نوشته های فراوانی درباره نگارگری ایرانی در دست است که عموماً برای تبیین زیباشناسی این هنر به آموزه های عرفانی و به ویژه عالم خیال یا عالم مثال استناد کرده اند. برخی از مهم ترین نظریه پردازان این حوزه (کربن، بورکهارت، شوؤان، نصر و رینگن برِگ) با تکیه بر آراء ابن عربی کوشیده اند ثابت کنند که زیباشناسیِ نگارگری ایرانی برخاسته از آموزه عرفانی «عالم خیال » است. مسأله محوری این مقاله مبتنی است بر این که...

نگارگری مکتب اصفهان را می توان آخرین مکتب نگارگری سنتی و اصیل ایرانی قلمداد کرد که توانست در مقابل عوامل عدیده بیرونی که معلول شرایط حاکم بر جو آن زمان بوده مقاومت کرده و اصالت های بی بدیل نگارگری ایرانی را حفظ کند. نگارگری مکتب اصفهان هنری انسان مدار یا به تعبیری انسان محور است که سیطره شکل انسان در آن بدون شک مدلول شرایط ویژه ای است. نگاه انفعالی برخی منقدین؛ انسان محوری آن را به مصادیق ناصوا...

الگوی باغ، مفهوم ذهنی مشترک بین هنرمند «باغساز» و«نگارگر» است که در طول تاریخ تحت تأثیر جهان بینی سرزمینهای مختلف بر نمودهای عینی متنوعی دلالت دارد. باغساز و نگارگر ایرانی به واسطة جهانبینی مشترک ایرانی اسلامی موجود در سرزمین و به دنبال درک مشترک از الگوی باغ، بر نمودار عناصر مشترکی از مفهوم باغ اتفاق نظر دارند. باغسازی و نگارگری از زمره هنرهای تجسمی هستند که با حکومت گورکانیان بر هند از ایران ...

در این رساله شرح تأثیرپذیری تعدادی از نقاشان معاصر ایرانی، که با استفاده از عناصر و کیفیات بصری و مفاهیم موجود در نگارگری ایران به نقش آفرینی در آثارشان پرداخته اند، بیان شده است و هدف رساله اثبات وجود ویژگی های نگارگری در نقاشی نوگرای ایران (88-1357) است. این هدف بنا به مشاهده نمایشگاه ها و آثار نقاشان و تفکر در باب وجود ویژگی های مورد نظر در آن ها و نیز مطالعه و تحقیق در این زمینه با توجه به ...

بیشتر تاریخ نگاران نگارگری مکتب اصفهان عصر صفوی به جدایی نگاره از کتاب آرایی و شعر روایی اشاره کرده اند و مطرح ساخته اند که دوگونه هنریِ نگارگری و شعر درصدد بوده اند که به عنوان گونه هنری مستقلی عمل کنند. محققان حوزه ادبیات به واژگان نگارگری در اشعار دوره مکتب اصفهان نظیر نگاره، قلم مو، رنگ، آب و رنگ، و دیگر عناصر و لوازم نگارگری پرداخته اند. این مقاله بر آن است تا به تعامل شعر و نگارگری در مکتب...

مکتب نگارگری بغداد در دوره آل جلایر تمامی تجاربی را که پیشتر مکتب تبریز ایلخانان و مکتب بغداد سده ششم هجری بدست آورده بودند به ارث برد و با بهره گیری از این تجارب نگارگری به نوآوری ها و دستاوردهای درخوری دست یافت. در این مکتب نگارگری بود که خط نستعلیق از برای بهره گیری هرچه زیباتر از خوشنویسی برای کتب ادبی غنایی یا تغزلی بوسیه میرعلی تبریزی اختراع شد. در این مکتب نگارگری بود که تحولی چشمگیر در ...

از فنونی که پشتوانه ای از دستاوردهای نگارگری و نقاشی ایران را در اختیار داشت، شیوه «پرداز» بود. نگارگری ایران از طلیعه تاریخ خود، شاهد طلوع این شیوه بود و پیشینه متنوعی از آن را تجربه کرد. طلایه داران این شیوه چارچوبی برای آن پدید آوردند که بر نظامی از اصول و ضوابط استوار بود و هنرمندان نسل های بعد علاوه بر فراگیری این اصول، به فراخور موقع و موضع خود، آن را متحول کردند و از تحریر خطوط باریک برگ...

جمال و جلال دو اصطلاح منحصر به فرد فلسفه و عرفان اسلامی است . اما نقش آنها درساحت هنر سنتی ، به ویژه نگارگری ، آن چنان شگفت انگیز است که بدون بررسی کارکردشان،تبیین نگارگری چندان ممکن نیست . در نگارگری ایرانی ، به ویژه نگاره های شاه نامه رشید ا،شخصیت های گوناگونی با ظرافت های خاص وجودی و بصری به تصویر کشیده شده اند. اینویژگی را می توان با عناوین ارزشی؛ موجودات خیر و شر، خیالی؛ موجودات اسطوره ای ...

نگارگری ایرانی در دامان هنر کتاب¬آرایی پا گرفت و مبادی آن نیز به ایرانِ پیش از اسلام باز می¬گردد. این هنر عرصه-ی ظهور تعالیم اسلامی و متعاقب آن باورهای عارفانه و صوفی¬گرانه بوده است و منابع الهام آن ادبیات فارسی، به ویژه-ی بخش اساطیری شاهنامه¬ی فردوسی است؛ به عبارتی دیگر نگارگری ایرانی بیانِ تصویریِ ادبیات فارسی است. برای هر پژوهش¬گر و بیننده¬ای که در رویارویی با دنیای نگاره¬های ایرانی قرار می¬گیر...

منسوجات دورۀ صفوی را می‌توان از نظر طرح و نقش، ترکیب‌بندی و حتی مضامین به سبک و سیاق نقاشان خاصی نسبت داد. این تأثیرپذیری از نقاشی، به‌صورت نقش انسان و نقش گل و مرغ، روی پارچه‌‌ها نقش بسته است. در این نوشتار، سعی شده چگونگی تأثیرپذیری پارچه‌ها از نقاشی (نگارگری) این دوره بررسی شود. بدین‌سبب، ابتدا کاشان و نقاشان کاشانی دورۀ صفوی، سپس وضعیت مراکز و طرح ونقش پارچه‌های این دوره و نفوذ روش‌های طراح...