همدان در طول دوره های مختلف تاریخی ازنظرسیاسی وعلمی مورد توجه بوده.ازسال1100 ق.م که نام این شهر(آمادانا)درکتیبه های آشوری نقش بست و اولین دولت ملی در این شهر تشکیل شد،تاکنون درتحولات سیاسی وفرهنگی ایران نقش مهمی داشته است.دردوره باستان باایجاد مرکزاسناد دولت هخامنشیان ومدرسه طب دردوره ساسانیان وحضورحارث بن کلده پزشک معروف درآن مدرسه، جایگاه علمی وفرهنگی همدان رابه نمایش گذاشته است.باورود اسلام ...

رشیدالدین فضل‌الله همدانی (645-718 ق/ 1247- 1318 م) طبیب، مورخ، وزیر و سیاستمدار برجسته سلاطین بزرگ ایلخانی، غازان و اولجایتو، به شمار می رود. بدون تردید فعالیت‌های اجتماعی این وزیر مدبر و دانشمند در گرایش سلاطین متأخر ایلخانی به اعمال یک سلسله اقدامات اصلاح طلبانه خصوصاً در زمینه اقتصادی و توسعه شهر و روستا و تثبیت نظام مالیاتی به نحو کاملاً چشم‌گیری مؤثر بوده است. از این روی شایسته است فعالیتها...

حضرت میرسیدعلی همدانی یا به تعبیر صمیمانة مردم تاجیکستان «حضرت امیرجان»، از عرفای بزرگی است که اصول و مبانی تعلیماتش فراتر از حوزۀ فرهنگی و تمدنی‌ اوست. در این مقاله، پس از ذکر شرح‌حالی کوتاه از این عارف وارسته، دربارۀ طریقة عرفانی او بحث شده و این سالک صاحب‌دل خوشه‌چین خرمن بزرگانی همچون خواجه‌ عبدالله انصاری، شیخ اکبر محی‌الدین‌بن عربی، ابوحامد غزالی، شیخ ‌فریدالدین عطار، سنایی غزنوی، مولانا ...

چکیده: تاریخ معاصر ایران با حرکتها و نهضتهای متعدد مردمی در ابعاد مختلف آن ، وآثار متفاوتی که این حرکتها ونهضت های مردمی به همراه داشته ، رقم خورده است که می توان گفت یکی از این جنبش های بارز در این مقطع تاریخی که با نقش آفرینی علما و روحانیون برجسته آن زمان در صحنه های سیاسی اجتماعی و همچنین حضور گسترده و نقش بارز و آشکار مردم به پیروی از علما در تاریخ سیاسی ایران معاصر به وقوع پیوست، نهضت وجن...

پیروزی انقلاب مشروطیت در عهد مظفرالدین شاه قاجار یکی از بزرگ ترین تحولات سیاسی و مذهبی تاریخ معاصر ایران به شمار می رود که طی آن، روحانیون شیعه، با ورود جدی به این نهضت، دورۀ نوینی از طرح نظریات مختلف دربارۀ ساختار سیاسی مشروطه را، با بهره گیری از میراث فقه سیاسی شیعه، به وجود آوردند. در این میان، گروهی از روحانیون، با طرح مسئلۀ مشروطۀ مشروعه کوشیدند برای حفظ پیوند جامعۀ مسلمانان ایران با آیین ...

مجموعه وقف ربع رشیدی مانند دانشگاه بزرگی است ، که در قرن هشتم ه.ق بدست رشیدالدین فضل الله همدانی وزیر فرزانه پادشاهان مغول(ایلخانیان) ساخته شد و با مدیریتی بی بدیل و کارآمد اداره می شد. ربع رشیدی شامل عملکردهای مختلف مذهبی ،عرفانی ،آموزشی،درمانی و اجتماعی بوده است؛ که برای هر عملکرد فضا و مکان مناسبی طراحی شده و حتی برای اقامت و پذیرائی کارگزاران و معلمین و متعلمین آن محلی معین تعیین شده بود. ...

رشیدالدین فضل الله همدانی هنگامی از سوی غازان خان به مقام وزارت رسید که ایران در اوضاع نابسامان سیاسی و اقتصادی به سر می­برد. او دلیل این نابسامانی را شیوه غلط کشورداری مغولان می­دانست و کوشید تا با بهره­گیری از نظام اندیشگانی ایران شهری، حکومت ایلخانی را به قدرتی مرکزی بدل کند. بخشی از کوشش رشیدالدین برای ایجاد تغییرات سیاسی در زبان نوشته­های او نمایان است. رشیدالدین با به کارگیری ساختارهای خا...

رشیدالدین فضل الله همدانی مورخ بزرگ عهد ایلخانی بیست سال وزارت غازان و الجایتو را برعهده داشت. وی در کنار اصلاحات عمده اقتصادی و فرهنگی خود دست به تألیف آثار بسیاری زد که تعداد آن را تا 52 اثر نوشته اند. در میان تألیفات به جای مانده از وی کتاب جامع التواریخ به عنوان دایرة المعارف تاریخی از ارزش و اهمیت بسیار برخوردار است. مغولان که به دلایل متعدد خود علاقمند به تاریخ بودند زمینه های مطلوبی را ب...

میرسیدعلی همدانی، عارف، صوفی، عالم و شاعر ایرانی قرن هشتم هجری قمری و از مبلغان عمدة دین مبین اسلام در آسیای مرکزی است که در ترویج تصوف در این ناحیه نقشی برجسته داشته است. در این مقاله که با هدف تبیین نقش سیدعلی همدانی در ترویج تصوف در آسیای مرکزی به نگارش درآمده، ابتدا تاریخچۀ پیدایش تصوف به‌اختصار بازگو شده است. گرایش به تصوف در ماوراء‌النهر و شکل‌گیری سلسله‌های صوفیانه در این منطقه بررسی و م...

در دوران انقلاب مشروطه ، روحانیت موثرترین نیروی سیاسی بود که از نهضت حمایت کرده و رهبری آن را به دست گرفت. در بین روحانیون و علما دینی شیخ فضل الله نوری و میرزا حسین نایینی دو جریان را در مشروطه نمایندگی کردند . اولی نماینده جریان مشروطه مشروعه و دومی نماینده مشروطه مذهبی بود .در این پژوهش هدف بررسی موضع گیری این علما در جریان انقلاب مشروطه و روشنفکران سکولار و بررسی مبانی اندیشه های آن ها است ...