در تاریخ فلسفه غرب آغاز گردید که سیر گشترش و بسط آن تا نهایی ترین نتایج منطقی اش می توانست موجب شکل گیری بحرانی در کلیت فلسفه غربی گردد. بنابراین برای رسیدن به گونه ای باور و اعتقاد درباره اصل علیت باید به امری ورای تجربه و پژوهش آزمایشگاهی توجه کرد و البته امر با مقدمات تجربی و آمپریستی هماهنگ نمی باشد زیرا فضا را برای طهور مف...