سبک هندی متمایزترین سبک شعری کلاسیک فارسی است که با سبک­های قبل و بعد خود تمایزی آشکار دارد و اصول و موازین خاص خود را داراست؛ از جملۀ ­این عنصر تمایز­بخش بسامد فراوان تصاویر پارادوکسی در کنار صنایعی چون: حسامیزی، تجرید، اسلوب معادله و... است. توجه ویژۀ شاعران این سبک به پارادوکس و نقشی که این شگرد ادبی در ساختار شعر آن­ها دارد، سبب گردید تا نگارندگان این جستار، به بررسی دلایل افزونی بسامد پارد...

بیان نمایشی یکی از انواع تمهیدات ادبی به شمار می رود. شاعر معاصر به منظور عینیت بخشیدن به افکار خویش از شیوه های مختلف نمایشی بهره می گیرد.کشمکش از اساسی ترین شگردهای این فن است، زیرا به اثر ادبی بعدی دو سویه می بخشد و ارتباط آن را با زمان، جامعه و هستی میسر می کند، همچنین میان نگرش غنایی و موضوعی پیوند برقرار می سازد. وجود مشابهت های فراوان میان خلیل حاوی و مهدی اخوان ثالث از جمله زیستن در شر...

پارادوکس یا هم سازی ناسازها، یکی از اصطلاحات علم منطق است که به حوزه ی ادبیات نیز راه یافته است و اکنون از مهم ترین شگردهای ادبی به شمار می رود. پارادوکس وسیله ی مناسبی برای بیان عقاید پیچیده ی روانی شاعر به موجزترین و زیباترین شکل ممکن است. این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای-توصیفی، ابتدا به ارائه ی تعریف ، پیشینه و جایگاه پارادوکس پرداخته و سپس با بررسی شعر پنج تن از شاعران برجسته ی معا...

نزار قبانی، شاعر معاصر سوریه (1923- 1998م) در عرصۀ شعر و شاعری به «شاعرِ زن» مشهور است و بیشتر از همین نظرگاه مورد نقد قرار گرفته است. پذیرش این مسأله به ‌این معنا نیست که وی نسبت به تحولات و جریان‌های سیاسی کشور خویش و جهان عرب و مسائل سیاسی و اجتماعی بی تفاوت و بی دغدغه‌ بوده است. نگاه موشکافانه به دفترهای شعری شاعر، نشان می­دهد که او با عاطفه‌ و نگاهی ژرف در برابر واپسگرایی و بی‌لیاقتی حاکمان...

کنایه، ساختی انعطاف پذیر در زبان فارسی و عربی است تا گوینده، دل مشغولی گوناگون خود را به یاری آن در پرده بازگو کند و شنونده نیز با توجه به زمینة فرهنگی که در زیر لایة ظاهری و لفظی کنایه ها قرار گرفته است، در برداشت معنای دلخواه خویش مردد و دو دل شود. این شگرد ادبی و هنری با انگیزه هایی همچون: شرم و آزرم، ترس از بازگفت بی پردة اندیشه ها، فرار از بازخواست، آشنایی زدایی و جلب توجه مخاطب... معنای ص...

«تمثیل» یکی از شیوه های بیانی است که از دیرباز برای تبیین و تفهیم آموزه­های دینی، اخلاقی، عرفانی و ... در جامعۀ انسانی به کار رفته است. بزرگان ادب عرفانی ما نیز، از جمله سنایی، عطّار، مولوی و ... از این شگرد برجسته در تفهیم اصول عرفانی و اندیشه­های متعالی خود بهره برده­اند و نکات ظریف و عالی غیر محسوس را به زبانی ساده و محسوس برای مخاطبان و خوانندگان آثار خود باز گفته­اند. مقالۀ حاضر ضمن تعریف و...

زبان کارکردهای گوناگونی دارد و کارکرد آن با توجه به شگرد و مقاصد ‏گوینده متفاوت خواهد بود. زبان نوشتاری روزنامه با یک اثر علمی ـ تخصصی ‏دیگرگونه است. هم‌چنین زبان شاعرانه، بی‌شک با عناصری که در یک نوشته‌ی ‏ارجاعی مستقیم به‌کار می‌رود، یکسان نخواهد بود؛ حتّی، زبان شاعران یا ‏نویسندگان در یک موضوع واحد نیز تفاوت‌هایی خواهد داشت. این تفاوت‌ها در ‏استخدام واژگان و ترکیب و هم‌نشین‌سازی آن‌ها، خود را ...

در اینکه شعر و به طور کلی ادبیات، بیانی ضمنی و غیر‌صریح دارد کمتر تردیدی می‌توان داشت. اساسا یکی از خصائصی که ادبیات را از دیگر آثار مکتوب متمایز می‌کند، همین ویژگی کنایی‌بودن آن است. اما در باب اینکه چنین ویژگی و خصلتی حاصل چه عناصر و کدام کاربردهای زبانی و بلاغی است، تامل باید کرد.مسئله اصلی این مقاله، شناسایی و بررسی چند نمونه از شگرد «نمایش» در شعر است. نمایش یا همان کنش و واکنش، که از اجزا...

در میان انواع ادبی، «طنز» متعهّدترین نوع ادبی است و هنگامی در اثر یک شاعر یا نویسنده به ظهور می رسد که در اندیشۀ او بن مایه هایی از تعهّد و مسئولیت پذیری وجود داشته باشد. در ادبیات معاصر، «قیصر امین پور» از جمله شاعرانی به شمار می آید که اغلب مضامین شعری او، در خدمت اجتماع و مسائل مربوط به آن است؛ از این رو گاهی از طنز، به منزلۀ ابزاری هنری برای بیان اندیشه های خویش و واداشتن جامعه به تأمّل و اصلا...