مقاله حاضر، خوانشی متفاوت از داستان نخست مثنوی به منظور بازجست انعکاس سایه وار زندگی خصوصی مولانا و ارتباطات اجتماعی وی با افراد مهم و تأثیرگذار در زندگی اوست. لذا ضمن تأیید و صحه گذاشتن بر قرائت ها و تأویلات متعدّدی که تا کنون محقّقان برجسته ی ایرانی و غیرایرانی از این داستان به عمل آورده اند، داستان را در «بستر تاریخیِ» زندگی مولانا تحلیل خواهیم کرد. می دانیم مولوی خاطرات آشنایی و زندگی با شمس و...

با ملاحظه و بررسی تطبیقی مثنوی معنوی و دیوان شمس، اندیشه‌ها و مضامین مشترکی در این دو اثر عظیم ادبی دیده می‌شود. برخی از این اندیشه‌های مشترک، در دیوان شمس به‌اجمال و ابهام و در مثنوی مشروح و با‌ روشنی بیش‌تر آمده است. از این‌رو، مقایسة این دو اثر بزرگ و یافتن مطالب و نکات مشترک آن‌ها می‌تواند در برطرف‌کردن ابهام ابیاتی از دیوان شمس نیز مؤثر افتد. در مقالة‌ حاضر، علاوه بر جست‌وجوی اندیشه‌های مش...

مولانا، عارف بزرگ ایران در قرن هفتم هجری، پیش از حشر و نشر با بزرگ مردانی چون شمس تبریزی، صلاح الدین زرکوب و حسام الدین چلبی، در میان مردم، هم چون پدرش، بهاءولد، از پایه و مقامی خاص برخوردار بوده، همواره در مجالس وعظ او شرکت می جسته و او را فرمان می بردند، لیکن پس از آشنایی با شمس دگرگون شد و پس از مرگ شمس هم روحیات مولانا به آن چه که در گذشته بوده بازنگشت، اما پس از آن صلاح الدین زرکوب و حسام ...

مقالات شمس، از جمله متونی است که محمل بسیاری از تمهیداتی گردیده که منجر به تخطی سیاق طبیعی نثر به سوی شعرگونگی کلام می شود. شعر سپید، برای رشد خود، عناصر شاعرانة زیادی از متون کلاسیک، بویژه، کتب صوفیانه اخذ کرده است. این مقاله در پی کشف روابط و عناصر مشترک، بین مقالات شمس و شعر سپید است. متن مقالات، به طور کلّی، در بردارندة عناصر شعر سپید و حتی پذیرندة افاعیل عروضی و شبه عروضی است. این جستار در ...

مولانا، عارف بزرگ  ایران در قرن هفتم هجری، پیش از حشر و نشر با بزرگ مردانی چون شمس تبریزی، صلاح الدین زرکوب و حسام الدین چلبی، در میان مردم، هم چون پدرش، بهاءولد، از پایه و مقامی خاص برخوردار بوده، همواره در مجالس وعظ او شرکت می جسته و او را فرمان می بردند، لیکن پس از آشنایی با شمس دگرگون شد و پس از مرگ شمس هم روحیات مولانا به آن چه که در گذشته بوده بازنگشت، اما پس از آن صلاح الدین زرکوب و حسام...

چکیده کتاب «مقالات شمس تبریزی» مجموعه سخنانِ شمس تبریزی است که توسط مولوی و مریدان او یادداشت شده و به همان صورتِ منقّح نشده به دست ما رسیده است. این کتاب، مجموعه ای از دیدگاههای بسیار ارزشمند شمس تبریزی در مسائل عرفانی، فلسفی، کلامی و ... است که به علّت پراکندگی مطالب و مشکلات آن، کمتر مورد توجّه محققان عرفان اسلامی قرار گرفته است. یکی از مواردی که در مقالاتِ شمس جالب توجّه به نظر می رسد، دیدگاهها...

مولانا یکی از درخشان‌ترین چهره‌هایی‌ست که همه‌ی پژوهش‌گران عرفان ایرانی، به اثرپذیری او از سنایی، اشاره کرده‌اند. با توجه به این که هیچ شخصیتی، به اندازه‌ی شمس تبریزی در زندگی روحی و روانی مولانا نقش نداشته، روشن‌شدن پیوندهای معنوی میان شمس و سنایی، به مطالعات شمس‌شناسی و مولاناشناسی، یاری می‌رساند. پرسش اصلی نویسنده در این گفتار، این است که حکیم سنایی چه اثری بر اندیشه‌های شمس داشته و نظر شمس ...

تأثیر عمیق و همه جانبه شمس تبریزی بر وجود مولوی بر هیچ کس پوشیده نیست تا آنجا که تعدادی از مولوی پژوهانِ بنام، آثار مولوی را انعکاسی از اندیشه های شمس دانسته اند و مثنوی مولوی را شرحی از انعام شمس خوانده اند. انقلاب روحی پدید آمده در مولوی و تأثیر آموزه های شمس در تفکّرات او در زمینه های عرفانی، فلسفی، کلامی و... به اثبات رسیده است. با وجود این، در مواردی بسیار نادر، اختلافاتی میان آراء این پیر و...

این پایان نامه، ثمره ی پژوهشی است راجع به شمس تبریزی و جایگاه عرفانی اش، تأثیر ِ شگرفش بر مولانا و به تبعِ آن بر عرفان و ادبیاتِ فارسی، که به صورتِ توصیفی (غیر تجربی) ، با روش کتابخانه ای، به انجام رسیده است. در خلالِ پژوهش از مطالعه ی موردی، تحلیلِ مکالمه و تحلیلِ محتوا بهره برده شده است. دستاورد این پژوهش، دلیلِ تأثیر نَفَس شمس تبریزی است بر مولانا که پس از دیدار با شمس، مبدل به یکی از رفیع ترین قله ...

هرمان هسه (۱۸۷۷-۱۹۶۲م.)، نویسنده و عارف آلمانی، از کودکی با تعالیم الهیات مسیحی آشنا شد و در جوانی به مکاتب عرفانی شرق گرایش یافت. وقایع زندگی هسه و مطالعات عرفانی وی، سبک خاصی را برای او پدید آورد که در داستان کنولپ قابل‌مشاهده است. این داستان مدرن به توصیف شخصیت عارف‌مسلک کنولپ می‌پردازد. از سوی دیگر، شمس تبریزی (۵۸۲-۶۴۵ ق.) عارف ایرانی است که حکایت‌هایش در مقالات شمس روایت شده است. میان انگا...