هدف این کتاب کمک به دانشجو در زمینه مطالعه رشد و نمو ضمیر خودآگاه است، و در عین حال ایده هایی را به دانشجو القا می کند که می توانند برای وی مفید واقع شوند. به طور خلاصه ماده ای که منظومه شمسی ما را تشکیل می دهد در هفت شکل یا چارچوب خاص و مهم ظاهر می شود؛ تکامل طبیعی انسان در سه تا از این چارچوب ها ادامه پیدا می کند: یعنی چارچوب فیزیکی، چارچوب احساسی یا ستاره ای و چارچوب ذهنی،که اغلب آن ها را "س...

ردیف در شعر پارسی از دیرباز تا امروز همواره در خلق موسیقیِ بیرونی شعر، نقش‌آفرین بوده است. بسیاری از زیباترین غزل‌های سعدی، مولانا و حافظ غزل‌های مردّفند. از طریق بررسی ردیف‌های شعر شاعران، می‌توان دریافت که آنها کدام عناصر نحوی زبان را برای تکرار در ردیف، مورد تأکید قرار می‌داده‌اند. استاد شهریار در غزل‌های خود، گاهی اسم، گاهی حرف، گاهی ضمیر و گاه فعل یا صفت را به عنوان ردیف به کار برده است. این...

چکیده هدف از پژوهش حاضر ، در مرحله ی اول، بررسی وجود یا عدم وجود ضمیر مستتر در زبان کردی سورانی است. کردی سورانی یکی از شاخه های اصلی زبان کردی است که به نوعی می توان گفت در میان سایر گویش های کردی، یک زبان کردی معیار محسوب می گردد. برای این منظور ابتدا چند جمله ی مرکب از زبان کردی سورانی ، که بند متمم آنها از نوع التزامی می باشد، انتخاب می شود. سپس با ارائه ی دو استدلال یعنی ملاک نقشهای معنا...

زبان سکایی (ختنی)، در مقایسه با دیگر زبان های ایرانی (اوستایی، فارسی باستان، پهلوی، و ...)، بسیار کمتر مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته؛ به ویژه آنکه در زمینۀ مطالعات این زبان، مبحث ضمیر همواره در حاشیۀ مباحث اسم و صفت بوده و بدین سان مهجور مانده است. پژوهش حاضر مبتنی است بر مقولۀ ضمیر در زبان ختنی، شامل اقسام ضمیر و جدول های مربوط بدان، حالت ها و ویژگی های صرفی آن، و مقایسۀ آنها با ضمیر های زبان...

مقالۀ حاضر بررسی و ارزیابی نقدی است که احسان چنگیزی بر کتاب آبان یشت (چاپ دایره المعارف بزرگ اسلامی، تهران 1392) نوشته و در مجلۀ علم زبان (سال 2، شمارۀ 3، پاییز و زمستان 1393) منتشر کرده است. منتقد مطالب مورد نظر خود را ذیل ده مدخل طرح و به تفصیل در بارۀ آنها بحث کرده است؛ عناوین این مداخل به ترتیبی که منتقد آورده است، عبارتند از: 1- واج یا نویسه؛ 2- ریشۀ *āhi-؛ 3- بیان مسئله و ضرورت تحقیق؛ 4- ...

حالت نحوی ضمیر مستتر   محمد رضا پیروز[1]   تاریخ دریافت: 25/9/91         تاریخ تصویب: 26/8/92                                                                                                                                                                         چکیده بررسی حالت نحوی ضمیر مستتر همواره یکی از چالش­های نظریه زبان از آغاز کار دستور زایشی تاکنون بوده است. دستوریان حاکمیت و مرجع گزین...

چکیده مبحث اشتغال در زبان عربی عبارت است از این که اسمی مقدم شود و بعد از آن عاملی واقع شود که در ضمیر راجع به آن اسم عمل کند. هرچند در منابع دستور زبان فارسی مبحثی مشابه اشتغال عربی مطرح نشده است اما نظیر این نوع کاربرد در زبان فارسی نیز وجود دارد؛یعنی در آغاز جمله اسمی می آید و بعد از آن فعلی قرار می گیرد که ضمیری به آن فعل متصل است ومرجع این ضمیر همان اسم مذکوراست.با توجه به این که در تحلیل ...

متنِ داستانی، علاوه‌بر القای حال‌وهوای جهانی موهوم، تناسبی را نیز میانِ آن جهانِ خیالی و جهانِ واقع برمی‌انگیزد. انگییِ این‌گونه مناسباتِ هستی‌شناختی میان جهان داستان و زیست‌جهانِ پیرامونِ خواننده را در این‌جا به «بافت‌وابستگیِ گفتمانِ روایی» تعبی‌ام و برای تبییی یی از نشانه‌هاییِ برجسته‌اش - یعنی ضمیر دوم‌شخص ـ پرداخته‌ام. در آغازِ این راه، پاره‌ای از مفاهیمِ روایت‌شناختیِ لازم برای تشریح بافت‌وابستگیِ داستا...

این مقاله به چگونگی پردازش ضمایر آشکار و ناملفوظ توسط گویشوران فارسی می‌پردازد. فرضیه‌های گوناگونی برای تفسیر این ضمایر مطرح است و هر کدام پیش‌بینی ویژهای برای گزینش مرجع دارند. یکی از این فرضیه‌ها «فرضیه جایگاه مرجع» است که پیش‌بینی می‌کند پردازشگر برای ضمیر ناملفوظ مرجعی را که در جایگاه مخصص صرفی می‌باشد و برای ضمیر آشکار مرجعی را که در جایگاهی پایین‌تر از مخصص صرفی است ترجیح می‌دهد. فرضیه دی...

در زبان فارسی و در حیطة ترکیب به عنوان یکی از دو حوزة واژه سازی، فرایند بسیار زایایی وجود دارد که طی آن عنصری غیرفعلی (اسم، ضمیر مشترک، صفت، قید) قبل از ستاک حال فعل (مثلاً آموز و بین) قرار می گیرد و ماحصل آن اسم یا صفت جدیدی (دانش آموز، خودبین) است. در مورد این فرایند سه دیدگاه وجود دارد: برخی که عموماً دستور نویسان سنتی هستند، آن را صفتِ فاعلیِ مرکب مرخم می دانند. پاره ای استنباط دستور نویسان سنت...