از حضرت امام جعفر صادق(ع) ششمین جانشین پیامبر اعظم اسلام(ص) (شهادت148هجری) میراث روائی کلانی برای شیعیان دوازده امامی و سایر مسلمانان باقی مانده است. بخشی از این میراث، مناظره های حضرت با مذاهب و مکاتب دیگر می باشد که در متون روائی شیعه به ثبت رسیده است. در این تحقیق تلاش شده مناظرات مورد نظر را استقراء کرده و ضمن مقایسه متون منتشر شده با یکدیگر، اعتبار سندی آنها نیز مورد بررسی قرار گیرد و سیر...

شیخ حرّ عاملی از جمله عالمان اخباری است که می‌توان آگاهی‌های مفیدی در باب معرفت‌شناسی و منابع شناخت از میان آثار وی به دست آورد. بحث از منابع شناخت آن‌گونه که بتواند جهت‌گیری‌ها و منطق عملی افراد را در مواجهه با مسائل کلامی بنمایاند، شامل سه مسئله خواهد بود: اول حیطه کارکرد هر یک از منابع و ترسیم حدود قابلیت آنها برای استخراج معارف دینی؛ دوم رابطه آنها با یکدیگر و پاسخ به این پرسش که امکان رسیدن...

فهم قرآن کریم از مسائلی است که همواره مورد توجه جامعه مسلمانان بوده است. درباره میزان اعتبار فهم افراد مختلف از قرآن کریم نظرات گوناگونی وجود دارد. در بین شیعیان، گروهی از اخباریون عقیده داشته اند که تنها فهم معصومین (ع) از قرآن کریم معتبر است. گروهی از آنان این اختصاص را در مورد فهم ظواهر و گروهی در مورد تفسیر مشکلات قرآن مطرح کرده اند. در مقابل، اصولیون معتقد به اعتبار فهم غیر معصومین از قرآن...

محمد ابن مرتضی ابن محمود، مشهور به ملامحسن فیض کاشانی از عالمان بزرگ عهد صفوی است که در سال 1007 ه..ق، در کاشان و در یک خانواده اهل دانش و فضل، چشم به جهان گشود.(1) وی تحصیلات اولیه خود را از محضر دایی خود که ممتاز عصر خویش بوده آغاز کرده و پس از آن، متوجه اصفهان شد. و برخی از رشته‏های علمی را در آنجا فرا گرفته و جهت استفاده از محضر فقیه عصر، سید ما جد ابن هاشم صادقی بحرانی به شیراز رفت. و پس ا...

بی‌تردید، مباحث رجالی سهم بسزایی در اعتبارسنجی روایات دارند، اما اختلاف دیدگاه‌های عالمان در برداشت از تعابیر رجالیان متقدم، گاه نیل به حقیقت را دشوار ساخته است. تبیین اندیشه‌های رجالی شیخ محمد عاملی نواده شهید ثانی که از مدققان فن است، می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد. نوشتار حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی، به تبیین برخی دیدگاه‌های خاص وی در حوزه اعتبارسنجی روایات و علم رجال می‌پردازد. بنا به یا...

شیخ بهاء الدین محمد بن حسین عبدالصمد حارثی عاملی معروف به شیخ بهائی از دانشمندان شیعه و برجسته قرن یازدهم هجری است. ایشان بدون شک از چهره های نادر دوران و دانا مردانی بود که در تمام فنون از جمله: فقه، ریاضی، هیئت شناسی، معماری، مهندسی، لغت، نحو و بسیاری دیگر از دانش ها صاحب رأی بود. او در حدود هشتادوهشت کتاب و رساله در علوم مختلف نوشته است. مشهورترین کتاب ادبی وی کشکول نام داردکه شامل اشعار، حک...

بهاءالدین محمدبن‏ حسین عاملی معروف به شیخ بهایی (د1031ق)، دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری و از مشاهیر عصر صفوی، نویسنده ای پرکار بوده و با جامعیتی که در معقول و منقول داشته، نه تنها عصر خویش، بلکه آیندگان را تحت تأثیر قرار داده است. تحلیل و بررسی روش تفسیری شیخ بهایی، از مهمترین اهداف این نوشتار است. شیخ بهایی، به شیوه عقلی و اجتهادی، بر پایه ی منابع و مصادر متعدد، به تفسیر برخی از آیات قر...

در دوره معاصر، کتاب وسائل الشیعة در میان فقها و حدیث‌پژوهان به عنوان مهم‌ترین کتاب مشتمل بر تقطیع‌های آسیب‌زا معرفی شده است. این نوشتار، با بررسی ویژگی‌های تقطیع در وسائل الشیعة و جست و جو  و تحلیل موارد آسیب‌زای تقطیع در این کتاب و مقایسه آن با روش کتاب جامع احادیث الشیعة در پی ارزیابی پیامدهای تقطیع در این جامع حدیثی است. اشاره دقیق به موارد تقطیع و چگونگی آن توسط مؤلف و نادر بودن موارد تقطیع...

شیخ محمد بن حسن حرّ عاملی(متوفی1104)، صاحب وسائل الشیعه، در باب اثبات تواتر قرآن در جواب یکی از نویسندگان معاصرش، رساله ای به رشته ی تحریر درآورد. او کوشید تا با ادلّه ی قرآنی و روایی و عقلانی از عدم وقوع هرگونه فزونی وکاستی ویا تحریف در قرآن دفاع کند و از این طریق متواتر بودن قرآن را ثابت نماید. مقدمه ی تفسیر مورد نقد حرّ تا کنون بدست نیامده و هویت واقعی نویسنده نیز مشخص نیست. شیخ بخش عمده ی مقدم...

بهاء الدین محمد بن حسین عاملی (953-1030ق) بشناخته به «شیخ بهایی» در تفسیر گران‌سنگ العروة الوثقی آرای مفسران در تفسیر سوره حمد را گزارش کرده، پس از تحلیل و نقد، هر یک را در ترازوی صحت‌وسقم نهاده، دیدگاه خویش را بازتابانده است. ارائه و تحلیل گزارش‌ها و نقدهای شیخ بهایی دربارۀ استقلال یا اتحاد سوره‌های «ضحی و شرح» و «فیل و قریش»، نیز «جزئیت یا عدم جزئیت بسمله» از مهم‌ترین اهداف این مقاله...