بحث تشکیک یکی از مهمترین مسائل فلسفی است که در نظامات فلسفی بدان پرداخته شده است. صدرالمتالهین قائل به تشکیک در وجود بوده و با تفتیش در نظام مشایین، ایشان را نیز قائل به تشکیک خاصی میداند. ولیکن قرائت صدرا و اتباع ایشان از تشکیک در نظام اشراقی، تشکیک ماهوی است. زیرا صدرا، اعتباریت وجود را در نظام فلسفی شیخ اشراق به معنای معقول ثانی منطقی پنداشته فلذا شیخ اشراق را اصالت ماهوی دانسته و مباحث تشکی...

شیخ اشراق دارای رساله‌های مستقلی در زمینة دعا و نیایش است. همچنین در لا به لای آثار فلسفی وی مناجات‌هایی ذکر شده‌اند که در مجموع می‌توان آنها را به دو دستة نیایش (دعا و صلوات) و ستایش (تسبیح و تقدیس و سلام) تقسیم نمود. در این مقاله با بررسی انواع مناجات‌های بکار رفته در آثار شیخ اشراق علت توجه یک فیلسوف به دعا و نیایش مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور به توصیه‌های شیخ اشراق نسبت به خواندن د...

چکیده متون وآثار بزرگان ایران حاوی نمادها و رمز و رازهایی است که غالبا برای نسل جوان باید رمز گشایی شود تا آثار تربیتی که مد نظر آن بزرگان بوده است به منصه ظهور برسد. شهاب الدین سهروردی ملقب به شیخ اشراق ستاره ای پر فروغ در آسمان حکیمان و فلاسفه ی ایران زمین است. پرسش این است که آیا می توان آثار حکمی و پر رمز شیخ اشراق را به گونه ی هنری و تصویری رمز گشایی نمود تا در قالب هنر ایرانی نسبت میان ح...

بی‌تردید شیخ ‌اشراق بزرگ‌ترین حکیم نوری در عرصه و قلمرو اندیشۀ اسلامی است. درک عمیق او از حِکم نوری قرآن و نیز تکیه بر حکمت نوری ایران باستان، جریان نوافلاطونی و همچنین تأثیر از حکمة‌المشرقیینِ حکمای بلندمرتبه‌ای چون ابن‌سینا، نظام منسجم و بسیار فکورانه‌ای از نور در تاریخ حکمت و فلسفۀ اسلامی به‌جای گذاشت که نه پیش از او سابقه‌ای داشت و نه پس از او. در این مقاله با محوریت صادر اول در نظام فکری شیخ...

بر خلاف بسیاری از فیلسوفان مسلمان که معمولاً از منابع و پیشینه تاریخی افکار خود کم‌تر یاد می­کنند، شیخ اشراق صریحاً از متفکرانی که اندیشه‌های خود را ادامه‌دهنده حکمت آنان می‌داند، نام می‌برد. پرداختن به ریشه‌یابی منابع حکمت اشراق از همان آغاز تألیف «حکمة الإشراق» توسط خود شیخ شروع شده است و بعدها توسط شارحان «حکمة الإشراق» ادامه یافت و تا زمان حاضر نیز ادامه دارد. هدف از این جستار بازخوانی نقش و ...

شیخ اشراق و صدرالمتألهین، از یک سو به عالم مثال منفصل قائل بوده؛ و از سوی دیگر، به اثبات نظریة مثل افلاطونی و ارباب انواع پرداخته، و آن­ها را علّت عالم ماده و افراد مادی هر نوع دانسته­اند. پژوهش حاضر ضمن بررسی و نقد براهین شیخ اشراق و ملاصدرا در باب اثبات علّیت ارباب انواع نسبت به افراد مادی، از طریق سنخیّت علّت و معلول؛ نظریة ملاصدرا در علوم حسّی و خیالی (نظریة ابصار) و نیز امتناع طفره در نظام آفری...

فلسفه‌ی اشراق به‌مثابه حدفاصل فلسفه‌ی ابن سینا و ملاصدرا، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. از این رو هر کتابی که بخواهد تلاش خود را معطوف به معرفی و تحلیل آن سازد، در خور بررسی و نقد است. نویسنده در کتاب پیش‏روپس از تبیین زمینه‌ی پیدایش فلسفه‎ی اشراقی – استدلالیِ شیخ اشراق، با زندگی‌نامه، آثار و روش فلسفی وی آغاز کرده است. آنگاه به نقدهای شیخ اشراق بر فلسفه‎ی مشاء پرداخته و سپس به دو حوزه‎ی معرفت...

مقاله پیش رو، حقیقت ادراک و مراتب آن را از دیدگاه شیخ اشراق بررسی کرده است. براى تبیین دیدگاه شیخ اشراق، نخست بررسى و تبیین نظریه مشّاء لازم و ضرورى است. از این رو، نخست نظر شیخِ فلاسفه اسلام به اختصار بررسى، و سپس به تبیین دیدگاه شیخ اشراق پرداخته شده است. ساختار، مطالب، شواهد و مستندات به گونه‏اى تدوین شده که کاملاً جنبه مقایسه‏اى این دو نظریه، نمایان شده است. نکته مهم دیگرى که در این نوشتار بر ...

مثل افلاطونی از دو منظر هستی و شناخت آن مجادلات پردامن های را بین موافقان و مخالفان آن بر انگیخته است، سه فیلسوف بزرگ جهان اسلام، ابن سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا نه تنها در مسأله مثل یکسان نمی اندیشند، بلکه دیدگاه شیخ اشراق و ملاصدرا در تقابل جدی با نظر ابن سینا است، ملاصدرا که مدعی است تاکنون کسی را ندیدم که همانند به این امر پرداخته باشد و این فضل و تأیید الهی بر من است کوشیده است با طرح د...

مثل افلاطونی از دو منظر هستی و شناخت آن مجادلات پردامن های را بین موافقان و مخالفان آن بر انگیخته است، سه فیلسوف بزرگ جهان اسلام، ابن سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا نه تنها در مسأله مثل یکسان نمی اندیشند، بلکه دیدگاه شیخ اشراق و ملاصدرا در تقابل جدی با نظر ابن سینا است، ملاصدرا که مدعی است تاکنون کسی را ندیدم که همانند به این امر پرداخته باشد و این فضل و تأیید الهی بر من است کوشیده است با طرح د...