بررسی رابطه تجلّیات با هنجارهای رفتاری عارفان، مسئله پژوهشی این مقاله است. نویسنده نشان می‌دهد که تجلّیات جمالی، صفاتی مانند لطف، حسن و رحمت خداوند را در نظر عارفِ محب ‌‌‌آورده، او را مست ‌می‌کند و موجب سخنان و رفتارهایی می‌شود که بوی ترکِ تکالیف می‌دهند. تجلّی جلالی نیز صفاتی چون قهر و غضب و جبّاریت خداوند را در نظر عارف ‌می‌آورد، او را در هشیاری نگه می‌دارد و به رعایت هنجارها و توجّه هرچه‌بیش‌تر به ...

احمد غزالی عارفی است متفاوت از بسیاری از عرفای پیشین. وجه تمایز وی به سبب محوریت عشق در عرفان بوده است؛ عشق در عرفان به مانند بذری است که ابتدا توسط صوفیان خراسان از قبیل بایزید بسطامی، ابوالحسن خرقانی و... کاشته و بعدها در کتب احمد غزالی شکوفا شد. اگر بخواهیم تصوف احمد غزالی را به عنوان مهمترین شاخص آن بگوییم باید آن را مظهر عشق بخوانیم.به عقیده ی او، حقیقت عشق از جمله اموری است که فقط از طریق...

در مثنوی مولانا و حدیقه سنایی که آثاری تعلیمی – عرفانی هستند ابیاتی در مقوله ی ذکر و سکوت به چشم می خورد. مولانا ذکر را راه نجات آدمیان از زندان تاریک جسم و دنیا می داند. ذکر پاکی که آلودگی ها را می زداید و دل آدمی را صیقل می دهد و آینه صفات حق می گرداند. اما ذکری را موثر می داند که با اخلاص باشد و از دل برآید، ذکر زبانی بدون تذکر قلبی بی فایده است و یاد هیچ چیز و هیچ کس نباید در کنار یاد حق ق...